Obóz koncentracyjny - Dachau

Z e-ncyklopedia
obóz w Dachau, maj 1945

Dachau to pierwszy obóz koncentracyjny utworzony na podstawie zarządzenia Heinricha Himmlera z 21 marca 1933. Obóz powstał w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau, na północ od Monachium. W latach 1937-1938 przeprowadzono rozbudowę obozu, powiększając liczbę baraków ponad dwukrotnie. Od momentu wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) do obozu zaczęły napływać masowe transporty więźniów.

Początkowo w Dachau osadzano więźniów politycznych, głównie członków antyhitlerowskiej opozycji. Później trafili tam duchowni katoliccy, Żydzi, Romowie i przedstawiciele innych mniejszości narodowych z krajów okupowanych. Przez ten obóz przeszło najwięcej duchownych z okupowanej Polski. Oblicza się, że w Dachau przebywało ok. 1780 księży polskich, spośród których zginęło blisko 900.

Obóz koncentracyjny Dachau posiadał rozległą sieć podobozów i obozów przymusowej pracy na terenie III Rzeszy. Pod koniec wojny dowództwo obozu przeprowadziło ewakuację więźniów, których poprowadzono w tzw. marszach śmierci. Obóz koncentracyjny Dachau został wyzwolony przez wojska amerykańskie VII Armii 29 kwietnia 1945. W chwili wyzwolenia w obozie znajdowało się około 67 tys. więźniów. Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945 przez obóz przewinęło się 206.206 więźniów, z czego zmarło 31.591. Według niektórych danych, ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250.000 osób, a liczbę ofiar nawet na 148.000.

W obozie w Dachau przebywało łącznie 58 księży i 1 kleryk z diecezji katowickiej

Zginęli:

  1. ks. Jan Barabasz
  2. ks. Zdzisław Belon
  3. ks. Józef Czempiel
  4. ks. Franciszek Długosz
  5. ks. Erwin Duda
  6. ks. Franciszek Górek
  7. ks. Karol Kałuża
  8. ks. Stanisław Krzystolik
  9. ks. Stanisław Kukla
  10. ks. Józef Kula
  11. ks. Alfons Latocha
  12. ks. Ryszard Malcherek
  13. ks. Józef Niedziela
  14. ks. Alfons Nowak
  15. ks. Adolf Pojda
  16. ks. Jan Pojda
  17. ks. Wiktor Siwek
  18. ks. Jan Sznurowacki
  19. ks. Emil Szramek
  20. ks. Rudolf Tomanek
  21. ks. Wojciech Konrad
  22. ks. Feliks Zieliński

Więzieni:

  1. ks. Sylwester Baksik
  2. ks. Karol Bąk
  3. ks. Leopold Biłko
  4. ks. Władysław Branny
  5. ks. Jan Broy
  6. ks. Józef Brzenska
  7. ks. Antoni Brzóska
  8. ks. Józef Gawor
  9. ks. Aleksander Guzy
  10. ks. Ignacy Jeż
  11. ks. Tomasz Kalfas
  12. ks. Wilhelm Kareta
  13. ks. Piotr Klimek
  14. ks. Ludwik Kojzar
  15. ks. Klemens Kosyrczyk
  16. ks. Piotr Kowolik
  17. ks. Franciszek Macherski
  18. ks. Marian Majewski
  19. ks. Jerzy Marekwica
  20. ks. Alfons Nowak
  21. ks. Jan Osiewacz
  22. ks. Edward Pawlak
  23. ks. Alojzy Peikert
  24. ks. Franciszek Przybyła
  25. ks. Paweł Pucher
  26. ks. Juliusz Pustelnik
  27. ks. Edward Rduch
  28. ks. Ignacy Rembowski
  29. ks. Stanisław Rygielski
  30. ks. Feliks Sołtysiak
  31. ks. Jan Sorek
  32. ks. Józef Szubert
  33. ks. Franciszek Szulc
  34. ks. Konrad Szweda
  35. ks. Franciszek Ścigała
  36. ks. Ludwik Wrzoł
  37. ks. Karol Żmij

Kleryk:

  1. Maksymilian Goszyc

Bibliografia

T. Musioł, Dachau 1933-1945, wyd. 2, Katowice 1971; E. Weiler, Die Geistlichen in Dachau, Moedling [1971]; Foto: ww.ushmm.org/ United State Holocaust Memorial Museum |Date =3 May 1945 |Author =? |Permiss; A. Z. Urbański, Duchowni w Dachau, wspomnienia z przeżyć okołu dwóch tysięcy księży w hitlerowskim obozie koncentracyjnym, Kraków 1945; WD 1945, nr 1, s. 33-34; J. Kosiński, Niemieckie obozy koncentracyjne i ich filie, Stephanskirchen 1999.