Obóz koncentracyjny - Dachau
Dachau to pierwszy obóz koncentracyjny utworzony na podstawie zarządzenia Heinricha Himmlera z 21 marca 1933. Obóz powstał w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau, na północ od Monachium. W latach 1937-1938 przeprowadzono rozbudowę obozu, powiększając liczbę baraków ponad dwukrotnie. Od momentu wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) do obozu zaczęły napływać masowe transporty więźniów.
Początkowo w Dachau osadzano więźniów politycznych, głównie członków antyhitlerowskiej opozycji. Później trafili tam duchowni katoliccy, Żydzi, Romowie i przedstawiciele innych mniejszości narodowych z krajów okupowanych. Przez ten obóz przeszło najwięcej duchownych z okupowanej Polski. Oblicza się, że w Dachau przebywało ok. 1780 księży polskich, spośród których zginęło blisko 900.
Obóz koncentracyjny Dachau posiadał rozległą sieć podobozów i obozów przymusowej pracy na terenie III Rzeszy. Pod koniec wojny dowództwo obozu przeprowadziło ewakuację więźniów, których poprowadzono w tzw. marszach śmierci. Obóz koncentracyjny Dachau został wyzwolony przez wojska amerykańskie VII Armii 29 kwietnia 1945. W chwili wyzwolenia w obozie znajdowało się około 67 tys. więźniów. Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945 przez obóz przewinęło się 206.206 więźniów, z czego zmarło 31.591. Według niektórych danych, ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250.000 osób, a liczbę ofiar nawet na 148.000.
W obozie w Dachau przebywało łącznie 60 księży i 1 kleryk z diecezji katowickiej
Zginęli
Lp. | Imię i Nazwisko | Data aresztowania | Data śmierci | Miejsce śmierci |
1. | ks. Jan Barabasz | 8 XI 1939 | 21 Vi 1941 | Dachau |
2. | ks. Zdzisław Belon | 19 IX 1939 | 27 IX 1942 | Dachau |
3. | Bł. Józef Czempiel | 13 IV 1940 | 5 V 1942 (?) | Dachau |
4. | ks. Franciszek Długosz | 9 XI 1939 | 7 VI 1940 | Dachau |
5. | ks. Erwin Duda | 7 II lub 23 IV 1940 | 3 II 1942 | Dachau |
6. | ks. Franciszek Górek | 16 IX 1939 | 18 VII 1942 | Dachau |
7. | ks. Karol Kałuża | 24 V 1940 | 9 XI 1943 | Dachau |
8 | ks. Stanisław Krzystolik | 2 V 1940 | 3 VIII 1942 | Dachau |
9. | ks. Stanisław Kukla | 11 IX 1939 | 18 V 1942 | Dachau |
10. | ks. Józef Kula | 12 IV 1940 | 23 XI 1941 | Dachau |
11. | ks. Alfons Latocha | 20 VI 1941 | 4 VI 1942 | Dachau |
12. | ks. Ryszard Malcherek | 14 X 1941 | 30 VII 1942 | Dachau |
13. | ks. Józef Niedziela | 16 X 1939 | 18 V 1942 | Dachau |
14. | ks. Alfons Nowak | ? | 23 IV 1942 | Dachau |
15. | ks. Adolf Pojda | 2 V lub 12 VI 1940 | 20 V 1942 | Dachau |
16. | ks. Jan Pojda | 8 IV 1940 | 20 IX 1942 | Dachau |
17. | ks. Wiktor Siwek | 7 X 1941 | 29 XII 1941 | Dachau |
18. | ks. Jan Sznurowacki | 22 IV 1940 | 1 V 1941 | Dachau |
19. | Bł. Emil Szramek | 8 IV 1940 | 13 I 1942 | Dachau |
20. | ks. Rudolf Tomanek | 22 IV 1940 | 18 VII 1941 | Dachau |
22. | ks. Wojciech Konrad | 16 IX 1939 | 18 X 1942 | Dachau |
23. | ks. Feliks Zieliński | 2 IV 1940 | 16 XII 1940 | Dachau |
Więzieni:
- ks. Sylwester Baksik
- ks. Karol Bąk
- ks. Leopold Biłko
- ks. Władysław Branny
- ks. Jan Broy
- ks. Józef Brzenska
- ks. Antoni Brzóska
- ks. Józef Gawor
- ks. Aleksander Guzy
- ks. Ignacy Jeż
- ks. Tomasz Kalfas
- ks. Wilhelm Kareta
- ks. Piotr Klimek
- ks. Ludwik Kojzar
- ks. Klemens Kosyrczyk
- ks. Piotr Kowolik
- ks. Franciszek Macherski
- ks. Marian Majewski
- ks. Jerzy Marekwica
- ks. Alfons Nowak
- ks. Jan Osiewacz
- ks. Edward Pawlak
- ks. Alojzy Peikert
- ks. Franciszek Przybyła
- ks. Paweł Pucher
- ks. Juliusz Pustelnik
- ks. Edward Rduch
- ks. Ignacy Rembowski
- ks. Stanisław Rygielski
- ks. Feliks Sołtysiak
- ks. Jan Sorek
- ks. Józef Szubert
- ks. Franciszek Szulc
- ks. Konrad Szweda
- ks. Franciszek Ścigała
- ks. Ludwik Wrzoł
- ks. Karol Żmij
Kleryk:
Bibliografia
T. Musioł, Dachau 1933-1945, wyd. 2, Katowice 1971; E. Weiler, Die Geistlichen in Dachau, Moedling [1971]; Foto: ww.ushmm.org/ United State Holocaust Memorial Museum |Date =3 May 1945 |Author =? |Permiss; A. Z. Urbański, Duchowni w Dachau, wspomnienia z przeżyć okołu dwóch tysięcy księży w hitlerowskim obozie koncentracyjnym, Kraków 1945; WD 1945, nr 1, s. 33-34; J. Kosiński, Niemieckie obozy koncentracyjne i ich filie, Stephanskirchen 1999.