Broy Jan

Z e-ncyklopedia

Broy Jan (1894-1962)

Broy Jan.jpg

Urodził się 20 listopada 1894 w Boguszycach w rodzinie rolnika Jana i Jadwigi z d. Fikus. Do szkoły ludowej uczęszczał w rodzinnej miejscowości, a w latach 1909-1914 uczył się w gimnazjum w Opolu. 6 stycznia 1915 został powołany do armii pruskiej i jako żołnierz, 15 listopada 1915, w Opolu zdał egzamin dojrzałości. W 1916 roku został przyjęty na Wydział Teologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Studia ukończył 30 października 1920. Po pobycie w alumnacie wrocławskim przyjął święcenia kapłańskie 19 czerwca 1921 we Wrocławiu.

Pracował jako wikariusz w parafiach: św. Mikołaja w Pstrążnej, św. Bartłomieja w Pogrzebieniu, św. Małgorzaty w Lyskach, św. Marii Magdaleny w Tychach, św. Ap. Piotra i Pawła w Woszczycach i Wniebowzięcia NMP w Bytomiu. 31 stycznia 1922 poprosił Kurię Wrocławską o wyznaczenie mu placówki duszpasterskiej w części Górnego Śląska przyłączonej do Polski. 9 lipca 1922 objął stanowisko wikariusza w parafii Trójcy Przenajświętszej w Kochłowicach. Od 29 listopada 1929 pracował w parafii św. Piotra i Pawła w Świętochłowicach, a od 5 lipca 1928 w parafii katedralnej Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach.

3 sierpnia 1931 został mianowany sekretarzem diecezjalnym związku „Caritas”. Dwa lata później objął funkcję wicedyrektora, a 15 lipca 1935 dyrektora związku. Z polecenia wojewody katowickiego M. Grażyńskiego kierował sekcją Opieki Zapobiegawczej Wojewódzkiego Komitetu Pomocy Dzieciom i Młodzieży. Wchodził także w skład Wydziału Wykonawczego Wojewódzkiego Obywatelskiego Komitetu Pomocy Zimowej dla Najuboższych. W 1938 roku zrezygnował z funkcji dyrektora „Caritas” i objął administrację parafii Krzyża Świętego w Siemianowicach.

Za udzielanie pomocy ukrywającym się Polakom został 3 maja 1940 aresztowany przez gestapo i osadzony wpierw w Dachau, a potem w Gusen. Po zwolnieniu z obozu (listopad 1940 rok) przeniósł się do klasztoru ss. elżbietanek w Szklarskiej Porębie i w parafii Dziewiętlice k. Paczkowa. Do diecezji katowickiej powrócił w lutym 1945 roku, a miesiąc później objął ponownie parafię siemianowicką.

Po wojnie został mianowany członkiem Miejskiej Rady Narodowej w Siemianowicach Śląskich. 1 grudnia 1948 za „antyrządową postawę” został pozbawiony mandatu członka Miejskiej Rady Narodowej. 15 czerwca 1949 na probostwie pojawił się milicjant z zapytaniem o zezwolenie na wywieszenie sztandaru kościelnego na uroczystość Bożego Ciała. Ks. Broy uznał takie zachowanie za przejaw prześladowania i skierował zażalenie do władz. W związku z odczytaniem 27 października 1952 odezwy bpa Adamskiego w sprawie nauki religii i zebraniem podpisów wiernych parafii pod petycją dotyczącą katechizacji, został na początku listopada 1952 roku aresztowany. W więzieniu przebywał do początku grudnia 1952 roku. Z więzienia śledczego został zwolniony dzięki wstawiennictwu wikariusza kapitulnego F. Bednorza.

Swój pobyt w areszcie nazwał „pięciotygodniowymi rekolekcjami”. Tam też znacznie pogorszył się jego stan zdrowia, zwłaszcza choroba wieńcowa. 18 września 1953 podpisał petycję przeciwko usuwaniu przez władze krzyży i modlitwy ze szkół. W maju 1955 roku wikariusz kapitulny ks. Jan Piskorz pozbawił ks. Broya dziekaństwa i nie zgadzał się na mianowanie go kanonikiem honorowym. Został nim dopiero, po powrocie biskupów 28 kwietnia 1959. Pod koniec życia otrzymał adiutora w osobie ks. Czapika. Zmarł 8 listopada 1962 w Siemianowicach Śląskich, a 12 listopada 1962 spoczął na cmentarzu parafialnym.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Jana Broya; AP Siemianowice pw. Św. Krzyża; Schematyzm 1924-1970; WD 1935, nr 9, s. 314; J. Gawor, Nekrolog, WD 1962, nr 12, s. 278-280; GN 1962, nr 49, s. 389; Gwóźdź, Udział duchowieństwa, s. 181; J. Myszor, Ks. Jan Broy (biogram), [w:] Słownik biograficzny, s. 55-56; tenże, Historia diecezji, s. 168 i nn; tenże, Stosunki Kościół - państwo okupacyjne w diecezji katowickiej 1939-1945, s. 213; Martyrologium, s. 169; Grajewski, Wygnanie, s. 148; M. Kłakus, (hasło), [w:] Leksykon duchowieństwa t. 2, s. 31-32; Represje wobec duchowieństwa, s. 9 i nn; A. Halor, Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach. Monografia rocznicowa, Siemianowice 2006, s. 62-63.