Parafia św. Klemensa Papieża w Miedźnej

Gmina Miedźna położona jest nad rzeką Wisłą, wzdłuż której na tym terenie przebiega wschodnia granica województwa śląskiego. Wieś leży przy dawnej drodze z Oświęcimia do Pszczyny. Lokacja wsi Miedźna na osadniczym prawie niemieckim przypada na schyłek XIII wieku. Z tego też okresu pochodzą pierwsze zachowane wzmianki źródłowe o Miedźnej, choć przypuszcza się, iż także w okresie przedkolacyjnym istniały na tych terenach formy osadnictwa.

Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi ze spisu świętopietrza z 1325 roku. Proboszczem w tym czasie był niejaki ksiądz Bernard. W tym czasie Miedźna wchodziła w skład dekanatu oświęcimskiego, należącego do diecezji krakowskiej, zaś patronat nad parafią roztaczał książę pszczyński. Około 1350 roku została włączona do nowo powstałego samodzielnego dekanatu pszczyńskiego, wyodrębnionego z północnej części dekanatu oświęcimskiego i dwóch parafii dekanatu bytomskiego (Mikołów i Mokre). Precyzyjnie można określić terytorium parafii dopiero w XVI w. – obejmowała ona sześć wsi: Miedźną, Grzawę, Wolę, Górę, Międzyrzecze i Zawadkę. W kolejnych latach na terenie administrowanym przez miejscowego proboszcza powstały kolejne wsie: Gilowice, Bodzów i Frydek. Tak rozległa parafia była w XVIII wieku największą parafią wiejską, a trzecią co do wielkości w całym dekanacie pszczyńskim, ustępując tylko miejskim parafiom w Pszczynie i Mikołowie. Wiadomo, że już w XVI w. kościół w Miedźnej nosił tytuł św. Klemensa.

Pośród wszystkich parafii dekanatu pszczyńskiego, Miedźna najdłużej pozostała katolicka. Działo się to dzięki nieugiętej postawie miejscowego proboszcza, ks. Andrzeja Piotrowskiego. Po jego śmierci, w 1594 roku kościół przeszedł w ręce protestantów. Już w tym okresie parafia posiadała dwa kościoły filialne: w Górze (z XV wieku) i w Grzawie. Drewniany kościół św. Klemensa w Miedźnej stał się, choć na krótko, ponownie katolicki w 1628 roku, na stałe zaś katolicy przejęli go w 1653 roku. W tym czasie parafia posiadała szkołę. Prócz proboszcza duszpasterstwem zajmował się wikary, co świadczyło o znaczeniu i zamożności mieszkańców Miedźnej.

17 lipca 1821 na mocy bulli Piusa VII De salute animarum przyłączono dekanat pszczyński do diecezji wrocławskiej. Od 1821 roku zaczęto prowadzić kronikę parafialną. Po I wojnie światowej Miedźna znalazła się na terenie odrodzonej po rozbiorach Polski i stała się częścią nowo powstałej diecezji katowickiej. Obecnie parafia wchodzi w skład dekanatu Miedźna w archidiecezji katowickiej. Liczy około 1400 katolików, a istniejące dawniej kościoły filialne ustanowiono samodzielnymi parafiami.

Wokół drewnianego kościółka w Miedźnej znajduje się cmentarz, na którym pochowanych jest wielu księży, wśród nich m.in. ks. Andrzej Piotrowski oraz pastor Konstanty Mollenda. Najbardziej znanymi księżmi pochodzącymi z parafii św. Klemensa są bp pomocniczy wrocławski Walenty Wojciech (biskup od 1920 roku) oraz ks. infułat Jan Kapica – żyjący na przełomie XIX i XX wieku proboszcz parafii św. Marii Magdaleny w Tychach i charyzmatyczny działacz ruchu trzeźwościowego. Obecny drewniany kościół zbudowany został w latach 20. XVIII wieku. Znajdują się w nim 3 ołtarze, w tym główny, murowany ołtarz św. Klemensa. Budowla ta jest jednym z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej Górnego Śląska.

Odpust parafialny obchodzony jest w niedzielę przed Uroczystością Chrystusa Króla oraz w niedzielę po Uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Warto także odnotować, że w Miedźnej 9 czerwca 1792 powstało pierwsze Bractwo Najświętszego Serca Pana Jezusa na terenie Górnego Śląska.

Kapliczki i krzyże przydrożne

• Kapliczki i krzyże przydrożne w Miedźnej

Proboszczowie

• ks. Bernard
• ks. Jan Rubaczowicz
• ks. Klemens
• ks. Andrzej Piotrowski (do 1594)

przejęcie kościoła przez protestantów

• ks. Stanisław Bloch
• ks. Marcin Viverra (od 1650)
• ks. Mikołaj Silnicki (1654-1659)
• ks. Krzysztof Zawadowski (1659-1665)
• ks. Prokop Anser (Musiński) (1667-1683)
• ks. Andrzej Rozmus (Zabrzeski) (1683-1721)
• ks. Franciszek Danecki (1721-1756)
• ks. Franciszek Tremblowicz (1724-1734)
• ks. Fryderyk Cybulka von Litultowitz (od 1734)
• ks. Bartłomiej Juchowicz (1742-1756)
• ks. Piotr Bieroński (1756-1765)
• ks. Michał Nalepka (1765-1788)
• ks. Jan Wacław Jurzyczek (1788-1794)
• ks. Karol Hergesell (1795-1842)
• ks. Franciszek Ryszka II (1842-1856)
• ks. Paweł Stanowski (1856-1870)
• ks. Józef Kudzielka administrator (od 1870)
• ks. Oskar Lon (1873-1905)
• ks. Reinhold Breuer (1905-1920)
• ks. Alojzy Koziełek (1923-1928)
• ks. Józef Okrent (1928-1953)
• substytuci podczas wojny: ks. Paweł Hojka (1940-1943) oraz ks. Jan Hajda (1943-1945)
• ks. Amand Morys administrator (1953-1958), proboszcz (1958-1965)
• ks. Stanisław Czerwionka administrator (1965-1979)
• ks. Zbigniew Gamża (1979-1995)
• ks. Henryk Kafka administrator (1995-1999), proboszcz (1999-2018)
• ks. Jan Piontek (2018-2023)
• ks. Tomasz Kasperowicz (2023-nadal)

Bibliografia

U. Chrobok-Sztoler, Parafia w Miedźnej jako przykład parafii wiejskiej na ziemi pszczyńskiej, [w:] Ziemia pszczyńska przez wieki. Stan badań, archiwalia, problemy badawcze, red. A. Barciak, Suszec 2002, s. 211-223; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 197; L. Wiewióra, Gawędy o ziemi śląskiej, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2000", s. 176-177; M. Rzepka, Urok tradycji, pracowitości i pobożności. Parafia św. Klemensa Papieża w Miedźnej, GN 2003, nr 37, (dodatek katowicki), s. 28; www.miedzna.nowoczesnagmina.pl [odczyt 22.08.2012].