Franciszkanie - Panewniki: Różnice pomiędzy wersjami
(dr) |
(dr) |
||
| (Nie pokazano 36 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[ | [[Plik:Panewniki 57.jpg|right|thumb]] | ||
[[Grafika:Panewniki_2.jpg|right|thumb]] | [[Grafika:Panewniki_2.jpg|right|thumb]] | ||
[[Plik:Panewniki14.jpg|right|thumb]] | [[Plik:Panewniki14.jpg|right|thumb]] | ||
[[Plik:Panewniki budowa1.jpg|thumb|w środku architekt br. Manswet Fromm]] | [[Plik:Panewniki budowa1.jpg|thumb|w środku architekt br. Manswet Fromm]] | ||
Do Panewnik franciszkanie przybyli z kustodii św. Jadwigi 22 grudnia 1902. Ojcowie [[Bolczyk Kamil|Kamil Bolczyk]] i [[Rogosz Bolesław|Wilhelm Rogosz]] zamieszkali w Starych Panewnikach. Gdy pod koniec 1904 roku przybył [[Bolczyk | ==Historia== | ||
Do Panewnik franciszkanie przybyli z kustodii św. Jadwigi 22 grudnia 1902. Ojcowie [[Bolczyk Kamil|Kamil Bolczyk]] i [[Rogosz Bolesław|Wilhelm Rogosz]] zamieszkali w Starych Panewnikach. Gdy pod koniec 1904 roku przybył [[Bolczyk Wincenty|o. Andrzej Bolczyk]], rozpoczęła się budowa groty lourdzkiej dla upamiętnienia 50-lecia dogmatu o [[Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny|Niepokalanym Poczęciu NMP]]. Poświęcenie groty nastąpiło 28 sierpnia 1905. W tym samym roku rozpoczęto budowę kościoła i klasztoru wg projektu br. [[Manswet Fromm|Mansweta Fromma]]. Przy pracach zatrudnionych było szereg innych braci zakonnych, którzy wykonywali zadania wymagające specjalistycznych umiejętności. Kościół został konsekrowany 19 lipca 1908 przez [[Kopp Georg|kard. Georga Koppa]]. W następnych latach kościół kończono i przyozdabiano. Kościół zbudowano w stylu neoromańskim na planie krzyża łacińskiego,o trzech nawach z transeptem. Długość nawy głównej wynosi 76 m. Na szczycie kopuły kościelnej umieszczono siedmiometrowy posąg [[Św. Franciszek z Asyżu|św. Franciszka]], który w geście błogosławieństwa w podniesionej ręce trzyma krzyż. 21 września 1913 uroczyście wprowadzono do kościoła relikwie świętych męczenników i biskupów Ptolemeusza i Romana oraz jednego z 38 współmęczenników. Obecnie parafia posiada 20 relikwii innych świętych. Od 1913 roku w okresie[[ Boże Narodzenie| Bożego Narodzenia]] stawia się w kościele dużych rozmiarów żłóbek. Dzwony zawieszone na wieżach w 1913 roku zostały w czasie I wojny światowej zużyte na cele wojenne. Nowe cztery dzwony zawieszono w 1920 roku, a w 1931 roku zawieszono piąty dzwon poświęcony [[Św. Antoni Padewski|św. Antoniemu z Padwy]]. W 1925 roku na chórze zainstalowano organy o 64 rejestrach i 3500 piszczałkach. Kościół i klasztor położony był na terenie parafii mikołowskiej, ale już od 1914 roku franciszkanie objęli całe duszpasterstwo Panewnik, Ligoty i Piotrowic. [[Parafia Św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Panewnikach|Parafia przyklasztorna Św. Ludwika Króla]] powstała dopiero 12 lutego 1934 ([[Księgi metrykalne|księgi: chrztów od 1913 roku, ślubów i zmarłych od 1914 roku]]). W 1954 roku nadano drugi tytuł kościołowi i parafii: [[Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny|Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny]]. | |||
Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski i powstaniu Komisariatu Zależnego św. Jadwigi w 1921 roku, klasztor stał się siedzibą komisarza z ramienia tej prowincji, od 1923 roku komisarza prowincji. W latach 1922-1928 w klasztorze znajdowało się | Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski i powstaniu Komisariatu Zależnego św. Jadwigi w 1921 roku, klasztor stał się siedzibą komisarza z ramienia tej prowincji, od 1923 roku komisarza prowincji. W latach 1922-1928 w klasztorze znajdowało się [[Niższe Seminarium Duchowne Ojców Franciszkanów w Panewnikach|Niższe Seminarium Duchowne]], tzn. szkoła średnia, w latach 1928-1931 w klasztorze mieszkali uczniowie dojeżdżający do szkół średnich, od 1932 roku do wybuchu wojny mieścił się w nim nowicjat dla braci nie przygotowujących się do kapłaństwa. W klasztorze znajdowała się też profesjonalna drukarnia i wydawnictwo: ukazywały się periodyki [[Szkoła Seraficka|,,Szkoła Seraficka"]] i ,,Głos Świętego Franciszka". | ||
Od 1936 roku rozpoczęto budowę Kalwarii, której większość kaplic w stanie surowym była gotowa przed wybuchem wojny. Dokończenie budowy i wyposażenie wnętrz kaplic kalwaryjskich nastąpiło w okresie powojennym. Po wojnie uzupełniono | Od 1936 roku rozpoczęto budowę [[Kalwaria w Panewnikach|Kalwarii]], której większość kaplic w stanie surowym była gotowa przed wybuchem wojny. Dokończenie budowy i wyposażenie wnętrz kaplic kalwaryjskich nastąpiło w okresie powojennym. Po wojnie uzupełniono Kalwarię także kaplicami różańcowymi(1950-1963). Warto również wspomnieć o kulcie Matki Boskiej Fatimskiej. Proboszcz [[Chudoba Walenty|o. Norbert Chudoba]] w 1960 roku sprowadził z [[Fatima|Fatimy]] figurę Matki Boskiej, którą 8 grudnia 1995 roku ukoronował [[Bernacki Gerard|bp Gerard Bernacki]]. Parafia natomiast przeżywała dwukrotnie nawiedzenie Statuy Matki Boskiej Fatimskiej: w 1959 roku oraz w dniach 24-25 listopada 1995. | ||
W czasie II wojny światowej klasztor został zamieniony na obóz przejściowy dla niemieckich przesiedleńców ze Wschodu. Po wojnie do 1949 roku w klasztorze istniał nowicjat. Od stycznia 1950 roku przeniesiono do klasztoru studium teologiczne, a od 1970 roku także studium filozoficzne, dzięki czemu w Panewnikach istnieje do dziś [[Wyższe Seminarium Duchowne OO. Franciszkanów w Panewnikach|Wyższe Seminarium Duchowne]]. Od 2000 roku placówka jest także domem formacji początkowej. Od lat 70. XX wieku klasztor ulegał licznym remontom i przebudowom. Walory historyczne i kulturowe kościoła i klasztoru zostały docenione w 1973 roku wpisaniem w rejestr zabytków. 12 listopada 1974 papież [[Paweł VI|Paweł VI]] podniósł kościół do godności bazyliki mniejszej pw. Św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP. | |||
==Patrz== | ==Patrz== | ||
[[Szopka bożonarodzeniowa w Panewnikach|Szopka betlejemska w w Panewnikach]] | *[[Szopka bożonarodzeniowa w Panewnikach|Szopka betlejemska w Panewnikach]] | ||
*[[Parafia Św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Panewnikach]] | |||
*[[Kalwaria w Panewnikach]] | |||
*[[Franciszkanki - Panewniki]] | |||
==Cmentarz== | ==Cmentarz== | ||
[[Cmentarz - Ligota]] | [[Cmentarz - Ligota]] | ||
==Prowincjałowie prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce== | |||
==Prowincjałowie prowincji Wniebowzięcia NMP | #[[Sobota Jan|o. Kolumban Jan Sobota OFM]] komisarz prowincjalny (1923-1926) | ||
#[[Rogosz Bolesław|o. Wilhelm Bolesław Rogosz OFM]] (1926-1929) | |||
#[[Sobota Jan|o. Kolumban Jan Sobota]] komisarz prowincjalny (1923-1926) | #[[Kasperczyk Jan|o. Ludwik Jan Kasperczyk OFM]] (1929-1931) | ||
#[[Rogosz Bolesław|o. Wilhelm Bolesław Rogosz]] (1926-1929) | #[[Gabor Franciszek|o. Augustyn Franciszek Gabor OFM]] wikariusz prowincjalny (1931-1932), prowincjał (1932-1935) | ||
#[[Kasperczyk Jan|o. Ludwik Jan Kasperczyk]] (1929-1931) | #[[Porada Emil|o. Michał Emil Porada OFM]] (1935-1938) | ||
#[[Gabor Franciszek|o. Augustyn Franciszek Gabor]] wikariusz prowincjalny (1931-1932), prowincjał (1932-1935) | #[[Galikowski Wincenty|o. Antoni Maria Wincenty Galikowski OFM]] (1938-1950) | ||
#[[Porada Emil|o. Michał Porada]] (1935-1938) | #[[Semkło Stanisław|o. Tytus Maria Stanisław Semkło OFM]] (1950-1956) | ||
#[[Galikowski | #[[Zawieja Antoni|o. Teofil Antoni Zawieja OFM]] (1956-1968) | ||
#[[Semkło Stanisław|o. Tytus Maria Semkło]] (1950-1956) | #[[Grzyśka Izydor|o. Bernardyn Izydor Grzyśka OFM]] (1968-1973) | ||
#[[Zawieja Antoni|o. Teofil Antoni Zawieja]] (1956-1968) | #[[Szojda Henryk|o. Damian Henryk Szojda OFM]] (1973-1983) | ||
#[[Grzyśka Izydor|o. Bernardyn Izydor Grzyśka]] (1968-1973) | #[[Mazurek Andrzej|o. Joachim Andrzej Mazurek OFM]] (1983-1989) | ||
#[[Szojda Henryk|o. Damian Henryk Szojda]] (1973-1983) | #[[Lipiński Jan|o. Hipolit Jan Lipiński OFM]] (1989-1991) | ||
#[[Mazurek Andrzej|o. Joachim Mazurek]] (1983-1989) | #[[Szojda Henryk|o. Damian Henryk Szojda OFM]] (1991-1998) | ||
#[[Lipiński Jan|o. Hipolit Lipiński]] (1989-1991) | #[[Czura Andrzej|o. Józef Andrzej Czura OFM]] (1998-2004) | ||
#[[Szojda Henryk|o. Damian Henryk Szojda]] (1991-1998) | #[[Biesok Franciszek|o. Ezdrasz Franciszek Biesok OFM]] (2004-2013) | ||
#[[Czura Andrzej|o. Józef Czura]] (1998-2004) | #[[Brząkalik Kazimierz|o. Antonin Kazimierz Brząkalik OFM]] (2013-2022) | ||
#[[Biesok Franciszek|o. Ezdrasz Biesok]] (2004-2013) | #[[Sztyk Jerzy|o. Witosław Jerzy Sztyk OFM]] (2022-nadal) | ||
#[[Brząkalik | |||
==Gwardianie== | ==Gwardianie== | ||
*[[Gabor | *[[Gabor Franciszek|o. Augustyn Franciszek Gabor OFM]] (1923-1926) | ||
*[[Sobota Jan|o. Kolumban Sobota]] (1926-1929) | *[[Sobota Jan|o. Kolumban Jan Sobota OFM]] (1926-1929) | ||
*[[Moczygęba | *[[Moczygęba Paweł|o. Grzegorz Moczygęba OFM]] (1929-1931) | ||
*[[Cichoń | *[[Cichoń Antoni|o. Bonawentura Antoni Cichoń OFM]] (1931-1940) | ||
*[[Malina Tomasz|o. Ansgary Malina]] (1940-1941) | *[[Malina Tomasz|o. Ansgary Tomasz Malina OFM]] (1940-1941) | ||
*[[Porada Emil|o. Michał Porada]] (1941-1945) | *[[Porada Emil|o. Michał Emil Porada OFM]] (1941-1945) | ||
*[[Glensk | *[[Glensk Jerzy|o. Innocenty Jerzy Glensk OFM]] (1945-1953) | ||
*[[Hawlicki | *[[Hawlicki Ernest|o. Stefan Ernest Hawlicki OFM]] (1953-1956) | ||
*[[Janosz | *[[Janosz Robert|o. Damascen Robert Janosz OFM]] (1956-1959) | ||
*[[Grzyśka Izydor|o. Bernardyn Grzyśka]] (1959-1962) | *[[Grzyśka Izydor|o. Bernardyn Izydor Grzyśka OFM]] (1959-1962) | ||
*[[Czech | *[[Czech Oskar|o. Korneliusz Oskar Czech OFM]] (1962-1965) | ||
*[[Jański | *[[Jański Rajmund|o. Alojzy Rajmund Jański OFM]] (1965-1968) | ||
*[[Moczek | *[[Moczek Edward|o. Ksawery Edward Moczek OFM]] (1968-1971) | ||
*[[Dłubis | *[[Dłubis Rufin|o. Hieronim Rufin Dłubis OFM]] (1971-1974) | ||
*[[o. Benigny Piechota]](1974-77) | *[[Piechota Zbigniew|o. Benigny Zbigniew Piechota OFM]] (1974-77) | ||
*[[Semkło Stanisław|o. Tytus Maria Semkło]] (1977-1983) | *[[Semkło Stanisław|o. Tytus Maria Stanisław Semkło OFM]] (1977-1983) | ||
*[[Kiliński | *[[Kiliński Zygmunt|o. Gabriel Zygmunt Kiliński OFM]] (1983-1986) | ||
*[[Szojda Henryk|o. Damian Szojda]] (1986-1991) | *[[Szojda Henryk|o. Damian Henryk Szojda OFM]] (1986-1991) | ||
*[[Widuch Henryk|o. Justyn Widuch]] (1991-1992) | *[[Widuch Henryk|o. Justyn Henryk Widuch OFM]] (1991-1992) | ||
*[[Kawecki | *[[Kawecki Stanisław|br. Bronisław Stanisław Kawecki OFM]] (1992-1995) | ||
*[[Kołodziejski | *[[Kołodziejski Tadeusz|o. Arnold Tadeusz Kołodziejski OFM]] (1995-1998) | ||
*[[Szojda Henryk|o. Damian Szojda]] (1998-2001) | *[[Szojda Henryk|o. Damian Henryk Szojda OFM]] (1998-2001) | ||
*[[Rusek Franciszek|o. Alan Rusek]] (2001-2004) | *[[Rusek Franciszek|o. Alan Franciszek Rusek OFM]] (2001-2004) | ||
*[[Żeglin Ryszard|o. Dymitr Ryszard Żeglin OFM]] (2004-2013) | |||
*[[Pietryja Jan|o. Marcelin Jan Pietryja OFM]] (2013-2016) | |||
*[[Bałdyga Marek|o. Sergiusz Marek Bałdyga OFM]] (2016-nadal) | |||
== Proboszczowie parafii w Panewnikach == | |||
*[[Bik-Zdzieszowski Emanuel|o. Karol Emanuel Bik-Zdzieszowski OFM]] (1934-1939) | |||
*[[Porada Emil|o. Michał Emil Porada OFM]] (1940-1945) | |||
*[[Chudoba Walenty|o. Norbert Walenty Chudoba OFM]] (1945-1965) | |||
*[[Widuch Henryk|o. Justyn Henryk Widuch OFM]] (1965-1994) | |||
*[[Ligocki Franciszek|o. Emanuel Franciszek Ligocki OFM]] administrator (1994-1995) | |||
*[[Pietryja Jan|o. Marcelin Jan Pietryja OFM]] (1995-1998) | |||
*[[Dąbek Alojzy|o. Henryk Alojzy Dąbek OFM]] (1998-2004) | |||
*[[Rusek Franciszek|o. Alan Franciszek Rusek OFM]] (2004-30.06.2021) | |||
*[[Buchcik Jan|o. Radomir Jan Buchcik OFM]] tymczasowy administrator (1.07.2021-31.10.2021) | |||
*[[Sztyk Jerzy|o. Witosław Jerzy Sztyk OFM]] administrator (1.11.2021-11.05.2022) | |||
*[[Buchcik Jan|o. Radomir Jan Buchcik OFM]] tymczasowy administrator (12.05.2022-1.08.2022) | |||
*[[Kukiełka Artur|o. Samuel Artur Kukiełka OFM]] administrator (1.08.2022-4.01.2024), proboszcz (4.01.2024-nadal) | |||
==Kandydat na ołtarze== | ==Kandydat na ołtarze== | ||
*[[Huchracki Józef|Józef Huchracki]] | *[[Huchracki Józef|o. Euzebiusz Józef Huchracki OFM]] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
Erekcja parafji Panewnik, WD 1934, nr 3, s. 58; Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1935, nr 5, s. 196; K. Prus, 25 lat panewnickiego klasztoru. Krótki zarys historyczny, Panewniki 1933; H. Pyka, Założenia ideowe i architektoniczne kalwarii panewnickiej, [w:] Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 303-322; C. Ryszka, Śląski Asyż. Kościół i klasztor Ojców Franciszkanów w Panewnikach, Katowice 1998; Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 223-224; H. Pyka, Zespół klasztorno-parkowy ojców franciszkanów w Katowicach-Panewnikach jako miejsce pielgrzymowania, [w:] Sanktuaria i miejsca pątnicze w województwie śląskim, red. G. Brożek, Katowice 2005, s. 54-63; J. Kiedos, 75-lecie kościoła panewnickiego, WD 1983, nr 2, s. 54-55; B. R. Kurowski, Początki fundacji panewnickiej, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 323-337; E. Biesok, Zarys dziejów klasztoru panewnickiego, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 338-344; S. B. Tomczak, Klasztor franciszkanów w Katowicach-Panewnikach jako siedziba kurii prowincjalnej odrodzonej prowincji zakonnej, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 345-363; E. B. Ćwiklińska, Relikwiarz skrzynkowy (1914) franciszkańskiej bazyliki w Panewnikach, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 364-380; J. Sztyk, Panewniccy franciszkanie, Katowice 2008; W. J. Sztyk, Panewniccy franciszkanie, (Wartości Śląska), Katowice 2008; Terytorium św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP, GN 2003, nr 9, (dodatek katowicki), s. 28; D. Głazek, Domus Celebrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 164. Foto br. Mansweta Fromma - z wystawy oo. Franciszkanów w Panewnikach. | Erekcja parafji Panewnik, WD 1934, nr 3, s. 58; Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1935, nr 5, s. 196; K. Prus, 25 lat panewnickiego klasztoru. Krótki zarys historyczny, Panewniki 1933; H. Pyka, Założenia ideowe i architektoniczne kalwarii panewnickiej, [w:] Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 303-322; C. Ryszka, Śląski Asyż. Kościół i klasztor Ojców Franciszkanów w Panewnikach, Katowice 1998; Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 223-224; H. Pyka, Zespół klasztorno-parkowy ojców franciszkanów w Katowicach-Panewnikach jako miejsce pielgrzymowania, [w:] Sanktuaria i miejsca pątnicze w województwie śląskim, red. G. Brożek, Katowice 2005, s. 54-63; J. Kiedos, 75-lecie kościoła panewnickiego, WD 1983, nr 2, s. 54-55; B. R. Kurowski, Początki fundacji panewnickiej, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 323-337; E. Biesok, Zarys dziejów klasztoru panewnickiego, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 338-344; S. B. Tomczak, Klasztor franciszkanów w Katowicach-Panewnikach jako siedziba kurii prowincjalnej odrodzonej prowincji zakonnej, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 345-363; E. B. Ćwiklińska, Relikwiarz skrzynkowy (1914) franciszkańskiej bazyliki w Panewnikach, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 364-380; J. Sztyk, Panewniccy franciszkanie, Katowice 2008; W. J. Sztyk, Panewniccy franciszkanie, (Wartości Śląska), Katowice 2008; Terytorium św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP, GN 2003, nr 9, (dodatek katowicki), s. 28; D. Głazek, Domus Celebrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 164. Foto br. Mansweta Fromma - z wystawy oo. Franciszkanów w Panewnikach. | ||
Aktualna wersja na dzień 16:23, 7 kwi 2024
Historia
Do Panewnik franciszkanie przybyli z kustodii św. Jadwigi 22 grudnia 1902. Ojcowie Kamil Bolczyk i Wilhelm Rogosz zamieszkali w Starych Panewnikach. Gdy pod koniec 1904 roku przybył o. Andrzej Bolczyk, rozpoczęła się budowa groty lourdzkiej dla upamiętnienia 50-lecia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP. Poświęcenie groty nastąpiło 28 sierpnia 1905. W tym samym roku rozpoczęto budowę kościoła i klasztoru wg projektu br. Mansweta Fromma. Przy pracach zatrudnionych było szereg innych braci zakonnych, którzy wykonywali zadania wymagające specjalistycznych umiejętności. Kościół został konsekrowany 19 lipca 1908 przez kard. Georga Koppa. W następnych latach kościół kończono i przyozdabiano. Kościół zbudowano w stylu neoromańskim na planie krzyża łacińskiego,o trzech nawach z transeptem. Długość nawy głównej wynosi 76 m. Na szczycie kopuły kościelnej umieszczono siedmiometrowy posąg św. Franciszka, który w geście błogosławieństwa w podniesionej ręce trzyma krzyż. 21 września 1913 uroczyście wprowadzono do kościoła relikwie świętych męczenników i biskupów Ptolemeusza i Romana oraz jednego z 38 współmęczenników. Obecnie parafia posiada 20 relikwii innych świętych. Od 1913 roku w okresie Bożego Narodzenia stawia się w kościele dużych rozmiarów żłóbek. Dzwony zawieszone na wieżach w 1913 roku zostały w czasie I wojny światowej zużyte na cele wojenne. Nowe cztery dzwony zawieszono w 1920 roku, a w 1931 roku zawieszono piąty dzwon poświęcony św. Antoniemu z Padwy. W 1925 roku na chórze zainstalowano organy o 64 rejestrach i 3500 piszczałkach. Kościół i klasztor położony był na terenie parafii mikołowskiej, ale już od 1914 roku franciszkanie objęli całe duszpasterstwo Panewnik, Ligoty i Piotrowic. Parafia przyklasztorna Św. Ludwika Króla powstała dopiero 12 lutego 1934 (księgi: chrztów od 1913 roku, ślubów i zmarłych od 1914 roku). W 1954 roku nadano drugi tytuł kościołowi i parafii: Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski i powstaniu Komisariatu Zależnego św. Jadwigi w 1921 roku, klasztor stał się siedzibą komisarza z ramienia tej prowincji, od 1923 roku komisarza prowincji. W latach 1922-1928 w klasztorze znajdowało się Niższe Seminarium Duchowne, tzn. szkoła średnia, w latach 1928-1931 w klasztorze mieszkali uczniowie dojeżdżający do szkół średnich, od 1932 roku do wybuchu wojny mieścił się w nim nowicjat dla braci nie przygotowujących się do kapłaństwa. W klasztorze znajdowała się też profesjonalna drukarnia i wydawnictwo: ukazywały się periodyki ,,Szkoła Seraficka" i ,,Głos Świętego Franciszka".
Od 1936 roku rozpoczęto budowę Kalwarii, której większość kaplic w stanie surowym była gotowa przed wybuchem wojny. Dokończenie budowy i wyposażenie wnętrz kaplic kalwaryjskich nastąpiło w okresie powojennym. Po wojnie uzupełniono Kalwarię także kaplicami różańcowymi(1950-1963). Warto również wspomnieć o kulcie Matki Boskiej Fatimskiej. Proboszcz o. Norbert Chudoba w 1960 roku sprowadził z Fatimy figurę Matki Boskiej, którą 8 grudnia 1995 roku ukoronował bp Gerard Bernacki. Parafia natomiast przeżywała dwukrotnie nawiedzenie Statuy Matki Boskiej Fatimskiej: w 1959 roku oraz w dniach 24-25 listopada 1995.
W czasie II wojny światowej klasztor został zamieniony na obóz przejściowy dla niemieckich przesiedleńców ze Wschodu. Po wojnie do 1949 roku w klasztorze istniał nowicjat. Od stycznia 1950 roku przeniesiono do klasztoru studium teologiczne, a od 1970 roku także studium filozoficzne, dzięki czemu w Panewnikach istnieje do dziś Wyższe Seminarium Duchowne. Od 2000 roku placówka jest także domem formacji początkowej. Od lat 70. XX wieku klasztor ulegał licznym remontom i przebudowom. Walory historyczne i kulturowe kościoła i klasztoru zostały docenione w 1973 roku wpisaniem w rejestr zabytków. 12 listopada 1974 papież Paweł VI podniósł kościół do godności bazyliki mniejszej pw. Św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP.
Patrz
- Szopka betlejemska w Panewnikach
- Parafia Św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Panewnikach
- Kalwaria w Panewnikach
- Franciszkanki - Panewniki
Cmentarz
Prowincjałowie prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce
- o. Kolumban Jan Sobota OFM komisarz prowincjalny (1923-1926)
- o. Wilhelm Bolesław Rogosz OFM (1926-1929)
- o. Ludwik Jan Kasperczyk OFM (1929-1931)
- o. Augustyn Franciszek Gabor OFM wikariusz prowincjalny (1931-1932), prowincjał (1932-1935)
- o. Michał Emil Porada OFM (1935-1938)
- o. Antoni Maria Wincenty Galikowski OFM (1938-1950)
- o. Tytus Maria Stanisław Semkło OFM (1950-1956)
- o. Teofil Antoni Zawieja OFM (1956-1968)
- o. Bernardyn Izydor Grzyśka OFM (1968-1973)
- o. Damian Henryk Szojda OFM (1973-1983)
- o. Joachim Andrzej Mazurek OFM (1983-1989)
- o. Hipolit Jan Lipiński OFM (1989-1991)
- o. Damian Henryk Szojda OFM (1991-1998)
- o. Józef Andrzej Czura OFM (1998-2004)
- o. Ezdrasz Franciszek Biesok OFM (2004-2013)
- o. Antonin Kazimierz Brząkalik OFM (2013-2022)
- o. Witosław Jerzy Sztyk OFM (2022-nadal)
Gwardianie
- o. Augustyn Franciszek Gabor OFM (1923-1926)
- o. Kolumban Jan Sobota OFM (1926-1929)
- o. Grzegorz Moczygęba OFM (1929-1931)
- o. Bonawentura Antoni Cichoń OFM (1931-1940)
- o. Ansgary Tomasz Malina OFM (1940-1941)
- o. Michał Emil Porada OFM (1941-1945)
- o. Innocenty Jerzy Glensk OFM (1945-1953)
- o. Stefan Ernest Hawlicki OFM (1953-1956)
- o. Damascen Robert Janosz OFM (1956-1959)
- o. Bernardyn Izydor Grzyśka OFM (1959-1962)
- o. Korneliusz Oskar Czech OFM (1962-1965)
- o. Alojzy Rajmund Jański OFM (1965-1968)
- o. Ksawery Edward Moczek OFM (1968-1971)
- o. Hieronim Rufin Dłubis OFM (1971-1974)
- o. Benigny Zbigniew Piechota OFM (1974-77)
- o. Tytus Maria Stanisław Semkło OFM (1977-1983)
- o. Gabriel Zygmunt Kiliński OFM (1983-1986)
- o. Damian Henryk Szojda OFM (1986-1991)
- o. Justyn Henryk Widuch OFM (1991-1992)
- br. Bronisław Stanisław Kawecki OFM (1992-1995)
- o. Arnold Tadeusz Kołodziejski OFM (1995-1998)
- o. Damian Henryk Szojda OFM (1998-2001)
- o. Alan Franciszek Rusek OFM (2001-2004)
- o. Dymitr Ryszard Żeglin OFM (2004-2013)
- o. Marcelin Jan Pietryja OFM (2013-2016)
- o. Sergiusz Marek Bałdyga OFM (2016-nadal)
Proboszczowie parafii w Panewnikach
- o. Karol Emanuel Bik-Zdzieszowski OFM (1934-1939)
- o. Michał Emil Porada OFM (1940-1945)
- o. Norbert Walenty Chudoba OFM (1945-1965)
- o. Justyn Henryk Widuch OFM (1965-1994)
- o. Emanuel Franciszek Ligocki OFM administrator (1994-1995)
- o. Marcelin Jan Pietryja OFM (1995-1998)
- o. Henryk Alojzy Dąbek OFM (1998-2004)
- o. Alan Franciszek Rusek OFM (2004-30.06.2021)
- o. Radomir Jan Buchcik OFM tymczasowy administrator (1.07.2021-31.10.2021)
- o. Witosław Jerzy Sztyk OFM administrator (1.11.2021-11.05.2022)
- o. Radomir Jan Buchcik OFM tymczasowy administrator (12.05.2022-1.08.2022)
- o. Samuel Artur Kukiełka OFM administrator (1.08.2022-4.01.2024), proboszcz (4.01.2024-nadal)
Kandydat na ołtarze
Bibliografia
Erekcja parafji Panewnik, WD 1934, nr 3, s. 58; Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1935, nr 5, s. 196; K. Prus, 25 lat panewnickiego klasztoru. Krótki zarys historyczny, Panewniki 1933; H. Pyka, Założenia ideowe i architektoniczne kalwarii panewnickiej, [w:] Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 303-322; C. Ryszka, Śląski Asyż. Kościół i klasztor Ojców Franciszkanów w Panewnikach, Katowice 1998; Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 223-224; H. Pyka, Zespół klasztorno-parkowy ojców franciszkanów w Katowicach-Panewnikach jako miejsce pielgrzymowania, [w:] Sanktuaria i miejsca pątnicze w województwie śląskim, red. G. Brożek, Katowice 2005, s. 54-63; J. Kiedos, 75-lecie kościoła panewnickiego, WD 1983, nr 2, s. 54-55; B. R. Kurowski, Początki fundacji panewnickiej, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 323-337; E. Biesok, Zarys dziejów klasztoru panewnickiego, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 338-344; S. B. Tomczak, Klasztor franciszkanów w Katowicach-Panewnikach jako siedziba kurii prowincjalnej odrodzonej prowincji zakonnej, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 345-363; E. B. Ćwiklińska, Relikwiarz skrzynkowy (1914) franciszkańskiej bazyliki w Panewnikach, Wkład Kościołów i zakonu Franciszkanów w kulturę Katowic, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 364-380; J. Sztyk, Panewniccy franciszkanie, Katowice 2008; W. J. Sztyk, Panewniccy franciszkanie, (Wartości Śląska), Katowice 2008; Terytorium św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP, GN 2003, nr 9, (dodatek katowicki), s. 28; D. Głazek, Domus Celebrima, architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 164. Foto br. Mansweta Fromma - z wystawy oo. Franciszkanów w Panewnikach.
| ||||||||||