Kania Franciszek

Kania Franciszek (1818-1900), proboszcz w Chorzowie

grób przy kościele parafialnym, Chorzów Stary

Urodził się 7 października 1818 w Mokrem w pow. pszczyńskim. Do gimnazjum uczęszczał w Gliwicach. W 1837 roku rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, a 28 października 1841 przyjął święcenia kapłańskie w kościele św. Krzyża we Wrocławiu. 8 grudnia 1841 przybył do Chorzowa, gdzie został ustanowiony wikarym.

Od 1851 roku był administratorem parafii przy boku proboszcza ks. Józefa Bedera (1820-1855). Bez skutku starał się o probostwo w Lubomi, a następnie w Prószkowie. Po śmierci ks. Bedera został samodzielnym administratorem parafii chorzowskiej, którą 8 marca 1855 przejął od ks. dziekana Ludwika Markiefki. Inwestyturę proboszczowską dla parafii św. Marii Magdaleny w Chorzowie otrzymał 15 grudnia 1870. Będąc rządcą parafii równocześnie pełnił od 17 października 1868 funkcję wicedziekana nowo utworzonego dekanatu mysłowickiego, a od 1 czerwca 1883 do marca 1890 roku był dziekanem tej jednostki administracyjnej diecezji wrocławskiej. Ks. Kania całe życie pracował w parafii chorzowskiej co dało mu doskonałe rozeznanie tamtejszej wspólnoty i jej potrzeb oraz pozwoliło zrealizować wiele planów duszpasterskich i społecznych. Przede wszystkim zaczął myśleć o nowym kościele. Najpierw, żeby odciążyć kościół parafialny, zbudował razem z administratorem ks. Tomaszem Gburem kościół filialny w Dębie, a następnie rozebrał stary i w jego miejsce postawił nowy kościół parafialny w Chorzowie (1886-1892). Już jako chorzowski wikary zaangażował się w zawiązywanie i animowanie bractwami i stowarzyszeniami działającymi przy parafii. Wydaje się, że szczególnie zaangażował się w krzewienie trzeźwości. Za czasów jego bytności założono przy parafii św. Marii Magdaleny Towarzystwo Trzeźwości (1844), Bractwo Trzeźwości (1857), Bractwo Wstrzemięźliwości (1891) należące do grupy najliczniejszych oddziałów. 21 czerwca 1891 z jego inicjatywy powstał parafialny oddział Towarzystwa św. Alojzego, który 10 lipca 1897 przekształcił się prawdopodobnie w Kongregację Mariańską Młodzieży Męskiej. W 1886 roku, wraz z ks. Pawłem Łukaszczykiem i ks. Józefem Michalskim, wszedł do zarządu inicjatorów budowy sierocińca w Chorzowie na terenie parafii św. Barbary. Pierwszy tymczasowy sierociniec okazał się niewystarczający, stąd inicjatorzy postanowili wybudować nowy. W tym celu zachęcali do wpłat na łamach „Katolika” w 1888 roku. 18 marca 1889 uroczyście poświęcono nowy budynek Sierocińca św. Józefa. Ks. Kania zmarł 1 stycznia 1900 w wieku 81 lat. Powodem śmierci był udar mózgu i paraliż. W księdze pogrzebowej pod tą datą czytamy: Zmarł ks. Franciszek Kania, radca duchowny, emerytowany dziekan, proboszcz chorzowski, rycerz orderu Czerwonego Orła 4-tej klasy. Pogrzeb odbył się 4 stycznia 1900 na cmentarzu obok kościoła św. Marii Magdaleny. Kazanie po niemiecku wygłosił ks. Wiktor Schmidt z Katowic, a po polsku ks. Paweł Łukaszczyk.

Bibliografia

Schematismus 1842-1901; „Katolik” 1888, nr 45; 1888, nr 61; 1888, nr 65; 1888; nr 75; 1888, nr 91; 1888, nr 95; 1888, nr 99; 1888, nr 103; 1891, nr 75; „Posłaniec Niedzielny” 1900, nr 1; 1900, nr 2; 1901, nr 1; Książka pamiątkowa wydana z powodu 25-lecia istnienia Towarzystwa św. Alojzego w Bytomiu, Bytom 1896, s. 53; J. Macha, Monografia Starego Chorzowa Parafii św. Marii Magdaleny, [w:] Chorzów (Stary). Trzy historie, Katowice 2007, s. 88 i nn; J. Myszor, Duchowieństwo katolickie na Śląsku 1742-1914. Z dziejów duszpasterstwa diecezji wrocławskiej, Katowice 2011, s. 62 i nn; Tenże, Bractwa i stowarzyszenia kościelne w parafiach chorzowskich na przełomie XIX i XX wieku. Materiały, s. 11-12; Tenże, Ruch trzeźwości na Górnym Śląsku w latach 1884-1914, SSHT 1981, t. 14, s. 223 i nn; J. Kudera, Historja parafji mysłowickiej, Mysłowice 1934, s. 220; J. Drabina, Historia Chorzowa od średniowiecza do 1868 r., Chorzów 1998, s. 171.