Parafia św. Pawła w Nowym Bytomiu

Początki parafii nowobytomskiej sięgają XV wieku. Miejscowość ta, zwana Bytomskim Czarnym Lasem, do 1869 roku należała do parafii NMP w Bytomiu. W XIX wieku powstała tam „Friedens-Eisenhütte” (potem –„Friedenshütte”). Dzięki dobrze prosperującej hucie wzrosła liczba ludności, więc ówczesny proboszcz bytomski, ks. Józef Szafranek założył pierwszą szkołę, a także odprawiał nabożeństwa w stolarniach i zakładach przemysłowych. W 1883 roku na osiedlu kopalni „Otylia” powstała samodzielna parafia – Zgoda. Dwa lata później poświęcono już nowo wybudowany kościół pw. św. Józefa.

Kościół pw. św. Pawła wybudowano na prośbę ks. Emila Korusa, proboszcza parafii św. Józefa. Jego budowniczym został ks. Edward Adamczyk. Konsekracji kościoła dokonał 15 października 1912 sufragan wrocławski bp Karol Augustin. Kościół i probostwo zostały zaprojektowane przez holenderskiego architekta Jana Franciszka Klompa. Oryginalny projekt łączy w sobie styl romański i bizantyjski.

U drzwi kościoła znajdują się figury św. Floriana i św. Barbary. W portalu wejściowym widnieją rzeźby lwów, a u nasady łuku wejściowego głowy diabłów, oznaczające zerwanie z grzechem i wejście w przestrzeń Bożą, co symbolizują także umieszczone tam płaskorzeźby św. Pawła, Łukasza i Barnaby. Wyżej jest postać Chrystusa Pantokratora. W kościele znajdują się ponadto liczne płaskorzeźby świętych, Ojców i doktorów Kościoła. Pierwotny ołtarz przypominał sarkofag-relikwiarz, jednak w 1982 roku podczas generalnego remontu prezbiterium został on zastąpiony ołtarzem w kształcie łodzi. Nową aranżację wnętrza zaprojektowali Ludwik Konarzewski (junior), Adam Lisik oraz Henryk Góraj. Nowy ołtarz główny poświęcono dnia 31 października 1982. Na uwagę zasługują piękne witraże przestawiające świętych, organy z 1928 roku i dzwony zadedykowane patronowi parafii.

W 1922 roku po plebiscycie oddzielono Nowy Bytom od Bytomia, dzięki czemu stał się samodzielna gminą. 29 lipca 1925 została erygowana parafia świętego Pawła w Nowym Bytomiu przez wydzielenie z obszaru parafii Zgoda części osiedla Otylia i osiedli Pokój i Rozamunda. W latach 80. ubiegłego wieku wybudowano dom katechetyczny, otworzono ochronkę dla dzieci specjalnej troski i Jadłodajnię pw. św. Zyty i św. Brata Alberta.

Proboszczowie

• ks. Ludwik Czardybon administrator (1922-1925), proboszcz (1925-1926)
• ks. Karol Burger administrator (1926)
• ks. Jan Szymała (1926–1967)
• ks. Franciszek Czubin substytut (1939)
• ks. Wilhelm Ochman substytut (1939-1941)
• ks. Teodor Krząkała substytut (1941-1945)
• ks. Leonard Swoboda adiutor (1963-1967), wikariusz ekonom (1967)
• ks. Bernard Czernecki administrator (1967–1974)
• ks. Eugeniusz Szczotok (1974–1983)
• ks. Jan Górecki (1983-2001)
• ks. Jan Janiczek (2001-nadal)

Bibliografia

Ustanowienie parafji Nowy Bytom, RAA 1925, nr 28, s. 155; J. Górecki, Parafia św. Pawła w Nowym Bytomiu, Ruda Śląska 1991; J. Dworak, Historia parafii nowobytomskiej, Opole–Ruda Śląska 1996; Schematyzm (1993); Archidiecezja Katowicka 2007; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 214-215; J. Górecki, Nowy Bytom i jego mieszkańcy sprzed lat, Ruda Śląska-Nowy Bytom 2001; M. Rzepka, Łagiewniki na Śląsku, Parafia św. Jana Nepomucena w Bytomiu, GN 2004, nr 46 (dodatek katowicki), s. 8; D. Głazek, Domus Celeberrima Architektura sakralna (katolicka) w przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 220;J. Górecki, 100-lecie kościoła św. Pawła w Nowym Bytomiu, Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 2013, Katowice 2012, s. 155-162.