Parafia św. Mikołaja w Wilczy: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 17:55, 10 gru 2022

Historia parafii

Pierwszy kościół w Wilczy, który zbudowano najprawdopodobniej już w 1480 roku, został zniszczony w wyniku działań wojennych prowadzonych podczas wojny trzydziestoletniej. Wtedy to parafia została przyłączona do parafii w Pilchowicach. Kolejny budynek kościelny wzniesiono i konsekrowano w 1657 roku. Wkrótce zmieniono jego tytuł z Matki Bożej Jasnogórskiej na św. Mikołaja. Do XX wieku kościół w Wilczy był podporządkowany parafii w Pilchowicach. Stan ten zmienił się dopiero w 1908 roku. Od 7 sierpnia 1920 obowiązki duszpasterskie w Wilczy pełnił ks. Paweł Staffa. Dekretem z dnia 1 sierpnia 1925 Administracja Apostolska erygowała nową parafię w Wilczy.

Kościół znajduje się przy dwóch szlakach turystycznych: Szlaku Okrężnym Wokół Gliwic i Szlaku Stulecia Turystyki. Parafia św. Mikołaja w Wilczy należy do archidiecezji katowickiej i dekanatu knurowskiego. Parafia obchodzi odpust dwa razy do roku ze względu na tradycję związaną z dwoma jej tytułami (Matki Boskiej Jasnogórskiej i św. Mikołaja).

Istniejący do dziś kościół w Wilczy, ostatecznie został wzniesiony w 1755 roku przez cieślę Jakuba Siedlaczka z Gliwic. Jego poświęcenie odbyło się 9 listopada tegoż roku. Ma konstrukcję zrębową. Jednonawowy z węższym zamkniętym trójbocznie prezbiterium, przy którym od północy znajduje się zakrystia. Prezbiterium i prostokątną nawę nakrywają oddzielne dachy siodłowe. Do kościoła prowadzą dwa wejścia: od strony południowej (wejście boczne) i od strony zachodniej (główne). Oba poprzedzone są kruchtami. Kruchta południowa została zamieniona na kaplicę Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Budynek otaczają soboty. Dach pokryty jest gontem. Od strony frontowej kościoła wybudowano wieżę, posiadającą oszalowaną izbicę, zwieńczoną hełmem iglicowym. Prezbiterium pokryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym, a nawa - stropem z fasetami. Pod sklepieniem i stropem znajdują się: profilowany gzyms, łuk tęczowy półkolisty. Nad nawą widnieje ośmioboczna wieżyczka zwieńczona cebulastym hełmem; od zachodu chór muzyczny z wypukłym parapetem w części środkowej, wsparty na dwóch słupach z organami późnobarokowymi z XVIII w. Ściana prezbiterialna (od wschodu) posiada rzadko spotykane okrągłe okienko z kratą kowalską z zadziorami. Wnętrze kościoła zdobi barokowe wyposażenie. Ołtarz główny barokowy z obrazem św. Mikołaja z drugiej poł. XVII w. pochodzi z kościoła w Gorzycach. W kościele znajdują się również ambona i dwa ołtarze boczne późnobarokowe z XVIII w. Szczególnie cenny jest obraz wotywny Matki Boskiej Frydeckiej z 1709 roku z napisem w języku morawskim oraz inne obrazy takie jak obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (autorstwa Franciszka Habrowskiego, 1946), Matki Boskiej Różańcowej, pochodzący z XIX w. a także obraz Świętej Rodziny.

Przy kościele znajdują się nagrobki księży szczególnie związanych z parafią w Wilczy. Znaleźć można tam takie nazwiska jak: Paweł Staffa - pierwszy proboszcz owej parafii, Teodor Walenta, Antoni Danecki, Teodor Gałązka, Robert Pucher, Stanisław Kuś, Rudolf Świtała, Stefan Mieszczanin, Jerzy Pluta.

Przy bocznym wejściu do kościoła umieszczono zabytkową, kamienną kropielnicę. W pobliżu kościoła znajduje się grota Matki Bożej z Lourdes z 2000 roku, figura Chrystusa z gorejącym sercem oraz kapliczka z drewnianą figurą św. Franciszka z Asyżu. Budynek probostwa znajduje się ok. 50 metrów na zachód od kościoła przy ulicy Karola Miarki. Wśród ciekawych elementów wyposażenia parafii na uwagę zasługuje rokokowa monstrancja ufundowana przez proboszcza Ogórka z Pilchowic.

Do parafii należy również niewielki cmentarz z kaplicą znajdujący się przy ul. Stawowej założony w 1906 roku. Znajdują się na nim między innymi mogiły: ofiar wypadku w fabryce „Lignoza” w Krywałdzie z 1921 roku, żołnierzy polskich, poległych w kampanii wrześniowej w 1939 roku oraz więźniów obozu Auschwitz zamordowanych w czasie ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku.

Kapliczki i krzyże przydrożne

Kapliczki i krzyże przydrożne w Wilczy

Gazetka parafialna

Dar św. Mikołaja

Proboszczowie

ks. Paweł Staffa (1925-1929)
ks. Teodor Walenta (1929-1934)
ks. Antoni Danecki administrator (1934-1942)
ks. Teodor Gałązka administrator (1942-1946)
ks. Robert Pucher administrator (1946-1957), proboszcz (1957-1962)
ks. Stanisław Kuś administrator (1962-1965)
ks. Rudolf Świtała administrator (1965-1981)
ks. Stefan Mieszczanin (1981-1983)
ks. Jerzy Pluta (1983-1989)
ks. Edward Piegza (1989-2002)
ks. Bogdan Reder (2007-2016)
ks. Jan Mrukowski administrator (2016-2017), proboszcz (2017-nadal)

Bibliografia

Ustanowienie parafii Wilcza Górna, RAA 1925, nr 28, s. 155; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 297; H. Dombek, Historia parafii św. Mikołaja w Wilczy od jej powstania do 1986 r., Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; A. Burda-Szostek, Halembo jesteśmy z tobą, Parafia św. Mikołaja w Wilczy, GN 2006, nr 51, (dodatek katowicki), s. 14-15; Zabytki Sztuki w Polsce – Śląsk, Lublin – Warszawa 2006; M. Lis, Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX wieku, Opole, 2001; Szlakiem drewnianych kościołów Archidiecezji Katowickiej, red. M. Gontarz, L. Makówka, Katowice 2007; A. Gudzik, Drewniane perły architektury. Kościół w Wilczy, "Przegląd Lokalny" 1994, nr 32/94 (79), s. 6.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Wilcza1.jpg|thumb|300px|right]]
+==Historia parafii==
+Pierwszy kościół w Wilczy, który zbudowano najprawdopodobniej już w 1480 roku, został zniszczony w wyniku działań wojennych prowadzonych podczas [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]]. Wtedy to parafia została przyłączona do [[Parafia św. Jana Chrzciciela w Pilchowicach|parafii w Pilchowicach]]. Kolejny budynek kościelny wzniesiono i konsekrowano w 1657 roku. Wkrótce zmieniono jego tytuł z Matki Bożej Jasnogórskiej na [[Św. Mikołaj|św. Mikołaja]]. Do XX wieku kościół w Wilczy był podporządkowany parafii w Pilchowicach. Stan ten zmienił się dopiero w 1908 roku. Od 7 sierpnia 1920 obowiązki duszpasterskie w Wilczy pełnił [[Staffa Paweł|ks. Paweł Staffa]]. Dekretem z dnia 1 sierpnia 1925 [[Administracja Apostolska dla Śląska Górnego|Administracja Apostolska]] erygowała nową [[Parafia|parafię]] w Wilczy.
-==Parafia św. Mikołaja w Wilczy==
+Kościół znajduje się przy dwóch szlakach turystycznych: Szlaku Okrężnym Wokół Gliwic i Szlaku Stulecia Turystyki. Parafia św. Mikołaja w Wilczy należy do [[Archidiecezja Katowicka|archidiecezji katowickiej]] i [[Dekanat Knurów|dekanatu knurowskiego]]. Parafia obchodzi [[Odpust parafialny|odpust]] dwa razy do roku ze względu na tradycję związaną z dwoma jej tytułami (Matki Boskiej Jasnogórskiej i św. Mikołaja).
-Pierwszy kościół w Wilczy, który zbudowano najprawdopodobniej już w 1480 roku, został zniszczony w wyniku działań wojennych prowadzonych podczas wojny trzydziestoletniej. Wtedy to parafia została przyłączona do parafii w Pilchowicach. Kolejny budynek kościelny wzniesiono i konsekrowano w 1657 roku. Wkrótce zmieniono jego tytuł z Matki Bożej Jasnogórskiej na św. Mikołaja. Do XX wieku kościół w Wilczy był podporządkowany parafii w Pilchowicach. Stan ten zmienił się dopiero w 1908 roku. Od 7 sierpnia 1920 roku obowiązki duszpasterskie w Wilczy pełnił ksiądz [[Staffa Paweł|Paweł Staffa]]. Dekretem z dnia 1 sierpnia 1925 roku Administracja Apostolska erygowała nową parafię w Wilczy.
+Istniejący do dziś kościół w Wilczy, ostatecznie został wzniesiony w 1755 roku przez cieślę Jakuba Siedlaczka z Gliwic. Jego poświęcenie odbyło się 9 listopada tegoż roku. Ma konstrukcję zrębową. Jednonawowy z węższym zamkniętym trójbocznie [[prezbiterium]], przy którym od północy znajduje się zakrystia. Prezbiterium i prostokątną nawę nakrywają oddzielne dachy siodłowe. Do kościoła prowadzą dwa wejścia: od strony południowej (wejście boczne) i od strony zachodniej (główne). Oba poprzedzone są kruchtami. Kruchta południowa została zamieniona na kaplicę [[Wspomnienie Matki Boskiej Nieustającej Pomocy|Matki Boskiej Nieustającej Pomocy]]. Budynek otaczają soboty. Dach pokryty jest gontem. Od strony frontowej kościoła wybudowano wieżę, posiadającą oszalowaną izbicę, zwieńczoną hełmem iglicowym. Prezbiterium pokryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym, a nawa - stropem z fasetami. Pod sklepieniem i stropem znajdują się: profilowany gzyms, łuk tęczowy półkolisty. Nad nawą widnieje ośmioboczna wieżyczka zwieńczona cebulastym hełmem; od zachodu chór muzyczny z wypukłym parapetem w części środkowej, wsparty na dwóch słupach z organami późnobarokowymi z XVIII w. Ściana prezbiterialna (od wschodu) posiada rzadko spotykane okrągłe okienko z kratą kowalską z zadziorami. Wnętrze kościoła zdobi barokowe wyposażenie. Ołtarz główny barokowy z obrazem św. Mikołaja z drugiej poł. XVII w. pochodzi z kościoła w Gorzycach. W kościele znajdują się również ambona i dwa ołtarze boczne późnobarokowe z XVIII w. Szczególnie cenny jest obraz wotywny Matki Boskiej Frydeckiej z 1709 roku z napisem w języku morawskim oraz inne obrazy takie jak obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (autorstwa Franciszka Habrowskiego, 1946), Matki Boskiej Różańcowej, pochodzący z XIX w. a także obraz Świętej Rodziny.
-Kościół znajduje się przy dwóch szlakach turystycznych: Szlaku Okrężnym Wokół Gliwic i Szlaku Stulecia Turystyki. Parafia św. Mikołaja w Wilczy należy do archidiecezji katowickiej i dekanatu knurowskiego. Parafia obchodzi odpust dwa razy do roku ze względu na tradycje związaną z dwoma jej tytułami (M.B. Jasnogórskiej i św. Mikołaja).
+Przy kościele znajdują się nagrobki księży szczególnie związanych z parafią w Wilczy. Znaleźć można tam takie nazwiska jak: Paweł Staffa - pierwszy proboszcz owej parafii, [[Walenta Teodor|Teodor Walenta]], [[Danecki Antoni|Antoni Danecki]], [[Gałązka Teodor|Teodor Gałązka]], [[Pucher Robert|Robert Pucher]], [[Kuś Stanisław|Stanisław Kuś]], [[Świtała Rudolf|Rudolf Świtała]], [[Mieszczanin Stefan|Stefan Mieszczanin]], [[Pluta Jerzy|Jerzy Pluta]].
-Istniejący do dziś kościół w Wilczy, ostatecznie wzniesiony został w 1755 przez cieślę Jakuba Siedlaczka z Gliwic. Jest to obiekt o konstrukcji zrębowej. Jednonawowy z węższym zamkniętym trójbocznie prezbiterium, przy którym od północy znajduje się zakrystia. Do Kościoła prowadzą dwa wejścia od strony południowej (wejście boczne) i od strony zachodniej (główne) oba, poprzedzone są kruchtami. Budynek otaczają soboty. Dach pokryty jest gontem. Od strony frontowej świątyni wybudowano wieżę, posiadającą oszalowaną izbicę, zwieńczoną hełmem iglicowym. Prezbiterium pokryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym, a nawa- stropem z fasetami. Pod sklepieniem i stropem znajdują się: profilowany gzyms, łuk tęczowy półkolisty. Nad nawą widnieje ośmioboczna wieżyczka zwieńczona cebulastym hełmem; od zachodu chór muzyczny z wypukłym parapetem w części środkowej, wsparty na dwóch słupach z organami późnobarokowymi z XVIII w. Ściana prezbiterialna (od wschodu) posiada rzadko spotykane okrągłe okienko z kratą kowalską z zadziorami. Wnętrze kościoła zdobi barokowe wyposażenie. Ołtarz główny barokowy z obrazem św. Mikołaja z drugiej poł. XVII w. pochodzi z kościoła w Gorzycach. W kościele znajdują się również ambona i dwa ołtarza boczne późnobarokowe z XVIII w. Szczególnie cenny jest obraz wotywny Matki Boskiej Frydeckiej z 1709 z napisem w języku morawskim oraz inne obrazy takie jak obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (autorstwa Franciszka Habrowskiego, 1946), Matki Boskiej Różańcowej, pochodzący z XIX w. a także obraz Św. Rodziny).
+Przy bocznym wejściu do kościoła umieszczono zabytkową, kamienną kropielnicę. W pobliżu kościoła znajduje się grota Matki Bożej z [[Lourdes]] z 2000 roku, figura Chrystusa z gorejącym sercem oraz kapliczka z drewnianą figurą [[Św. Franciszek z Asyżu|św. Franciszka z Asyżu]]. Budynek probostwa znajduje się ok. 50 metrów na zachód od kościoła przy ulicy [[Miarka Karol|Karola Miarki]]. Wśród ciekawych elementów wyposażenia parafii na uwagę zasługuje rokokowa monstrancja ufundowana przez proboszcza Ogórka z Pilchowic.
-Przy kościele znajdują się nagrobki księży szczególnie związanych z parafią w Wilczy. Znaleźć można tam takie nazwiska jak: Paweł Staffa- pierwszy proboszcz owej parafii, [[Walenta Teodor|Teodor Walenta]], [[Danecki Antoni|Antoni Danecki]], [[Gałązka Teodor|Teodor Gałązka]], [[Pucher Robert|Robert Pucher]], [[Kuś Stanisław|Stanisław Kuś]], [[Świtała Rudolf|Rudolf Świtała]], [[Mieszczanin Stefan|Stefan Mieszczanin]], [[Pluta Jerzy|Jerzy Pluta]].
-Przy bocznym wejściu do kościoła umieszczono zabytkową, kamienną kropielnicę. W pobliżu świątyni znajduje się grota Matki Bożej z Lourdes z 2000 r., figura Chrystusa z gorejącym sercem oraz kapliczka z drewnianą figurą św. Franciszka z Asyżu. Budynek probostwa znajduje się ok. 50 metrów na zachód od kościoła przy ulicy [[Miarka Karol|Karola Miarki]]. Wśród ciekawych elementów wyposażenia parafii na uwagę zasługuje rokokowa monstrancja ufundowana przez proboszcza Ogorka z Pilchowic.
+Do parafii należy również niewielki cmentarz z kaplicą znajdujący się przy ul. Stawowej założony w 1906 roku. Znajdują się na nim między innymi mogiły: ofiar wypadku w fabryce „Lignoza” w Krywałdzie z 1921 roku, żołnierzy polskich, poległych w kampanii wrześniowej w 1939 roku oraz więźniów [[Obóz koncentracyjny - Auschwitz|obozu Auschwitz]] zamordowanych w czasie ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku.
-Do parafii należy również niewielki cmentarz z kaplicą znajdujący się przy ulicy Stawowej założony w 1906 roku. Znajdują się na nim między innymi mogiły: ofiar wypadku w fabryce „Lignoza” w Krywałdzie z 1921r., żołnierzy polskich, poległych w kampanii wrześniowej w 1939 r. oraz więźniów obozu oświęcimskiego zamordowanych w czasie ewakuacji obozu w styczniu 1945r.
+==Kapliczki i krzyże przydrożne==
+*[[Kapliczki i krzyże przydrożne w Wilczy]]
+==Gazetka parafialna==
+*[[Dar św. Mikołaja (czasopismo)| Dar św. Mikołaja]]
 == Proboszczowie ==
 *[[Staffa Paweł|ks. Paweł Staffa]] (1925-1929)
@@ Linia 28: / Linia 27: @@
 *[[Pluta Jerzy|ks. Jerzy Pluta]] (1983-1989)
 *[[Piegza Edward|ks. Edward Piegza]] (1989-2002)
-*[[Reder Bogdan|ks. Bogdan Reder]] (2007-nadal)
+*[[Reder Bogdan|ks. Bogdan Reder]] (2007-2016)
+*[[Mrukowski Jan|ks. Jan Mrukowski]] administrator (2016-2017), proboszcz (2017-nadal)
 == Bibliografia ==
-Ustanowienie parafji Wilcza Górna, RAA 1925, nr 28, s. 155; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 297; H. Dombek, Historia parafii św. Mikołaja w Wilczy od jej powstania do 1986 r., Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; A. Burda-Szostek, Halembo jesteśmy z tobą, Parafia św. Mikołaja w Wilczy, GN 2006, nr 51, (dodatek katowicki), s. 14-15; Zabytki Sztuki w Polsce – Śląsk, Lublin – Warszawa 2006; M. Lis, Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX wieku, Opole, 2001;  Szlakiem drewnianych kościołów Archidiecezji Katowickiej, red M. Gontarz, L. Makówka, Katowice 2007.
+Ustanowienie parafii Wilcza Górna, RAA 1925, nr 28, s. 155; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 297; H. Dombek, Historia parafii św. Mikołaja w Wilczy od jej powstania do 1986 r., Katowice 1992, praca mgr mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; A. Burda-Szostek, Halembo jesteśmy z tobą, Parafia św. Mikołaja w Wilczy, GN 2006, nr 51, (dodatek katowicki), s. 14-15; Zabytki Sztuki w Polsce – Śląsk, Lublin – Warszawa 2006; M. Lis, Górny Śląsk. Zarys dziejów do połowy XX wieku, Opole, 2001;  Szlakiem drewnianych kościołów Archidiecezji Katowickiej, red. M. Gontarz, L. Makówka, Katowice 2007; A. Gudzik, Drewniane perły architektury. Kościół w Wilczy, "Przegląd Lokalny" 1994, nr 32/94 (79), s. 6.
 {{Dekanaty}}
 [[Kategoria:Parafie - W|Wilcza]]
 [[Kategoria:Kościoły drewniane|Wilcza]]
 [[Kategoria:Dekanat Knurów|Wilcza]]