Grim Emanuel

Grim (Grimm) Emanuel (1883-1950)

Urodził się 1 stycznia 1883 w Karwinie. Pochodził z rodziny górniczej. W latach 1896-1904 uczył się w Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie. Należał w tym czasie do tajnych organizacji "Promień i Jedność". W 1904 roku uzyskał świadectwo maturalne i podjął studia teologiczne w Widnawie. Po czterech latach studiów przyjął święcenia kapłańskie 23 lipca 1908.

Pierwszą placówką ks. Grima był Rychwałd. Później pracował kolejno w Zebrzydowicach i Jabłonkowie. W 1913 roku objął probostwo w Górkach Wielkich, a 1 sierpnia 1917 w Istebnej, gdzie zarządzał parafią aż do wybuchu II wojny światowej. W latach 1935-1937 był proboszczem i dziekanem w Skoczowie, ale po tym okresie powrócił do Istebnej. W czasie pracy w Istebnej aktywnie współpracował ze środowiskiem literackim i artystycznym - utrzymywał bliskie kontakty z Zygmuntem Wasilewskim, Janem Sztaudyngerem, Feliksem Nowowiejskim, Julianem Fałatem, Janem Kuglinem i innymi.

Od 1926 roku pełnił funkcję członka Rady Wojewódzkiej w Katowicach, był bliskim współpracownikiem wojewody M. Grażyńskiego . W swojej działalności społeczno - politycznej był związany ze Związkiem Śląskich Katolików, a w latach 1929-1937 był jego prezesem, członek Zarządu Okręgowego ChD. Następnie związał się z NChZP zostając posłem do Sejmu Śl., członek Zarządu Wojewódzkiego Związku Powstańców Śląskich. W 1938 roku został wiceprezesem Okręgu Śląskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego.

Po wybuchu II wojny światowej 9 listopada 1939 został aresztowany i uwięziony w Cieszynie, zwolniony pod koniec grudnia 1939 roku, a następnie wysiedlony do Generalnej Guberni. W czasie aresztowania jego bogaty księgozbiór z licznymi unikatowymi książkami został skonfiskowany. Zatrzymał się w Łagiewnikach pod Krakowem i pomagał jako katecheta. Zagrożony aresztowaniem ukrywał się w Cichem na Podhalu, by w maju 1945 roku powrócić do Istebnej.

Po wojnie nie działał już społecznie, choć sympatyzował z Ruchem Księży Patriotów. W czasie referendum i wyborów miał zachęcać parafian do głosowania na Blok. Zgodził się wziąć udział w kongresie zjednoczeniowym ZBoWiD. Był członkiem Okręgowej Komisji Księży od 1 czerwca 1950, (nr leg. nr 64711), współpracował też ze świeckim Caritasem. Miał lękliwy charakter, który władze cynicznie wykorzystywały, posługując się także elementami szantażu. Zmarł 18 października 1950 w Cieszynie, pochowany został na cmentarzu przy kościele w Istebnej.

Z jego twórczości najbardziej znana jest poezja: Znad brzegów Olzy , Znad źródeł Olzy. Wśród jego innej twórczości znajdziemy między innymi dramaty: Jasełka śląskie , Dwa orły śląskie , Pięć chwil z życia Stalmacha i Miarki , Wanda, Dla Ciebie Polsko! Warto też wspomnieć o jego działalności publicystycznej, w której pisał o znanych śląskich postaciach - Pawle Stalmachu, Karolu Miarce, ks. Józefie Londzinie. W jego twórczości można też znaleźć Baśnie z Podbeskidzia , Bojki śląskie , poemat Ondraszek oraz najbardziej cenione przez środowisko literackie O Kubie szałaśniku i jego córce Dorce , Istebna oraz Ze wspomnień. Na okres międzywojenny przypada najbardziej płodny okres jego twórczości. W swojej twórczości posługiwał się pseudonimami: Ema G, Promienisty, Ślązak. Za działalność w okresie międzywojennym uzyskał szereg odznaczeń państwowych, między innymi: Złoty Krzyż Zasługi, Gwiazdę Górnośląską, Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Order Polonia Restituta oraz Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. W 1948 roku w „Zaraniu Śląskim” opublikował swoje ostatnią publikację - szkic pt. Stulecie „Tygodnika Cieszyńskiego”.

Bibliografia

AAN, OKKKat 112, k. 87; Archiwum IPN Wa, Charakterystyka (odpis), przed 31 VIII 1949, sygn. 0648/145, t. 1, k. 19; AAKat, Akta personalne ks. Emanuela Grima; WD 1931, nr 10, s. 122; 1953, nr 3-4, s. 43; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009; Martyrologium, 177; Myszor, Historia diecezji, s. 129 i nn.; Olszar, Duchowieństwo, s. 533 - 540, 590; Represje wobec duchowieństwa, s. 38, 64, 67; Grajewski, Wygnanie, s. 88, 91-92, 95, 100, 107; Golec, Bojda, Słownik, t.1, s. 112-113; Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny w latach 1924-1948, red. J. Myszor i J. Konieczny, Katowice 2003, s. 146; J. Górecki, Anegdoty z koloratką, Katowice 2003, s. 319-322; Schematyzm Diecezji Śląskiej 1927, Katowice 1927, s. 30.