Diecezja wrocławska: Różnice pomiędzy wersjami
(dr) |
(dr) |
||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była [[kasztelania otmuchowska]], a kapituły wrocławskiej – [[kasztelania milicka]]. W XIV wieku za rządów biskupa [[Henryk z Wierzbna|Henryka z Wierzbna]] (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a [[księstwo nysko – otmuchowskie]] na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów [[Bertram Adolf|kard. Bertrama]] biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego. | Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była [[kasztelania otmuchowska]], a kapituły wrocławskiej – [[kasztelania milicka]]. W XIV wieku za rządów biskupa [[Henryk z Wierzbna|Henryka z Wierzbna]] (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a [[księstwo nysko – otmuchowskie]] na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów [[Bertram Adolf|kard. Bertrama]] biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego. | ||
W 1929 roku diecezja wrocławska została podniesiona do rangi archidiecezji. Współcześnie, po podziałach w 1945 i 1992 roku, archidiecezja wrocławska graniczy z Archidiecezją Poznańską i diecezjami: kaliską, opolską, legnicką i świdnicką. Terytorialnie podzielona jest na 33 dekanaty i 300 parafii (w tym 36 parafii zakonnych). | W 1929 roku diecezja wrocławska została podniesiona do rangi archidiecezji. Współcześnie, po podziałach w 1945 i 1992 roku, archidiecezja wrocławska graniczy z Archidiecezją Poznańską i diecezjami: kaliską, [[Diecezja Opolska|opolską]], legnicką i [[Diecezja Świdnicka|świdnicką]]. Terytorialnie podzielona jest na 33 dekanaty i 300 parafii (w tym 36 parafii zakonnych). | ||
Patronem Archidiecezji jest św. Jan Chrzciciel, współpatronami: [[św. Jadwiga Śląska]] i [[bł. Czesław]], dominikanin. | Patronem Archidiecezji jest [[św. Jan Chrzciciel]], współpatronami: [[św. Jadwiga Śląska]] i [[bł. Czesław]], dominikanin. | ||
==Więź metropolitalna z Gnieznem== | ==Więź metropolitalna z Gnieznem== | ||
Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie najazdu husyckiego . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych [[Św. Stanisław ze Szczepanowa|św. Stanisława]], [[Św. Wojciech|św. Wojciecha]] i [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]], zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego. | Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie [[Husyci|najazdu husyckiego]] . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych [[Św. Stanisław ze Szczepanowa|św. Stanisława]], [[Św. Wojciech|św. Wojciecha]] i [[Św. Jadwiga Śląska|św. Jadwigi]], zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego. | ||
== (Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek) == | == (Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek) == | ||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
*[[Gulbinowicz Henryk|Henryk Roman Gulbinowicz]] (1976-2004) | *[[Gulbinowicz Henryk|Henryk Roman Gulbinowicz]] (1976-2004) | ||
*[[Gołębiewski Marian|Marian Gołębiewski]] (2004-2013) | *[[Gołębiewski Marian|Marian Gołębiewski]] (2004-2013) | ||
*[[Kupny Józef|Józef Kupny]] (2013- nadal) | *[[Kupny Józef|Józef Kupny]] (2013-nadal) | ||
==Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)== | ==Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)== | ||
Wersja z 02:31, 18 gru 2016
Diecezja wrocławska
Diecezja wrocławska została utworzona jako część składowa metropolii gnieźnieńskiej w czasie brzemiennego w skutki polityczne i kościelne zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. Swoim zasięgiem objęła cały obszar Śląska. Pierwotne granice diecezji wrocławskiej nie są określone. Wiadomo tylko, że od początku swego istnienia granice diecezji wiążą się ze Śląskiem położonym w górnym, dolnym i środkowym dorzeczu Odry. Główną posiadłością biskupa była kasztelania otmuchowska, a kapituły wrocławskiej – kasztelania milicka. W XIV wieku za rządów biskupa Henryka z Wierzbna (1302-1319) kasztelania otmuchowska została przekształcona w niezależne księstwo (biskupi wrocławscy stali się udzielnymi biskupami-księciami, równymi innym książętom śląskim), a księstwo nysko – otmuchowskie na długie wieki stało się księstwem kościelnym. Odtąd aż do czasów kard. Bertrama biskupi wrocławscy mogli używać tytułu książęcego.
W 1929 roku diecezja wrocławska została podniesiona do rangi archidiecezji. Współcześnie, po podziałach w 1945 i 1992 roku, archidiecezja wrocławska graniczy z Archidiecezją Poznańską i diecezjami: kaliską, opolską, legnicką i świdnicką. Terytorialnie podzielona jest na 33 dekanaty i 300 parafii (w tym 36 parafii zakonnych).
Patronem Archidiecezji jest św. Jan Chrzciciel, współpatronami: św. Jadwiga Śląska i bł. Czesław, dominikanin.
Więź metropolitalna z Gnieznem
Związek Wrocławia z Gnieznem trwał przez XIII i XIV wiek bez większych nieporozumień, chociaż diecezja wrocławska została poddana kolonizacji na prawie niemieckim przez kolonistów sprowadzanych przez królów czeskich, a następnie przez władców z dynastii Habsburgów. XVI-wieczne statuty synodów gnieźnieńskich były szybko przyjmowane przez Kościół wrocławski, ale rzecz godna uwagi – bp Gerstman nie otrzymał zezwolenia kapituły na wyjazd na synod piotrkowski w 1577 roku. Od połowy XIV wieku biskupi wrocławscy podważali prerogatywy Gniezna przez utrudnianie wizytacji, w oficjalnych dokumentach pomijano tytulaturę Gniezna jako stolicy metropolitalnej, a przypominano sobie o Gnieźnie dopiero wtedy, gdy rosło wewnętrzne lub zewnętrzne zagrożenie np. w okresie najazdu husyckiego . W 1732 roku wskutek starań kapituły wrocławskiej, kuria rzymska wystawiła dokument o bezpośrednim podporządkowaniu Wrocławia Rzymowi. Faktycznie, więź z Gnieznem urwała się już w połowie XVII wieku, chociaż formalnie Wrocław z Gnieznem był związany metropolitalnie aż do 1821 roku. Pozostały więzi nieformalne, takie jak kult świętych św. Stanisława, św. Wojciecha i św. Jadwigi, zwyczaje liturgiczne oraz różne formy pobożności wytworzone przez wieki wspólnie obowiązującego ustawodawstwa synodalnego.
(Arcy)biskupi wrocławscy (XIX i XX wiek)
- Emmanuel von Schimonski administrator apostolski (1817-1824), ordynariusz (1824-1832)
- Leopold von Sedlnitzky administrator apostolski (1832-1936), ordynariusz (1836-1840)
wikariusz kapitulny Ignaz Ritter (1840-1843)
- Joseph Knauer (1843-1844)
wikariusz apostolski Daniel Latussek (1844-1845)
- Melchior von Diepenbrock (1845-1853)
- Heinrich Förster (1853-1881)
wikariusz apostolski Hermann Gleich (1881-1882)
- Robert Herzog (1882-1886)
wikariusz apostolski Hermann Gleich (1886-1887)
- Georg Kopp (1887-1914)
- Adolf Bertram (1914-1945)
wikariusz kapitulny Ferdinand Piontek (16 VII 1945-31 VIII 1945) administrator apostolski Karol Milik (1945-1951) wikariusz kapitulny Kazimierz Lagosz (1951-1956)
- Bolesław Kominek delegat prymasa Polski (1951-1967), administrator apostolski (1867-1972), metropolita (1972-1974)
wikariusz kapitulny Wincenty Urban (1974-1976)
- Henryk Roman Gulbinowicz (1976-2004)
- Marian Gołębiewski (2004-2013)
- Józef Kupny (2013-nadal)
Biskupi pomocniczy Wrocławia (XIX i XX wiek)
- Daniel Latussek (1838-1857)
- Bernard Bogedain (1857-1860)
- Adrian Włodarski (1861-1875)
- Hermann Gleich (1875-1900)
- Heinrich Marx (1900-1911)
- Karl Augustin (1910-1919 )
- Walenty Wojciech (1920-1940)
- Josef Deitmer (1923-1929)
- Joseph Ferche (1940-1946)
- Andrzej Wronka (1957-1974)
- Paweł Latusek (1961-1973)
- Wincenty Urban (1967-1983)
- Józef Marek (1973-1978)
- Tadeusz Rybak (1977-1992)
- Adam Dyczkowski (1978-1992)
- Józef Pazdur (1985-nadal)
- Jan Tyrawa (1988-nadal)
- Edward Janiak (1996-nadal)
Bibliografia
Cd:
