Św. Jadwiga Śląska

Z e-ncyklopedia

Św. Jadwiga Śląska (ok. 1178-1243)

Jadwiga sztych1.jpg

Jadwiga urodziła się w 1178/1180 roku na zamku nad jeziorem Amer w Bawarii w rodzinie hrabiego Bertolda IV i Agnieszki, hrabiów Andechs, którzy tytułowali się również książętami Meranii, Kroacji i Dalmacji. Jadwiga otrzymała staranne wychowanie najpierw na rodzinnym zamku, potem zaś w klasztorze benedyktynek w Kitzingen nad Menem.

W 1190 roku Jadwiga przeniosła się do Wrocławia na dwór księcia Bolesława Wysokiego, gdyż została upatrzona na żonę dla jego syna, Henryka. Miała wtedy zaledwie 12 lat. Data ślubu nie jest bliżej znana. Nastąpił on jednak niebawem.

Henryk i Jadwiga stanowili wzorowe małżeństwo. Mieli pięcioro dzieci - dwóch synów: Bolesława i Henryka oraz trzy córki: Agnieszkę, Zofię i Gertrudę. Wkrótce jednak troje z nich zmarło. Ostatnich 28 lat pożycia małżeńskiego przeżyli małżonkowie wstrzemięźliwie, związani uroczystym ślubem czystości. Na dworze wrocławskim panowały zwyczaje polskie. Jadwiga nauczyła się języka polskiego i posługiwała się nim. Jej dwór słynął z karności i dobrych obyczajów. Wyposażyła wiele kościołów w szaty liturgiczne haftowane jej ręką i jej dworek. W swoim postępowaniu wykazała wiele roztropności, wspaniałomyślności i miłosierdzia. Zorganizowała szpitalik dworski, gdzie codziennie znajdowało utrzymanie 13 chorych i kalek. W czasie objazdów księstwa osobiście odwiedzała chorych i wspierała hojnie ubogich. Jadwiga popierała także szkołę katedralną we Wrocławiu i wspierała ubogich zdolnych chłopców. Starała się także łagodzić dolę więźniów, posyłając im żywność, świece i odzież.

W swoim życiu Jadwiga doświadczyła tajemnicy Krzyża. Przeżyła śmierć męża i prawie wszystkich dzieci. Po śmierci męża, Henryka, Jadwiga zdała rządy żonie Henryka Pobożnego, Annie i zamknęła się w klasztorze sióstr cysterek w Trzebnicy, który sama wcześniej ufundowała.

Do cierpień osobistych zaczęła dodawać pokuty, posty, biczowania, włosiennicę i czuwania nocne. W 1238 roku na ręce swojej córki Gertrudy, ksieni w Trzebnicy, złożyła śluby zakonne i stała się jej posłuszna. Zasłynęła z pobożności i czynów miłosierdzia. Wyczerpana surowym życiem mniszki, zmarła 14 października 1243 mając ponad 60 lat. Zaraz po jej śmierci do jej grobu w Trzebnicy zaczęły napływać liczne pielgrzymki: ze Śląska, Wielkopolski, Łużyc i Miśni. W 1260 roku siostry z Trzebnicy wniosły prośbę o kanonizację Jadwigi. Zabiegał także o to papież Urban IV, który jako legat papieski w latach 1248-1249 trzykrotnie przebywał we Wrocławiu i poznał osobiście Jadwigę. Papież Klemens IV w kościele dominikanów w Viterbo 26 marca 1267 ogłosił Jadwigę świętą.

  • Św. Jadwiga Śląska czczona jest jako patronka Polski, Śląska, archidiecezji wrocławskiej i diecezji w Goerlitz, a także jako patronka uchodźców oraz pojednania i pokoju.
  • W ikonografii św. Jadwiga przedstawiana jest jako młoda mężatka w długiej sukni lub w książęcym płaszczu z diademem na głowie, czasami w habicie cysterskim. Jej atrybutami są: but w ręce, krzyż, księga, figurka Matki Bożej, makieta kościoła w dłoniach, różaniec.
  • Wspomnienie liturgiczne - 16 października.

Parafie pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej na Górnym Śląsku

Figury, obrazy św. Jadwigi Śląskiej

Bibliografia

R. Kaczmarek, J. Witkowski, Dzieje relikwii i relikwiarze Świętej Jadwigi, [w:] Święta Jadwiga Śląska (ok. 1174-1243). W 750 rocznicę śmierci, Wrocław 1993, s. 31-92; T. Krupiński, Kwiatkowska Barbara, Szczątki kostne Świętej Jadwigi w ujęciu antropologicznym, [w:] Święta Jadwiga Śląska (ok. 1174-1243). W 750 rocznicę śmierci, Wrocław 1993, s. 7-21; Ch. Erdmann Schott, Hedwig von Schlesien, [w:] Geschichte des christlichen Lebens im schlesischen Raum, Bd 1, Teilband 1, hrsg. von J. Köhler, R. Bendel, Münster-Hamburg-London 2002, s. 511-524; K. Dola, Koronacja św. Jadwigi na tle rozwoju kultu świętych w Europie XIII w. Colloquium Salutis 16 (1984), s. 83-94; J. Gottschalk, Die Kanonisationsurkunde der hl. Hedwig, ASKG 22 (1964), s. 120-139; J. Gottschalk, St. Hedwig in der neuesten polnischen Geschichtsschreibung, ASKG 23 (1965), s. 1-12.; J. Gotschalk, Hedwigsverehrung durch 700 Jahre ausserhalb von Schlesien, ASKG 24 (1966), s. 100-126; J. Gottschalk, Mittelalterliche Hedwigs-Hymnen, ASKG 8 (1950), s. 26-34; J. Gotschalk, Hedwigs-Predigten aus 700-Jahren, ASKG 40 (1982), s. 129-164; F. Hervay, Die Geschwister der heiligen Hedwig un Ungarn, ASKG 40 (1982), s. 223-240; H. Jedin, Eine falsche Spur: Die angeblich von Papst Clemens IV verfaßste Hedwigsvita, ASKG 8 (1950), s. 14-25; A. Kiełbasa, Efekty działań wychowawczych św. Jadwigi w zakresie postaw własnych dzieci i wnuków, [w:] Dziedzictwo wiary diecezji legnickiej, red. S. Araszczuk, Legnica 1997, s. 29-43; J. Kopiec, Kult św. Jadwigi na Górnym Śląsku, [w:] Księga Jadwiżańska. Międzynarodowe sympozjum naukowe, [...] red. Michał Kaczmarek, Marek L. Wójcik. Wrocław 1995, s. 433-440; J. Kochel, W szkole Słowa Bożego, drugi tom medytacji w rytmie Lectio Divina, Gliwice 2004, s. 147-150; Z. Rajchel, Rekonstrukcja czaszki i głowy Świętej Jadwigi, [w:] Święta Jadwiga Śląska (ok. 1174-1243). W 750 rocznicę śmierci, Wrocław 1993, s. 23-29; L. Schulte, Die Translation die hl. Hedwig, [w:] L. Schulte, Kleine Schriften, Darstellung und Quellen zur schlesischen Geschichte, Bd. 23, Breslau, s. 16-180; B. Suchoń, Święta Jadwiga, księżna Śląska, NPrz. 53 (1980), s. 5-132; W. Urban [rec.], Prace ks. Prałata Józefa Gottschalka o św. Jadwidze Śląskiej, NPrz. 40 (1973), s. 247-251; E. Walter, Der Todes- und Begräbnistag der hl. Hedwig, ASKG 22 (1964), s. 140-176; Niewiasta dzielna, "Z tej Ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1993", Katowice 1992, s. 158-159.