Parafia św. Józefa Robotnika w Osinach

kaplica pw. MB Wniebowziętej

Historia

Pod koniec XIII wieku Osiny należały do największej w okolicy parafii Krzyżowice. Dawniej podzielone były na dwa okręgi gminne. U schyłku XIX wieku oba te okręgi zostały połączone pod nazwą Osiny. Miejscowość po raz pierwszy jest wymieniona ok. 1305 roku w Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis pod nazwą Ossina. Miejscowość składała się z 24 łanów.

Na początku XVI wieku ta polska miejscowość została ustanowiona na prawie niemieckim, gdy 16 grudnia 1321 książę Leszek z Raciborza (1292-1336) potwierdził Fryderykowi z Winiraw posiadanie wsi Noscin z całym sądownictwem, z całą swoją władzą i prawem książęcym - z polami niezagospodarowanymi i zagospodarowanymi, z całym lasem po obu stronach, ze strumieniem aż do pól granicznych Krzyżowic i lasem okalającym nową wieś.

W roku 1783 było w Osinach 8 gospodarzy, 26 ogrodników na 186 mieszkańców, a na początku 1910 roku było już 640 mieszkańców. Przyrost liczby mieszkańców tłumaczy się osiedleniem Niemców na przełomie XIX i XX wieku.

Zgodnie z testamentem z 11 kwietnia 1874 Emil von Durant z Baranowic odziedziczył trzy połączone dobra Górne, Średnie i Dolne Osiny, podczas gdy jego brat Hans baron von Durant zatrzymał Baranowice. 30 grudnia 1903 Berliński Bank Krajowy nabył całe Osiny od barona Emila von Duranta i jego dziedziców. Posiadacz tartaku parowego Paweł Szczepan z Żor kupił 20 grudnia 1907 od Berlińskiego Banku Krajowego resztówkę tych dóbr, mianowicie Średnie i Dolne Osiny. Z kolei majątek Górne i Dolne Osiny zostały przez ten bank rozparcelowane na dobra rentierskie, sprzedane różnym posiadaczom, którzy w części pochodzili z Raciborza i Nysy.

W 1906 roku została przekazana „pruskiej spółce od węgla" własność do kopania węgla na polach przewidzianych do eksploatacji węgla w gminach Żory, Kleszczów, Baranowice i Górne Osiny pod nazwą „Achenbach" do wydobywania węgla kamiennego.

Kaplica pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Osinach

W 1800 roku mieszkaniec Osin, chałupnik Mateusz Klimza ufundował w Osinach kaplicę pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej. Ks. Ignacy Skrzyszowski zarządził, by w kaplicy każdego roku śpiewano litanię do św. Jana Nepomucena. W 1833 roku Mateusz Klimza rozszerzył kaplicę dzięki dobrowolnym datkom. Poświęcenia kaplicy dokonał w 1842 roku ks. dziekan żorski. Wikariat generalny we Wrocławiu zezwolił wtedy na odprawienie w niej kilku mszy świętych w ciągu roku.

Kaplica pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Osinach jest murowana, masywnie zbudowana, posiada wieżyczkę z sygnaturką. Została ona odlana w 1801 roku w Opawie przez ludwisarza Franciszka Stanke. Na sygnaturce widnieje napis: PER FRANCISCUM STANKE OPPA VIAE 1801 i jest umieszczona tu płaskorzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem na ręce. W kaplicy znajdował się ołtarz z obrazem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, figurami św. Józefa i św. Anny oraz obrazami Serca Maryi i Serca Jezusowego. Obraz Matki Boskiej Wniebowziętej pochodzi z połowy XVIII. wieku. Kaplica MB Wniebowziętej posiada chór, gdzie znajdowały się stare trzygłosowe organy i harmonium.

Dorocznie w kaplicy odprawiano mszę 15 sierpnia, w Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Od początków jej istnienia mieszkańcy Osin gromadzili się w kaplicy na wspólną modlitwę. W Wielkim Poście odprawiano tu Drogę Krzyżową i Gorzkie Żale, w maju nabożeństwa majowe, zaś w październiku nabożeństwa różańcowe.

W 1968 roku ks. Edward Raszczyk, wikary z Krzyżowic, otrzymał polecenie zorganizowania w Osinach nowej parafii. Został mianowany rektorem przy kaplicy Matki Bożej Wniebowziętej, która odtąd stała się kościołem filialnym parafii krzyżowickiej.

Uzyskanie zezwolenia na budowę nowego kościoła było w ówczesnych czasach niemożliwe i dlatego kościółek został przystosowany do potrzeb parafii. Po wieloletnich staraniach 25 marca 1981 bp Herbert Bednorz erygował parafię Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Osinach.

Kościół pw. św. Józefa Robotnika

Ks. Józef Hajda podjął starania o budowę nowego kościoła. Opracowanie architektoniczne nowego kościoła zostało zlecone arch. Antoniemu Czernow z Tychów. Po objęciu parafii przez ks. S. Durczoka, prace przy budowie kontynuowano. 30 czerwca 1995 kościół został oddany do użytku, poświęcony przez bpa G. Bernackiego 1 maja 1995. Przy okazji poświęcenia kościoła zmieniono wezwanie parafii na św. Józefa Robotnika.

Proboszczowie

• ks. Edward Raszczyk rektor (1968-1981), proboszcz (1981-1983)
• ks. Rudolf Myszor (1983-1985)
• ks. Józef Hajda (1985-1997)
• ks. Stanisław Durczok administrator (1995-1997), proboszcz (1997-2018)
• ks. Piotr Szwiec administrator (2018-2019), proboszcz (2019-nadal)

Bibliografia

Dekret erekcji parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Osinach, WD 1981, nr 6, s. 142-143, A. Burda-Szostek, W zaciszu Osin, GN 2005, nr 43, (dodatek katowicki), s. 8; F. Maroń, Rozwój sieci parafialnej w diecezji katowickiej aż do końca XV wieku. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 2 (1969), s. 1-14; B. Kotowska, Kult maryjny w dekanacie żorskim w XIX i w XX wieku, Katowice 2010, pr. mgr, mps w Bibliotece WTL UŚ; S. Durczok, Na 700-lecie Osin. Gazetka parafii Osiny „Promień św. Józefa". Żory-Osiny, 24 lipca 2005; A. Chmiel, Od kaplicy do kościoła..., s. 10; Osiny w latach 1305-2005. Muzeum Miejskie w Żorach. Rada i Zarząd Dzielnicy Osiny, Żory 2005, s. 62; Gazetka parafii Osiny „Promień św. Józefa". Żory-Osiny, 22 września 2002; Gazetka parafii Osiny „Promień św. Józefa". Żory-Osiny, 19 czerwca 2005. Foto: Archiwum Gościa Niedzielnego, autor: H. Przondziono; [1], (dostęp: 22.09.2019).