Parafia Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Ruptawie: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 21:09, 24 mar 2024

Historia

Ruptawa prawdopodobnie powstała już ok. 1300 roku. Jej nazwa pochodzi od słowa „rupa” - w znaczeniu dziura, wyrwa - gdyż krajobraz wsi jest pagórkowaty, pełen uskoków. Parafia, być może utworzona równocześnie z osadą - na terenie wsi znajduje się pole farskie - należała do dekanatu oświęcimskiego podległego biskupowi krakowskiemu.

Kościoły

Protokoły wizytacyjne dekanatu wodzisławskiego z lat 1652, 1679, 1687 potwierdzają istnienie w Ruptawie drewnianego, XVI-wiecznego kościoła pw. św. Bartłomieja. Kościół uległ znacznym zniszczeniom podczas II wojny światowej i ze względu braku funduszy na remont w lipcu 1971 roku został przekazany parafii w Kaczycach. Stąd też, gdy 1 maja 1945 wojska radzieckie opuściły Ruptawę powstał zamysł postawienia kościoła murowanego. Głównym źródłem finansowania budowy stały się posiadane przez parafię lasy i pola. Ostateczny zaś koszt wzniesienia nowego kościoła opiewał na kwotę ok. 17 milionów zł, z czego sami parafianie przekazali ok. 750 tys. zł.

Projekt nowego kościoła opracował inż. arch. Karol Tchórzewski, ówczesny kierownik wydziału budownictwa w Rybniku. Sama zaś budowa w szybkim tempie ruszyła wiosną 1948 roku. W połowie tegoż roku kościół był już gotowy w stanie surowym. Jego poświęcenie odbyło się 28 sierpnia 1949. Konsekracji kościoła dokonał bp Stanisław Adamski. Kościołowi nadano wezwanie Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny.

Ołtarze

Ołtarz główny, przedstawiający tajemnicę Niepokalanego Serca Maryi w połączeniu z Najświętszą Ofiarą Mszy Świętej, wykonał artysta - rzeźbiarz Henryk Burzec z Krakowa. Nad wnęką ołtarzową znajduje się siedząca na tronie Madonna z Dzieciątkiem na kolanach. Dookoła Maryi zostało przedstawionych 10 postaci aniołów grających na różnych instrumentach. Każdy z nich jest inny i posiada własną indywidualną wymowę artystyczną. Jak na owe czasy ołtarz był bardzo nowoczesny, więc i krytycy nie potrafili ustalić jednoznacznego stanowiska. Został poświęcony 11 lutego 1951 w uroczystość Objawienia Matki Boskiej w Lourdes. H. Burzec jest również autorem ołtarzy bocznych, przedstawiających Najświętsze Serce Jezusa i św. Barbarę. Zostały one poświęcone 4 grudnia 1955.

Wystrój

W 1954 roku parafia była wizytowana przez ks. Jana Piskorza, który nakazał przerwanie dalszej budowy ołtarza św. Barbary, zgromadzone zaś fundusze polecił przekazać na budowę katowickiej katedry Chrystusa Króla. Proboszcz nie wykonał jednak tego zalecenia. W nowym kościele brakowało jeszcze tylko stacji Drogi Krzyżowej, które także zamówiono u H. Burzca. Tym razem artysta zrealizował zamówienie w swoim warsztacie w Zakopanem. Proboszcz, bez efektu prosił go usilnie o fotografie którejś stacji lub też o podanie jej wymiarów. Gdy przywieziono więc już gotowe głowy okazało się, iż są za duże aby zawiesić je w bocznych nawach. Umieszczono je więc na ścianach bocznego krzyża kościoła. Proboszcz był niezbyt zadowolony z realizacji zamówienia tym bardziej, że artysta zażądał trzy razy większego honorarium, niż to wstępnie uzgodniono. Sprawa wynagrodzenia do dnia dzisiejszego nie została rozwiązana. By uspokoić parafian niezadowolonych ze stacji Drogi Krzyżowej zaproponowanych przez Burzca, zamówiono nowe u Samka, które zostały poświęcone w 1961 roku. Samek wykonał również chrzcielnicę. Aktualnie kościół jest już po remoncie.

Proboszczowie

ks. Józef Czernik (1916-1925)
ks. Karol Długaj (1925-1927)
ks. Józef Kulig (1927-1940)
ks. Emanuel Płonka administrator (1940-1957), proboszcz (1957-1972)
ks. Wilhelm Słomka (1972-1981)
ks. Eligiusz Woszek adiutor (1980), proboszcz (1981-1987)
ks. Alfred Chromik (1987-1994)
ks. Henryk Pietrasz administrator (194-1996), proboszcz (1996-2004)
ks. Bogusław Zalewski (2004-nadal)

Bibliografia

Kronika parafialna Parafii Niepokalanego Serca NMP w Ruptawie; 700 lat Ruptawy, "Jastrząb" 2007, nr 5 (554); Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 254-255 ; A. Burda, Wizytówka miejscowości. Parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Ruptawie, GN 2002, nr 27 (dodatek katowicki), s. 28.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[Grafika:Ruptawa_1.jpg|300px|thumb|right]]
+[[Grafika:Ruptawa_1.jpg|thumb|right]]
-[[Grafika:Ruptawa2.jpg|300px|thumb|right]]
+[[Grafika:Ruptawa2.jpg|thumb|right]]
-Prawdopodobnie Ruptawa powstała jako wieś około 1300 roku. Ruptawa należała do dekanatu oświęcimskiego, który podlegał biskupowi krakowskiemu. Nazwa Ruptawy pochodzi od słowa „rupa” tzn. dziura, wyrwa, ponieważ krajobraz wsi jest bardzo pagórkowaty, pełen wyrw i uskoków. Parafia istniała prawdopodobnie od momentu powstania wsi, co potwierdza obszerne pole proboszczowskie, które było wydzielane w parafiach powstających w momencie zakładania wsi.
+==Historia==
+Ruptawa prawdopodobnie powstała już ok. 1300 roku. Jej nazwa pochodzi od słowa „rupa” - w znaczeniu dziura, wyrwa - gdyż krajobraz wsi jest pagórkowaty, pełen uskoków. Parafia, być może utworzona równocześnie z osadą - na terenie wsi znajduje się pole farskie - należała do dekanatu oświęcimskiego podległego biskupowi krakowskiemu.
 ==Kościoły==
-Protokoły wizytacyjne dekanatu wodzisławskiego z lat 1652, 1679, 1687, poświadczają istnienie drewnianego kościoła w Ruptawie. Był to drewniany kościół z XVI wieku pw. św. Bartłomieja, który podczas wojny został znacznie zniszczony. W związku z brakiem pieniędzy na remont został on  przekazany parafii w Kaczycach w lipcu 1971 roku. Gdy 1 maja 1945 wojska sowieckie opuściły Ruptawę, powstała idea budowy nowego kościoła. Mimo nadużyć kontrahentów przy budowie kościoła, posiadane przez parafie lasy i rola były głównym źródłem finansowania budowy kościoła. Ostatecznie koszty budowy nowej świątyni wyniosły około 17 milionów złotych, a parafianie ofiarowali około 750 tys. złotych. Sami parafianie nie byliby w stanie sfinansować budowy i dlatego,  ks. proboszcz podjął bardzo dobrą decyzję rozpoczynając budowę zaraz po wojnie, gdyż w marcu 1951 roku wszystkie nieruchomości przejął skarb państwa, a nowa waluta w 1950 roku pozbawiła parafię 2/3 oszczędności ulokowanych w PKO.
+Protokoły wizytacyjne dekanatu wodzisławskiego z lat 1652, 1679, 1687 potwierdzają istnienie w Ruptawie drewnianego, XVI-wiecznego kościoła pw. św. Bartłomieja. Kościół uległ znacznym zniszczeniom podczas II wojny światowej i ze względu braku funduszy na remont w lipcu 1971 roku został przekazany [[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kaczycach|parafii w Kaczycach]]. Stąd też, gdy 1 maja 1945 wojska radzieckie opuściły Ruptawę powstał zamysł postawienia kościoła murowanego. Głównym źródłem finansowania budowy stały się posiadane przez parafię lasy i pola. Ostateczny zaś koszt wzniesienia nowego kościoła opiewał na kwotę ok. 17 milionów zł, z czego sami parafianie przekazali ok. 750 tys. zł.
-Plan architektoniczny kościoła jest autorstwa inż. architekta [[Tchórzewski Karol|Karola Tchórzewskiego]], ówczesnego kierownika wydziału budownictwa w Rybniku. Wiosną 1948  roku budowa ruszyła w szybkim tempie. W 1948 roku kościół był już gotowy w stanie surowym. Poświęcenie nowego kościoła odbyło się 28 sierpnia 1949. Kościół poświęcił bp [[Adamski Stanisław|Stanisław Adamski]]. Świątyni nadano wezwanie Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny.
+Projekt nowego kościoła opracował inż. arch. [[Tchórzewski Karol|Karol Tchórzewski]], ówczesny kierownik wydziału budownictwa w Rybniku. Sama zaś budowa w szybkim tempie ruszyła wiosną 1948 roku. W połowie tegoż roku kościół był już gotowy w stanie surowym. Jego poświęcenie odbyło się 28 sierpnia 1949. Konsekracji kościoła dokonał [[Adamski Stanisław|bp Stanisław Adamski]]. Kościołowi nadano wezwanie Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny.
 ==Ołtarze==
-Wykonanie głównego ołtarza postanowiono powierzyć artyście rzeźbiarzowi [[Burzec Henryk|Henrykowi Burzcowi]] z Krakowa. Przystąpił on do pracy bez żadnych planów. Powiedział, iż ma je w głowie i mimo nalegań proboszcza nie był w stanie w żaden sposób ich przedstawić. Ostatecznie ołtarz przedstawia tajemnicę Niepokalanego Serca Maryi w połączeniu z Najświętszą Ofiarą Mszy Świętej. Artysta wprawdzie opracował dwa tematy: ofiarę Chrystusa i Madonnę, jednak połączył je w taki sposób, że stanowią spójną całość. Nad wnęką ołtarzową znajduje się siedząca na tronie Madonna z Dzieciątkiem na kolanach. Dookoła Maryi znajduje się dziesięć postaci aniołów grających na różnych instrumentach. Każdy z aniołów jest inny i posiada własną indywidualną wymowę artystyczną. Cały ołtarz był jak na tamte czasy nowoczesny, więc i krytycy nie potrafili ustalić jednoznacznego stanowiska. Ołtarz został poświęcony 11 lutego 1951 w uroczystość Objawienia Matki Boskiej w Lourdes. Burzec jest autorem również bocznych ołtarzy, przedstawiających Najświętsze Serce Jezusa i [[Św. Barbara|św. Barbarę]]. Ołtarze zostały poświęcone 4 grudnia 1955.
+Ołtarz główny, przedstawiający tajemnicę Niepokalanego Serca Maryi w połączeniu z Najświętszą Ofiarą Mszy Świętej, wykonał artysta - rzeźbiarz [[Burzec Henryk|Henryk Burzec]] z Krakowa. Nad wnęką ołtarzową znajduje się siedząca na tronie Madonna z Dzieciątkiem na kolanach. Dookoła Maryi zostało przedstawionych 10 postaci aniołów grających na różnych instrumentach. Każdy z nich jest inny i posiada własną indywidualną wymowę artystyczną. Jak na owe czasy ołtarz był bardzo nowoczesny, więc i krytycy nie potrafili ustalić jednoznacznego stanowiska. Został poświęcony 11 lutego 1951 w uroczystość Objawienia Matki Boskiej w [[Lourdes]]. H. Burzec jest również autorem ołtarzy bocznych, przedstawiających Najświętsze Serce Jezusa i [[Św. Barbara|św. Barbarę]]. Zostały one poświęcone 4 grudnia 1955.
 ==Wystrój==
-W parafii odbyła się w 1954 roku wizytacja kanoniczna. Prowadził ją ks. [[Piskorz Jan|Jan Piskorz]]. Podczas tej wizytacji ks. Piskorz zakazał dalszej budowy ołtarza św. Barbary, a wszystkie fundusze przeznaczone na ten cel kazał przekazać na budowę katedry. Ksiądz proboszcz nie wykonał jednak tego zalecenia. W nowym kościele brakowało jeszcze tylko stacji Drogi Krzyżowej, które zamówiono również u Burzca. Tym razem Burzec realizował zamówienie w swoim warsztacie w Zakopanem. Z tego też powodu proboszcz usilnie prosił go o fotografie choćby jednej stacji lub jej wymiary, niestety na daremnie. Gdy przywieziono już gotowe głowy okazało się iż są za duże aby umieścić je w bocznych nawach. Umieszczono je więc na ścianach bocznego krzyża kościoła. Proboszcz był niezbyt zadowolony z realizacji zamówienia tym bardziej, że artysta zażądał trzy razy więcej niż było wstępnie uzgodnione. Sprawa wynagrodzenia do dnia dzisiejszego nie jest rozwiązana. By uspokoić parafian niezadowolonych ze stacji Drogi Krzyżowej zaproponowanych przez Burzca, zamówiono nowe u Samka, które zostały poświęcone w 1961roku. Samek wykonał również chrzcielnicę. Aktualnie kościół jest już po remoncie.
+W 1954 roku parafia była wizytowana przez [[Piskorz Jan|ks. Jana Piskorza]], który nakazał przerwanie dalszej budowy ołtarza św. Barbary, zgromadzone zaś fundusze polecił  przekazać na budowę [[Parafia Chrystusa Króla w Katowicach|katowickiej katedry Chrystusa Króla]]. Proboszcz nie wykonał jednak tego zalecenia. W nowym kościele brakowało jeszcze tylko stacji [[Droga Krzyżowa|Drogi Krzyżowej]], które także zamówiono u H. Burzca. Tym razem artysta zrealizował zamówienie w swoim warsztacie w Zakopanem.  Proboszcz, bez efektu prosił go usilnie o fotografie którejś stacji lub też o podanie jej wymiarów. Gdy przywieziono więc już gotowe głowy okazało się, iż są za duże aby zawiesić je w bocznych nawach. Umieszczono je więc na ścianach bocznego krzyża kościoła. Proboszcz był niezbyt zadowolony z realizacji zamówienia tym bardziej, że artysta zażądał trzy razy większego honorarium, niż to wstępnie uzgodniono. Sprawa wynagrodzenia do dnia dzisiejszego nie została rozwiązana. By uspokoić parafian niezadowolonych ze stacji Drogi Krzyżowej zaproponowanych przez Burzca, zamówiono nowe u Samka, które zostały poświęcone w 1961 roku. Samek wykonał również chrzcielnicę. Aktualnie kościół jest już po remoncie.
 ==Proboszczowie==
 *[[Czernik Józef|ks. Józef Czernik]] (1916-1925)
 *[[Długaj Karol|ks. Karol Długaj]] (1925-1927)
-*[[Kulig Józef|ks. Józef Kulig]] (1927-1940)
+*[[Kulig Józef II|ks. Józef Kulig]] (1927-1940)
 *[[Płonka Emanuel|ks. Emanuel Płonka]] administrator (1940-1957), proboszcz (1957-1972)
 *[[Słomka Wilhelm|ks. Wilhelm Słomka]] (1972-1981)
@@ Linia 24: / Linia 21: @@
 *[[Pietrasz Henryk|ks. Henryk Pietrasz]] administrator (194-1996), proboszcz (1996-2004)
 *[[Zalewski Bogusław|ks. Bogusław Zalewski]] (2004-nadal)
 ==Bibliografia==
-Kronika  parafialna Parafii Niepokalanego Serca NMP w Ruptawie; A. Burda, Parafia pw. Niepokalanego Serca NMP, wizytówka miejscowości, GN  2002 nr 27; 700 lat Ruptawy, Jastrząb 2007  nr 5 (554); Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 254-255 ; A. Burda, Wizytówka miejscowości. Parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Ruptawie, GN 2002, nr 27 (dodatek katowicki), s. 28.
+Kronika  parafialna Parafii Niepokalanego Serca NMP w Ruptawie; 700 lat Ruptawy, "Jastrząb" 2007, nr 5 (554); Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 254-255 ; A. Burda, Wizytówka miejscowości. Parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Ruptawie, GN 2002, nr 27 (dodatek katowicki), s. 28.
 {{Dekanaty}}
 [[Kategoria:Parafie - R|Ruptawa]]
 [[Kategoria:Dekanat Jastrzębie-Zdrój|Ruptawa]]