Parafia św. Pawła w Nowym Bytomiu

Początki parafii nowobytomskiej datują się od XV wieku, a miejscowość ta, zwana Bytomskim Czarnym Lasem, do 1869 roku należała do parafii NMP w Bytomiu. W XIX wieku powstała tam „Friedens-Eisenhütte” (potem –„Friedenshütte”). Dobrze prosperująca huta spowodowała wzrost liczby ludności, a także wzrost zainteresowania Frydenshutą ze strony ówczesnego proboszcza bytomskiego, ks. Józefa Szafranka. Ksiądz ten założył pierwszą szkołę, a także organizował nabożeństwa w stolarniach, czy zakładach przemysłowych. W 1883 roku na osiedlu kopalni „Otylia” powstała samodzielna parafia – Zgoda. Dwa lata później poświęcono już nowo wybudowany kościół pw. św. Józefa.

Kościół św. Pawła powstał na prośbę ks. Emila Korusa, proboszcza parafii św. Józefa. Jego budowniczym został ks. Edward Adamczyk. Konsekracji kościoła dokonał 15 października 1912 sufragan wrocławski bp Karol Augustin. Kościół i probostwo zostały zaprojektowane przez holenderskiego architekta Jana Franciszka Klompa. Oryginalny projekt łączy w sobie styl romański i bizantyjski.

U drzwi kościoła znajdują się figury św. Floriana i św. Barbary. W portalu wejściowym widnieją rzeźby lwów, u nasady łuku wejściowego są głowy diabłów, oznaczające zerwanie z grzechem i wejście w przestrzeń Bożą, co z kolei mogą symbolizować umieszczone tam płaskorzeźby św. Pawła, Łukasza i Barnaby. Wyżej jest też postać Chrystusa Pantokratora, który to będzie nas sądził wg nauki ewangelicznej. W kościele znajdują się ponadto liczne płaskorzeźby świętych, Ojców czy Doktorów Kościoła. Pierwotny ołtarz przypominał sarkofag-relikwiarz, jednak został on zastąpiony w 1982 roku ołtarzem w kształcie łodzi, podczas generalnego remontu prezbiterium. Ponadto na uwagę w tymże kościele zasługują piękne witraże, przestawiające świętych, organy z 1928 roku, czy dzwony zadedykowane patronowi parafii.

W 1922 roku po plebiscycie oddzielono Nowy Bytom od Bytomia, dzięki czemu stał się samodzielna gminą. 29 lipca 1925 została erygowana parafia świętego Pawła w Nowym Bytomiu, przez wydzielenie z obszaru parafii Zgoda części osiedla „Otylia” i osiedli „Pokój” i „Rozamunda”. W latach 80. ubiegłego wieku wybudowano dom katechetyczny, otworzone ochronkę dla dzieci specjalnej troski i Jadłodajnię pw. św. Zyty i św. Brata Alberta.

Proboszczowie

• ks. Ludwik Czardybon administrator (1922-1925), proboszcz (1925-1926)
• ks. Karol Burger administrator (1926)
• ks. Jan Szymała (1926–1967)
• ks. Franciszek Czubin substytut (1939)
• ks. Wilhelm Ochman substytut (1939-1941)
• ks. Teodor Krząkała substytut (1941-1945)
• ks. Leonard Swoboda adiutor (1963-1967), wikariusz ekonom (1967)
• ks. Bernard Czernecki administrator (1967–1974)
• ks. Eugeniusz Szczotok (1974–1983)
• ks. Jan Górecki (1983-2001)
• ks. Jan Janiczek (2001-nadal)

Bibliografia

J. Górecki, Parafia św. Pawła w Nowym Bytomiu, Ruda Śląska 1991; J. Dworak, Historia parafii nowobytomskiej, Opole–Ruda Śląska 1996; Schematyzm (1993); Archidiecezja Katowicka 2007; Straty Wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, T. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, oprac. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 214-215; J. Górecki, Nowy Bytom i jego mieszkańcy sprzed lat, Ruda Ślaska-Nowy Bytom 2001.