Parafia św. Jerzego w Rydułtowach: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
(dr) |
||
| (Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Grafika:Rydultowy Jerzy1.jpg|right|thumb | [[Grafika:Rydultowy Jerzy1.jpg|right|thumb]] | ||
[[Grafika:Rydultowy Jerzy3 1.jpg|right|thumb | [[Grafika:Rydultowy Jerzy3 1.jpg|right|thumb]] | ||
Klasztor rudzki, którego opatem był Jan z Hebronu, 13 lipca 1501 | Klasztor rudzki, którego opatem był Jan z Hebronu, 13 lipca 1501 kupiło od księcia Jana za 230 guldenów węgierskich sołectwo szywałdzkie. Świadkiem zakupu był Zachariasz Cebulka. Uważa się, że inicjatorem budowy kościoła w Rydułtowach był właśnie ów Zachariasz Cebulka. W 1628 roku wybudowano w Rydułtowach nowy, mały kościółek. Za przyjęciem tej daty przemawia znajdujący się przy kościele krzyż pokutny pochodzący z tego roku oraz namalowany na płótnie obraz z wizerunkiem [[Św. Jerzy|św. Jerzego]], który na ramieniu posiada wyrytą datę – 1628. Ten, jak i poprzedni kościół zostały prawdopodobnie rozebrane. Trzeci kościół pod wezwaniem św. Jerzego powstał w 1703 roku, poświęcony 29 września 1703. Koszt budowy został pokryty z funduszu kościelnego oraz przez fundatora – ówczesnego właściciela folwarku w Rydułtowach – Ferdynanda de Niewiadomskiego. Ten drewniany, zbudowany z modrzewia kościół istniał i służył mieszkańcom Rydułtów do 1897 roku. | ||
Katolicy z Rydułtów w latach | Katolicy z Rydułtów w latach 1778-1886 należeli do [[Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Pszowie|parafii pszowskiej]]. W 1873 roku zaczęto zbierać fundusze na nowy kościół. W 1895 roku, gdy na urzędzie proboszcza pozostawał ks. Paweł Bernert, rozpoczęto budowę czwartego kościoła wraz z probostwem i budynkami gospodarczymi. Ta jedna z największych, jak na tamte czasy, budowli służy mieszkańcom Rydułtów do dziś. Nowy kościół został poświęcony 8 grudnia 1896. | ||
Budowniczym kościoła i probostwa był [[Schneider | Budowniczym kościoła i probostwa był [[Schneider Ludwik|Ludwig Schneider]] z Raciborza. Obecnie istniejący kościół to murowana, neogotycka budowla, zbudowana na 8 filarach. Przed reformą soborową kościół posiadał 5 ołtarzy: główny - św. Jerzego, po lewej stronie - Najświętszej Maryi Panny i [[Św. Barbara|św. Barbary]], a po prawej stronie - [[Św. Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]] i [[Św. Józef|św. Józefa]]. 1 czerwca 1896 dokończono budowę wieży, 6 października 1896 zamontowano na niej dwa dzwony, jeden ze starego kościoła i drugi - nowy odlany przez C. Loescha w Opolu. Zegar znajdujący się na wieży był darem górników z kopalni „Charlotte”. Reforma soborowa zmieniła wystrój kościoła. Autorem projektu wystroju wnętrza był [[Kołodziejczyk Józef|Józef Kołodziejczyk]]. W 1980 roku zawieszono w nawach bocznych dwa obrazy: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Barbary autorstwa prof. [[Bieniasz Maciej|Macieja Bieniasza]] z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. W 1981 roku dokonano kolejnych zmian. W [[prezbiterium]] umieszczono figurę św. Jerzego, w kaplicach bocznych dwa obrazy: Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Barbary. 17 września 1993 w miejscu tymczasowej figury św. Jerzego umieszczono w prezbiterium płaskorzeźbę polichromowaną miedzią. Projektantem i wykonawcą wystroju prezbiterium jest [[Burda Krystian|Krystian Burda]]. | ||
Na szczególną uwagę zasługuje znajdujący się na placu kościelnym, jedyny w Polsce krzyż pokutny o podwójnych ramionach. Znaczenie tej formy nie jest w tym przypadku znane. Forma taka bywa określona jako krzyż bożogrobców ( | Na szczególną uwagę zasługuje znajdujący się na placu kościelnym, jedyny w Polsce krzyż pokutny o podwójnych ramionach. Znaczenie tej formy nie jest w tym przypadku znane. Forma taka bywa określona jako krzyż [[Bożogrobcy|bożogrobców]] (miechowitów) lub litewski (jagielloński). Wykonany z piaskowca o wymiarach: 157 x 70 x 30 cm. W miejscu przecięcia się ramion znajdują się dwie płaskorzeźby małych krzyży łacińskich. Krzyż ten pierwotnie położony był na starym cmentarzu po zachodniej stronie kościoła. Przypuszcza się, że krzyż ten jest starszy, a w 1628 roku został wtórnie użyty jako kamień węgielny pod budowę drugiego kościoła parafialnego. Krzyż ten został ujęty w katalogu zabytków sztuki w Polsce w 1964 roku - tom VI zeszyt XI str. 29. | ||
W 1910 roku proboszcz | W 1910 roku ks. proboszcz Bernert zbudował Zakład św. Antoniego. Do dnia dzisiejszego przebywają w nim siostry ze [[Służebniczki - Rydułtowy|Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP]]. Działalność sióstr do 1990 roku obejmowała posługę w szpitalu. Dziś siostry prowadzą przedszkole i katechizują dzieci. | ||
==Kapliczki i krzyże przydrożne== | ==Kapliczki i krzyże przydrożne== | ||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
==Proboszczowie== | ==Proboszczowie== | ||
*[[ | *[[Studziński Jan|ks. Jan Studziński]] (1887-1892) | ||
*[[Bernert Paweł|ks. Paweł Bernert]] (1892-1916) | |||
*[[Hasa Fryderyk|ks. Fryderyk Hasa]] (1916-1921) | *[[Hasa Fryderyk|ks. Fryderyk Hasa]] (1916-1921) | ||
*[[Bernacki Emil|ks. Emil Bernacki]] (1921-1937) | *[[Bernacki Emil|ks. Emil Bernacki]] (1921-1937) | ||
| Linia 24: | Linia 25: | ||
*[[Klon Alojzy|ks. Alojzy Klon]] (1970-1975) | *[[Klon Alojzy|ks. Alojzy Klon]] (1970-1975) | ||
*[[Sodzawiczny Bernard|ks. Bernard Sodzawiczny]] (1975-2003) | *[[Sodzawiczny Bernard|ks. Bernard Sodzawiczny]] (1975-2003) | ||
*[[Opitek Konrad|ks. Konrad Opitek]] (2003-nadal) | *[[Opitek Konrad|ks. Konrad Opitek]] (2003-2017) | ||
*[[Gwioździk Marek|ks. Marek Gwioździk]] (2017-2019) | |||
*[[Psurek Witold|ks. Witold Psurek]] (2019-nadal) | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
A. Matuszczyk-Kotulska, Rydułtowy. Zarys dziejów, Rydułtowy 1997; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 258. | Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1928, nr 5, s. 33; A. Matuszczyk-Kotulska, Rydułtowy. Zarys dziejów, Rydułtowy 1997; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 258; A. Matuszczyk-Kotulska, Parafianie osłupieli, GN 2005, nr 11, (dodatek katowicki), s. 3; A. Burda-Szostek, Życie na wulkanie, GN 2005, nr 7, (dodatek katowicki), s. 8; D. Głazek, Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 232; A. Matuszczyk-Kotulska, Wiekowa służba. 100 lat służebniczek z Rydułtów, GN 2010, nr 39, (dodatek katowicki), s. 7. | ||
{{Dekanaty}} | {{Dekanaty}} | ||
[[Kategoria:Parafie - R|Rydułtowy]] | [[Kategoria:Parafie - R|Rydułtowy]] | ||
[[Kategoria:Dekanat Pszów|Rydułtowy]] | [[Kategoria:Dekanat Pszów|Rydułtowy]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:07, 24 kwi 2020
Klasztor rudzki, którego opatem był Jan z Hebronu, 13 lipca 1501 kupiło od księcia Jana za 230 guldenów węgierskich sołectwo szywałdzkie. Świadkiem zakupu był Zachariasz Cebulka. Uważa się, że inicjatorem budowy kościoła w Rydułtowach był właśnie ów Zachariasz Cebulka. W 1628 roku wybudowano w Rydułtowach nowy, mały kościółek. Za przyjęciem tej daty przemawia znajdujący się przy kościele krzyż pokutny pochodzący z tego roku oraz namalowany na płótnie obraz z wizerunkiem św. Jerzego, który na ramieniu posiada wyrytą datę – 1628. Ten, jak i poprzedni kościół zostały prawdopodobnie rozebrane. Trzeci kościół pod wezwaniem św. Jerzego powstał w 1703 roku, poświęcony 29 września 1703. Koszt budowy został pokryty z funduszu kościelnego oraz przez fundatora – ówczesnego właściciela folwarku w Rydułtowach – Ferdynanda de Niewiadomskiego. Ten drewniany, zbudowany z modrzewia kościół istniał i służył mieszkańcom Rydułtów do 1897 roku.
Katolicy z Rydułtów w latach 1778-1886 należeli do parafii pszowskiej. W 1873 roku zaczęto zbierać fundusze na nowy kościół. W 1895 roku, gdy na urzędzie proboszcza pozostawał ks. Paweł Bernert, rozpoczęto budowę czwartego kościoła wraz z probostwem i budynkami gospodarczymi. Ta jedna z największych, jak na tamte czasy, budowli służy mieszkańcom Rydułtów do dziś. Nowy kościół został poświęcony 8 grudnia 1896.
Budowniczym kościoła i probostwa był Ludwig Schneider z Raciborza. Obecnie istniejący kościół to murowana, neogotycka budowla, zbudowana na 8 filarach. Przed reformą soborową kościół posiadał 5 ołtarzy: główny - św. Jerzego, po lewej stronie - Najświętszej Maryi Panny i św. Barbary, a po prawej stronie - św. Jana Nepomucena i św. Józefa. 1 czerwca 1896 dokończono budowę wieży, 6 października 1896 zamontowano na niej dwa dzwony, jeden ze starego kościoła i drugi - nowy odlany przez C. Loescha w Opolu. Zegar znajdujący się na wieży był darem górników z kopalni „Charlotte”. Reforma soborowa zmieniła wystrój kościoła. Autorem projektu wystroju wnętrza był Józef Kołodziejczyk. W 1980 roku zawieszono w nawach bocznych dwa obrazy: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Barbary autorstwa prof. Macieja Bieniasza z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. W 1981 roku dokonano kolejnych zmian. W prezbiterium umieszczono figurę św. Jerzego, w kaplicach bocznych dwa obrazy: Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Barbary. 17 września 1993 w miejscu tymczasowej figury św. Jerzego umieszczono w prezbiterium płaskorzeźbę polichromowaną miedzią. Projektantem i wykonawcą wystroju prezbiterium jest Krystian Burda.
Na szczególną uwagę zasługuje znajdujący się na placu kościelnym, jedyny w Polsce krzyż pokutny o podwójnych ramionach. Znaczenie tej formy nie jest w tym przypadku znane. Forma taka bywa określona jako krzyż bożogrobców (miechowitów) lub litewski (jagielloński). Wykonany z piaskowca o wymiarach: 157 x 70 x 30 cm. W miejscu przecięcia się ramion znajdują się dwie płaskorzeźby małych krzyży łacińskich. Krzyż ten pierwotnie położony był na starym cmentarzu po zachodniej stronie kościoła. Przypuszcza się, że krzyż ten jest starszy, a w 1628 roku został wtórnie użyty jako kamień węgielny pod budowę drugiego kościoła parafialnego. Krzyż ten został ujęty w katalogu zabytków sztuki w Polsce w 1964 roku - tom VI zeszyt XI str. 29.
W 1910 roku ks. proboszcz Bernert zbudował Zakład św. Antoniego. Do dnia dzisiejszego przebywają w nim siostry ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP. Działalność sióstr do 1990 roku obejmowała posługę w szpitalu. Dziś siostry prowadzą przedszkole i katechizują dzieci.
Kapliczki i krzyże przydrożne
Proboszczowie
- ks. Jan Studziński (1887-1892)
- ks. Paweł Bernert (1892-1916)
- ks. Fryderyk Hasa (1916-1921)
- ks. Emil Bernacki (1921-1937)
- ks. Wojciech Urban (1937-1968)
- ks. Józef Nowok administrator (1968-1970)
- ks. Alojzy Klon (1970-1975)
- ks. Bernard Sodzawiczny (1975-2003)
- ks. Konrad Opitek (2003-2017)
- ks. Marek Gwioździk (2017-2019)
- ks. Witold Psurek (2019-nadal)
Bibliografia
Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1928, nr 5, s. 33; A. Matuszczyk-Kotulska, Rydułtowy. Zarys dziejów, Rydułtowy 1997; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 258; A. Matuszczyk-Kotulska, Parafianie osłupieli, GN 2005, nr 11, (dodatek katowicki), s. 3; A. Burda-Szostek, Życie na wulkanie, GN 2005, nr 7, (dodatek katowicki), s. 8; D. Głazek, Domus Celeberrima. Architektura sakralna (katolicka) przemysłowej części Górnego Śląska 1870-1914, Katowice 2003, s. 232; A. Matuszczyk-Kotulska, Wiekowa służba. 100 lat służebniczek z Rydułtów, GN 2010, nr 39, (dodatek katowicki), s. 7.
| ||||||||||