Parafia św. Anioła Stróża w Gorzycach

Pierwsza datowana wzmianka o miejscowościach parafii gorzyckiej pochodzi z 26 maja 1229, kiedy to w swojej bulli papież Grzegorz IX zatwierdza Luitfrid'owi - opatowi tynieckiemu - dziesięciny wsi, wśród których pojawiają się również nazwy „Wielkie Gorzyce” i „Uchylsko”. Nazwanie Gorzyc „Wielkimi” świadczy o tym, że istniały również wtedy Gorzyce „Małe”, tj. dzisiejsze Gorzyczki, które w ww. dokumencie nie zostały wymienione. Owe trzy osady – Gorzyce, Gorzyczki i Uchylsko istniały prawdopodobnie już w XII wieku. U schyłku XIII wieku miała miejsce akcja osadnicza wsi na nowym prawie - niemieckim (dotychczas istniały one na prawie polskim).

W czasach średniowiecznych, około 1220 roku, ludność Gorzyc, Gorzyczek, Uchylska i Olzy należała do kościoła w pobliskim Jedłowniku. Dopiero około 1300 roku w nowej wsi Gorzyce zbudowano pierwszy drewniany kościół. O istnieniu parafii gorzyckiej czytamy już w zapiskach archidiakonatu polskiego pochodzących z 1341 roku. W 1447 roku w swoim wykazie dotyczącym danin na świętopietrze wspomina o niej kolektor Mikołaj Wolff. Wykaz ten dotyczy parafii dekanatu żorskiego, do którego wówczas należała i parafia gorzycka. Gorzyce figurują w nim pod niemiecką nazwą „Berglindorff”. Nie wiemy, jaki był pierwotny zasięg parafii. Pierwsze pisane informacje o kościele w Gorzycach pochodzą z lat 1652, 1679, 1688. Nie jest to już pierwszy kościół, lecz drugi, drewniany postawiony w tym samym miejscu. Przetrwał on aż do 1778 roku, kiedy to miał miejsce pożar, w którym kościół spłonął wraz z połową wsi. W 1800 roku hr. Węgierski przeniósł do Gorzyc drewniany kościół z Pilchowic. Kościół ten nie przetrwał jednak zbyt długo. Już w 1839 roku trzeba było go rozebrać, a z odzyskanego, zdrowego drewna wybudowano maleńki kościółek.

W 1862 roku przystąpiono do budowy murowanego kościoła – tym razem już w innym miejscu: po drugiej stronie drogi, na wzgórzu. Budowę ukończono w 1869 roku. Kościół ten po niszczeniach spowodowanych działaniami wojennymi został odbudowany w latach 1946-1949 i służy do dziś. Wiadomości źródłowe z XVII wieku podają zgodnie, że kościół parafialny w Gorzycach był pod wezwaniem NMP Wniebowziętej. Dopiero od 1778 roku po pożarze tutejszego kościoła otrzymał nowe wezwanie Anioła Stróża. W 1935 roku mieszkańcy Olzy zbudowali sobie własny kościół, który w 1945 roku stał się dla nich kościołem parafialnym. W 1968 roku należące dotychczas do parafii gorzyckiej dawny przysiółek Osiny i część Bełsznicy utworzyły nową placówkę duszpasterską erygowaną na samodzielną parafię w 1979 roku.

Obecnie przy parafii funkcjonują dwie placówki z własnymi kaplicami i duszpasterzami: Ośrodek Pomocy Społecznej oraz Wojewódzki Ośrodek Lecznictwa Odwykowego i Zakład Opiekuńczo – Leczniczy w Gorzycach.

Proboszczowie

• ks.Jan - (ok. 1445)
• o.Piotr Celestyn Łopacki OSB - (1652-1657)
• ks. Jan Wincenty Bromboszcz - (1672-początek XVIII wieku)
• ks. Józef Franciszek Wacławczyk - ( ? – 1726)
• ks. Paweł Dibich – (1726 -1748)
• ks.Adam Śmietana - (1748-1757)
• ks. Jan Zaic (Zając) – (1761 ? -1792)
• ks. Paweł Królik – (1792– 1810)
• ks. Józef Thalher – (1810-1817) administrator; 1817 – 1845 proboszcz
• ks. Szymon Perzych – (1845-1847 ?)
• ks.Karol Schebera - (1847-1848)
• ks.Edward Jarkisch - (marzec 1848)
• ks. Karol Pucher - (sierpień 1848)
• ks. Karol Boromeusz Berger - (1848)
• ks. Karol Pelka – (sierpień-listopad 1848)
• ks. Franciszek Weihrauch – (1848 -1852)
• ks. Józef Gawenda – (1852-1858 )
• ks. Teodor Gramer – 1858-1868
• o. Władysław Schneider OFM – 1868 administrator
• ks. Teodor Czekir – (1868-1871)
• ks. Franciszek Czekała – (1871-1873) administrator
• ks. Jan Sklarzyk – (1873-1888 )
• ks. Franciszek Netter – (październik-grudzień 1888 ) administrator
• ks. Alojzy Kocurek – (marzec-wrzesień 1889) administrator
• ks. Wincenty Sobel – (1889-1892)
• ks. Paweł Hadamczik – (1892-1910 )
• ks. Józef Schroda (Strzoda) – (1910-1923)
• ks. Franciszek Lackowski admminstrator (1923-1924), proboszcz (1924-1934)
• ks. Teodor Walenta SDB (1934-1945)
• ks. Eryk Dzieżok administrator (1945-1957), proboszcz (1957-1964)
• ks. Jan Rzepka (1964-1987)
• ks. Ginter Lenert (1987-2009)
• ks. Stefan Stebel (2009-nadal)

Bibliografia

K. Hurski, Parafia św. Anioła Stróża - Gorzyce Śląskie, mps w Biibliotece WTL UŚ w Katowicach; Archiwum Parafii pw. św. Anioła Stróża w Gorzycach, L. Musioł, Gorzyce. Monografia historyczna wsi, kościoła oraz parafii, 1965, s. 19-21, 114-128; H.Olszar, Proboszczowie parafii św. Anioła Stróża w Gorzycach Śląskich. Przyczynek do historii kościoła katowickiego, "ŚSHT" 2010, t.43, z.2, s.408-445; Pod skrzydłami Anioła Stróża, Gorzyce, GN 1996, nr 35, s. 15; ww.unas.gorzyce.pl/2002/8/2002_08_poczatki_kosciola_w_gorzycach.html [odczyt: 28 IV 2010] ; Początki kościoła i parafii gorzyckiej [w: ] U nas, Sierpień 2002 (08/115/02) - http://www.gorzyce.pl/artykul/14/gorzyce.html [odczyt: 28 IV 2010.] - http://gorzyce.pl/artykul/15/gorzyczki.html [odczyt: 28 IV 2010] - http://gorzyce.pl/artykul/22/uchylsko.html [odczyt:28.04.2010r.];