Diecezja Opolska

Katedra w Opolu

Geneza

Konferencja w Poczdamie (17 lipca - 2 sierpnia 1945) ustaliła granice Polski. Nowe granice państwowe pozostawiły po stronie polskiej całą diecezję gdańską i wolną prałaturę w Pile, diecezję warmińską, prawie całą archidiecezję wrocławską, dużą część diecezji berlińskiej, a także niewielką część archidiecezji praskiej (okręg Kłodzka), ołomunieckiej (okręg Głubczyc) i skrawek diecezji miśnieńskiej (okręg Bogatyni). Z kolei po stronie czeskiej diecezja wrocławska pozostawiała Zaolzie a po stronie niemieckiej niewielki obszar w okolicach Görlitz - Zgorzelec.

Posługując się specjalnymi pełnomocnictwami udzielonymi przez Stolicę Apostolską w dniu 8 lipca 1945, kard. August Hlond dekretem z dnia 15 sierpnia 1945 ustanowił nowe jednostki terytorialne – administratury apostolskie i zamianował ich rządców. We Wrocławiu – administratorem apostolskim został ustanowiony ks. dr Karol Milik, dla okręgu opolskiego – ks. dr Bolesław Kominek, w Gorzowie Wlkp. - ks. dr Edmund Nowicki. Wszyscy administratorzy otrzymali uprawnienia jurysdykcyjne biskupów rezydencjalnych.

Decyzją władz politycznych 26 stycznia 1951 zostali usunięci administratorzy apostolscy mianowani przez kard. Hlonda. Powołując się na punkt 3 porozumienia między Rządem a Episkopatem z 14 kwietnia 1950 rząd zarządził likwidację "stanu tymczasowości" w administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich w postaci administratur apostolskich i polecił usunięcie dotychczasowych rządców, a na ich miejsce nakazał wybrać wikariuszy kapitulnych. 6 lutego prymas Stefan Wyszyński zmuszony sytuacją polityczną udzielił jurysdykcji kanonicznej wskazanemu przez konsultorów diecezjalnych w Opolu - ks. Emilowi Kobierzyckiemu.

Wynik wyborów do Bundestagu 1969 roku zmieniał sytuację polityczna w samych Zachodnich Niemczech, a pośrednio wpłynął na zmianę stosunków polsko - niemieckich. Mimo że Polska nie graniczyła z Niemcami zachodnimi, to jednak rządowi polskiemu zależało na uregulowaniu granic z obydwa pastwami niemieckimi. 20 listopada 1970 parafowano, a 8 grudnia 1970 w Warszawie podpisane zostało porozumienie potwierdzające zachodnie granice Polski. To porozumienie z kolei umożliwiało uregulowanie także statusu organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych.

Papież Paweł VI bullą „Episcoporum Poloniae” z 28 czerwca 1972, ustanowił na Ziemiach Zachodnich nowe diecezje. Poza określeniem nowych granic archidiecezji wrocławskiej powstały nowe: Szczecińsko-Kamieńska z siedzibą w Szczecinie, Gorzowska z siedzibą w Gorzowie Wlkp., Koszalińsko-Kołobrzeska z siedzibą w Koszalinie i diecezja Opolska z siedzibą w Opolu.

Diecezja Opolska

Erygowana przez papieża Pawła VI bullą „Episcoporum Poloniae coetus” 28 czerwca 1972, początkowo wchodziła w skład metropolii wrocławskiej. Od 1992 roku wraz z diecezją gliwicką i archidiecezją katowicką wchodzi w skład metropolii górnośląskiej. Diecezja liczy 297 parafii w 36 dekanatach, w których łącznie pracuje 700 księży diecezjalnych i 140 kapłanów zakonnych. W latach 1976-2009 diecezji przewodził abp Alfons Nossol, który przejął urząd biskupi po pierwszym biskupie opolskim ks. Franciszku Jopie. Na terenie diecezji znajduje się Góra św. Anny oraz Sanktuarium św. Jacka w Kamieniu Śląskim. W 1994 roku powstał Wydział Teologiczny wchodzący w skład państwowego uniwersytetu. Z tej racji w 1997 roku z Nysy do Opola zostało przeniesione Seminarium Duchowne, w którym studiują zarówno klerycy z diecezji opolskiej, jak i gliwickiej. Diecezja posiada swój oddział „Caritas”, a także radio „Góra św. Anny”.

Biskupi opolscy

• Franciszek Jop (1972–1976)
• Alfons Nossol (1976–2009)
• Andrzej Czaja (od 2009)

Bibliografia

J. Myszor, Kościół na Śląsku w okresie powojennym, [w:] Miejsce i rola Kościoła wrocławskiego w dziejach Śląska, pod red. K. Matwijowskiego, Wrocław 2001; Schematyzm diecezji opolskiej 1996, Opole 1996; Historia diecezji opolskiej, [online], adres: www.diecezja.opole.pl/index. php?option=com_content&task=view&id=41&Itemid=77, [11 V 2009].