Parafia św. Józefa Robotnika w Rybniku

Już w XIX wieku podejmowano pierwsze próby osiedlenia franciszkanów w Rybniku. Osobą, która podjęła się tego przedsięwzięcia był ks. Edward Bolik. Wykupił on teren w okolicach parafii Matki Bożej Bolesnej. Rozpoczęto nawet przygotowania do budowy nowego kościoła, jednak sprzeciw władz kościelnych i państwowych jak i późniejsza śmierć księdza Edwarda Bolika przekreśliły powyższe plany. Zakładając klasztor w Rybniku w 1921 roku, myślano także o otwarciu juwenatu. Stwierdzono, że właśnie klasztor w Rybniku jest odpowiednim miejscem do otwarcia takiej działalności ze względu na otoczenie i mieszkańców. W celu realizacji tych planów, wysłano do Rybnika dwóch ojców: Wilhelma Rogosza i Augustyna Gabora. Mieli oni zająć się znalezieniem stosownego miejsca dla przyszłego kolegium. Jak się później okazało, nie było to łatwym zadaniem. Chciano kupić budynek byłego sierocińca od gminy żydowskiej, który byłby odpowiedni dla przyszłego klasztoru i juwenatu. Okazało się to jednak niemożliwe. Inne propozycje również nie spełniały określonych wymagań. W końcu zdecydowano się na zakup posiadłości Huberta Uherka. Do podpisania umowy między Hubertem Uherkiem, a ojcem Augustynem Gaborem doszło 21 listopada 1921. Za nowo nabyte grunta franciszkanie zapłacili 300 tysięcy marek. Zakupiona ziemia znajdowała się na terenie rybnickiej dzielnicy Smolna.

21 grudnia 1921 odbył się w Nysie Kongres Definitorium Prowincji św. Jadwigi, na którym podjęto uchwałę o erygowaniu w Rybniku nowego klasztoru i umieszczeniu w nim juwenatu. Sposób w jaki osiedlili się franciszkanie w Rybniku wykraczał poza przyjętą dotychczas tradycję powoływania do życia nowych domów zakonnych. Dotychczas odzyskiwano klasztor wcześniej należący do franciszkanów albo fundator klasztoru wychodził z konkretną propozycją. Bywało też i tak, że do osiedlenia franciszkanów w danej diecezji zachęcał tamtejszy biskup. Tutaj natomiast (placówka w Rybniku), inicjatywa założenia klasztoru wyszła ze strony Prowincji św. Jadwigi.

Klasztor

20 listopada 1921 przybyli do Rybnika o. Kolumban Sobota i brat Egbert Procek. Definitywne przejęcie posiadłości, którą nabyli zainteresowani franciszkanie nastąpiło 5 marca 1922. Natychmiastowo przystąpiono do generalnego remontu pomieszczeń i ich adaptacji na potrzeby wspólnoty zakonnej. Utworzono także kaplicę. Jej patronem został św. Bonawentura. Na początku w nowo powstałym klasztorze zamieszkali ojcowie: Kolumban Sobota (przełożony), Alban Sobota i brat Egbert Procek.

Nowo przybyli zakonnicy mieli w planach budowę klasztoru, ponieważ dotychczasowe pomieszczenie nie spełniało wymagań stawianym przed juwenatem. Nie zachęcała do tego jednak sytuacja ekonomiczna i polityczna w utworzonym województwie. Nawet samo osiedlenie się franciszkanów w Rybniku nie budziło wielkiego entuzjazmu wśród tutejszej ludności polsko-niemieckiej, która widziała wśród zakonników przeciwników polskiej narodowości. Nawet duchowieństwo diecezjalne nie było zbyt przychylne franciszkanom. Jednak mimo wielu trudności zdecydowano się na podjęcie działań zmierzających do budowy klasztoru. I tak w 1924 roku przystąpiono do adaptacji stodoły na kościół. 9 grudnia 1926 na posiedzeniu definitorium podjęto ostateczną decyzję o budowie klasztoru. Gmach powstał w szybkim czasie, toteż zakonnicy mogli wprowadzić się do nowego obiektu już 25 lipca 1928 roku. Koszt wybudowania klasztoru wyniósł 300 tysięcy złotych.

Kościół

Przed zbudowaniem nowego kościoła stworzono na potrzeby lokalnej ludności, na mocy zezwolenia z kurii wrocławskiej oratorium modlitewne, które zostało poświęcone dnia 5 marca 1922. We wrześniu 1923 roku o. Wilhelm Rogosz wrócił się do Urzędu Miejskiego Policji o zgodę na przebudowę oratorium na kościół. Uzyskano zgodę i przystąpiono do przebudowy. Przebudowaną kaplicę poświęcił ojciec Kolumban Sobota. Ciągle jednak myślano o wybudowaniu całkiem nowego, dużego kościoła. Po licznych trudnościach 8 stycznia 1937 uzyskano zgodę na budowę kościoła. Ojciec Kolumban Sobota podpisał umowę z architektem Henrykiem Gambcem, a już 1 czerwca 1937 rozpoczęły się prace budowlane. Już po sześciu miesiącach zakończono pracę przy wznoszeniu kościoła. 19 grudnia 1937 prowincjał Michał Porada w obecności burmistrza miasta Władysława Webera, jak i rzeszy wiernych dokonał poświęcenia kościoła. Jeśli chodzi o stary kościół, to nie został zburzony, lecz służył jako dom parafialny. Całościowe wydatki związane z najnowszą inwestycją zamknęły się w kwocie 312.300 zł. Klasztor nie był zbyt zamożny, toteż zgromadzone jak i napływające ofiary umożliwiły aby wyposażyć Kościół w potrzebne paramenty. W roku 1941 ponowiono prośbę o utworzenie parafii, gdyż poprzednie prośby były negatywne rozpatrzone przez kurię katowicką. Tym razem kuria pozytywnie rozpatrzyła wniosek. Po podpisaniu porozumienia między miejscowym proboszczem ks. Franciszkiem Klimzą a o. gwardianem Rafałem Bekierszem 12 września 1941 powstała kuracja w granicach od: ul. Nacyńskiej od strony Niedobczyc i Chwałowic, od ul. Hallera do ul. Raciborskiej numery nieparzyste, a 16 grudnia 1941 włączono dzielnicę Maroko. Pierwszym proboszczem został o. Rafał Bekiersz.

Wystrój

Główny ołtarz został wykonany z marmuru karraryjskiego. Na ścianie głównego ołtarza został powieszony duży dębowy krzyż, a tuż przy jego bokach zostały ustawione figury Matki Bożej i św. Jana. Zostały zrobione nowe ławki przez stolarza Józefa Ptaszyńskiego z Rybnika. Wstawiono nowy konfesjonał, który został wykonany przez rzeźbiarza rybnickiego Andrzeja Jędrzejczyka. Zakupiono także ogrzewanie kościoła, rzadko jeszcze wtedy stosowane – ogrzewanie powietrzem. Jeśli chodzi o okna w kościele, to umieszczono w nich dwa duże witraże przedstawiające postać św. Józefa i św. Anny, oraz św. Paschalisa i bł. Jana Dunsa Szkota. Pierwszymi fundatorami witraży byli Józef Gomola i Maria Wieczorek z Rybnika. Mniejsze witraże ufundował klasztor. Na samym końcu zostały zamontowane trzy dzwony. Poświęcił je 13 listopada 1938 prowincjał ojciec Antoni Galikowski. Rok później świątynia wzbogaciła się o nowy ołtarz, ozdobiony grupą rzeźb przedstawiających śmierć św. Józefa w asyście Maryi i Jezusa. W latach okupacji kościół wzbogacił się o figurę Matki Bożej, organy firmy Riedel oraz ołtarze św. Antoniego i św. Franciszka. W 1953 roku otrzymał ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa i figury św. Paschalisa oraz Marii Małgorzaty Alacoque. Wszystkie te figury wykonał stolarz z Zamysłowa, niejaki Józef Masorz.

Krzyże i kapliczki

• Krzyże i kapliczki

Proboszczowie

• o. Rafał Bekiersz OFM kuratus (1941-1945)
• o. Łukasz Grzywocz OFM (1945-1950)
• o. Marek Pielok OFM administrator (1950-1968)
• o. Kasjan Pudliszewski OFM (1968-1974)
• o. Marek Pielok OFM (1974-1981)
• o. Rufin Juraszek OFM (1981-1989)
• o. Stanisław Grześkowiak OFM (1989-1995)
• o. Konstanty Marian Saternus OFM (1995-1997)
• o. Terencjan Wawrzonkowski OFM (1997-nadal)

Bibliografia

Kronika klasztorna OO Franciszkanów w Rybniku t. 1-2I; Kronika parafialna; L. Musiolik, Nasza mała ojczyzna. Kronika gminy Smolna od 1907 r. dzielnicy Rybnika, Rybnik 1995; "Katolik”, 1921 nr 152; A. L. Kostorz OFM, Ojcowie Franciszkanie w Rybniku w latach 1921-1962, pr. mgr pod kierownictwem o. dra Alojzego Pańczaka.