Kominek Bolesław

Bolesław Kominek (1903-1974), kardynał, arcybiskup Wrocławia

Urodził się 23 grudnia 1903 w Radlinie k. Wodzisławia Śląskiego na Górnym Śląsku w wielodzietnej rodzinie Franciszka Kominka i Katarzyny z d. Kozielskiej. Do gimnazjum uczęszczał w Rybniku. Ukończył je w 1923 roku jako pierwszy polski maturzysta. Wstąpił do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i podjął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie przyjął 11 września 1927 w Katowicach. Wkrótce został skierowany na dalsze studia do Paryża. W ciągu trzech lat uzyskał tytuły doktora filozofii oraz licencjata nauk społecznych. Po powrocie ze studiów przez rok był wikariuszem w parafii św. Ap. Jana i Pawła w Katowicach-Dębie. W 1931 roku bp S. Adamski mianował go sekretarzem swojej osobistej kancelarii, zlecając mu przede wszystkim sprawy związane z diecezjalną Akcją Katolicką. W związku z tym pracę organizacji katolickiej studiował przez pewien czas w Poznaniu.

Aż do wybuchu wojny w 1939 roku pełnił funkcję sekretarza Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej, asystenta kościelnego diecezjalnego Związku Mężów Katolickich oraz był referentem Kurii Diecezjalnej w Katowicach. Zajmował się również pracą dziennikarską redagując „Front Katolicki" (dodatek do „Gościa Niedzielnego). „Der Sonntagsbote", „Głos Misji Wewnętrznej". Pisał też „Gawędy Stacha Kropiciela" drukowane w „Gościu Niedzielnym".

Podczas drugiej wojny światowej pełnił funkcję referenta duszpasterskiego i prowadził działalność patriotyczno-społeczną. Był stałym łącznikiem i informatorem wywiezionego przez Niemców do Generalnej Guberni bpa S. Adamskiego. Rozwinął szeroką akcję pomocy dla świeckich i kapłanów, zwłaszcza uwięzionych w obozach koncentracyjnych. We wrześniu 1945 został mianowany Administratorem Apostolskim na Śląsku Opolskim. Prowadził tam intensywną pracę organizacyjną, przygotowując zręby dzisiejszej diecezji opolskiej. W 1951 roku na okres pięciu lat, w skutek zaostrzenia stosunków państwo – Kościół, ks. Kominek został usunięty z Opola. 11 października 1954 otrzymał sakrę biskupią w Przemyślu. Dwa lata później został mianowany bpem we Wrocławiu.

Zajął się organizowaniem niemal od podstaw życia kościelnego. Wiele wysiłku włożył w przywrócenie Polsce i Kościołowi tak zwanych Ziem Zachodnich. Tytuł abpa otrzymał w 1962 roku. Po uregulowaniu stosunków między Polską a RFN i po stabilizacji organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, od 1972 roku był ordynariuszem i metropolitą wrocławskim. W lutym 1973 roku papież Paweł VI podniósł go do godności kardynalskiej. Ten sam papież mianował go członkiem Papieskiej Komisji „Iustitia et Pax" oraz Sekretariatu do spraw Niewierzących.

Jest głównym autorem listu bpów polskich do niemieckich „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” z .... Jako uczestnik Soboru Watykańskiego II brał aktywny udział w przygotowaniu „Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym", wykorzystując przy tym swoją głęboką wiedzę eklezjologiczną. Kard. B. Kominek przez wiele lat przewodniczył Komisji Duszpasterskiej Episkopatu Polski, a także Krajowej Komisji „Iustitia et Pax". Pełnił również funkcję wiceprzewodniczącego Europejskiej Konferencji Biskupów, zajmującej się zagadnieniami duszpasterskimi w Europie. Uczestniczył w Synodzie Biskupów w Rzymie, zajmującym się sprawiedliwością i kapłaństwem. Prowadził rozległą korespondencję, wygłaszał wiele wykładów i konferencji, pisał artykuły, wydał szereg pozycji w zakresie eklezjologii i teologii pastoralnej. Zmarł 10 marca 1974, pochowany został we Wrocławiu.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne kard. Bolesława Kominka; Schematyzm 1934; Brzezinka Z., Kard. B. Kominek, śląski patriarcha, WD 1994, nr 9, s. 508-511; R. Buchała, W służbie narodowi. Kardynał Bolesław Kominek (1903-1974), „Chrześcijanin w Świecie” 1980, nr 89 s. 32-49; K. Dola, Kościół katolicki na Opolszczyźnie w l. 1945-1964, NPrz 22 (1965), s. 69-101; Gawlina, Wspomnienia, s. 63, 116; Grajewski, Wygnanie, s. 34, 44-45, 141; J. Kopiec, Pobyt i rola ks. Bolesława Kominka w Opolu w l. 1945-1951, [w:] Ksiądz Kardynał Bolesław Kominek twórca chrześcijańskich struktur życia społecznego, Materiały posesyjne, Katowice 2005, s. 13-14; K. Kosyrczyk, Od radlińskiego adwentu do wrocławskiej septuagesimy. Szkic biograficzny, [w:] Verbum Crucis, pod red. J. Kruciny, Wrocław 1974, s. 287-304; J. Krucina, Kard. B. Kominek widziany z Radlina, WD 1994, nr 9, s. 496-505; Tenże, Krótka nota biograficzna kard. B. Kominka, WD 1994, nr 9, s. 505-508; A. Langer, Wspomnienie o śp. kard. B. Kominku, WD 1994, nr 9, s. 511-513; Marek, Model życia, s. 100; J. Mandziuk, Kominek Bolesław (hasło), SPTK, t. 6, s. 113-123 (tam bibliografia); J. Myszor, Stosunki Kościół, s. 39 i nn; H. Olszar, Z ziemi rybnickiej – ks. Bolesław Kominek, [w:] Vobis episcopus vobiscum christianus, Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Arcybiskupowi Damianowi Zimoniowi, Katowice 2004, s. 66; J. Pater, Kominek Bolesław (hasło), Słownik biograficzny, s. 180-184; Tenże, Władze PRL wobec ordynariusza wrocławskiego kardynała Bolesława Kominka w l. 1956-1974, [w:] Represje wobec Kościoła katolickiego na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie 1945-1989, pod red. S. A. Bogaczewicza i S. Krzyżanowskiej, Wrocław 2004, s. 119-143; Represje wobec duchowieństwa, s. 13, 16, 224; W. Urban, Archidiecezja Wrocławska w l. 1945-1965, NPrz 22 (1965), s. 10-68; WA 1994, nr 9, s. 508-511; S. Wyszyński, Nad trumną kardynała Bolesława Kominka, [w:] Dei virtus, Wrocław 1974, s. 269-276; A. Grajewski, Twój Gość, s. 10 i nn.