Kamiński Paweł: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 05:18, 14 paź 2023

Kamiński Paweł (1834-1907), duchowny starokatolicki, twórca gminy starokatolickiej w Katowicach

Pierwszy kościół w Katowicach

Fryderyk Grundmann

Richard Holtze, popiersie, Katowice ul. Mickiewicza

Urodził się 16 sierpnia 1834 w Częstochowie jako nieślubne dziecko Bernarda Steinnmanna - Kamińskiego katolika i Róży Wartenberger - Żydówki z Górnego Śląska, która następnie wyszła za mąż za Barucha Schaffera - karczmarza w Józefowcu k. Katowic. W 1851 roku został ochrzczony przez proboszcza piekarskiego ks. Alojzego Ficka w Piekarach Śląskich.

Ks. Jan Alojzy Ficek roztoczył nad nim opiekę. Widział w nim drzemiące wielkie możliwości, ale i święty neoficki zapał, który czasem może więcej przynieść szkody niż pożytku.

Prawdopodobnie, młody Paweł Kamiński był w kontakcie z ks. Tomaszem Brzeską - zmartwychwstańcem, który zachęcił go do realizacji powołania kapłańskiego w nowo powstałym zgromadzeniu. Niewykluczone również, że Paweł Kamiński chciał pójść śladami kilku innych młodzieńców z Piekar i okolic, którzy wstąpili do zmartwychwstańców. W 1852 roku został przyjęty przez ks. Hieronima Kajsiewicza do nowicjatu zmartwychwstańców w Rzymie. Tam otrzymał średnie wykształcenie. W 1858 roku z nieznanych bliżej powodów został wydalony ze zgromadzenia. W tym samym roku dotarł do Paryża, gdzie znalazł schronienie w Zgromadzeniu Księży Misjonarzy (lazaryści). Po rocznym studium teologii otrzymał święcenia diakonatu, a na początku 1860 roku - święcenia kapłańskie. W 1861 roku był kaznodzieją i jednocześnie nauczycielem filozofii i matematyki w seminarium przy kościele św. Krzyża w Warszawie. Kolejne lata Paweł Kamiński poświęcił na poszukiwanie własnej drogi życiowej w kapłaństwie. W połowie 1870 roku, po tajnym spotkaniu z F.W.Grundmannem - zarządca dóbr magnackiej rodziny Thiele-Winckler w Katowicach liberałem i ewangelikiem i Richard Holtze (1824-1891), spokrewnionym z Grundmannem przez małżeństwo z jego córką, jednym z najbardziej wpływowych działaczy katowickiego samorządu miejskiego, założycielem i długoletnim mistrzem loży masońskiej w Katowicach, dołączył do przeciwników dogmatu o nieomylności papieża. Na tej naradzie Kamiński przedstawił plan przeciwstawienia się ultramontańskim wpływom na Śląsku. Celowi temu miało służyć wydawanie czasopisma. W połowie 1871 roku ukazał się pierwszy numer "Prawdy". Tygodnik Kultury Historycznej dla Oświaty Ludu. 16 kwietnia 1871 Paweł Kamiński został obłożony suspensą przez biskupa Heinricha Förstera, a w wyniku braku reakcji ze strony Kamińskiego - 27 maja tr. - ekskomunikowany. Po nałożonej suspensie ks. Paweł Kamiński wystąpił publicznie przeciw dogmatowi. We wrześniu 1871 roku w Monachium odgrażał się, iż w parę miesięcy oderwie cały Górny Śląsk od Rzymu.

W marcu 1871 roku za pośrednictwem podstawionej osoby zakupił za 500 talarów przeznaczony do rozbiórki drewniany kościół mariacki w Katowicach na skraju dzisiejszego Placu Wolności, który przez jakiś czas pełnił rolę tymczasowego kościoła parafialnego dla Katowic i Brynowa (odłączonych 11 listopada 1860 od parafii w Bogucicach). W 1874 roku kościół ten przeniesiono na miejsce, gdzie dziś znajduje się kościół pw. Przemienienia Pańskiego (przy ul. Sokolskiej). Gdy w petycji do Bismarcka z 14 lipca 1871 wyraźnie zdeklarował się jako zwolennik starokatolików, zezwolono mu na odprawianie nabożeństw w zakupionym kościele. Pierwsze nabożeństwo odprawił 23 lipca przy dużym udziale sympatyków oraz ciekawskich. Z pomocą władz państwowych Paweł Kamiński zorganizował gminę wyznaniową. 3 listopada 1874 uzyskał jej prawne potwierdzenie. Wielokrotnie, jak twierdził ks. Kamiński, odwiedzał go pierwszy biskup starokatolicki Reinkens. We wrześniu 1874 roku władze Kościoła starokatolickiego przeniosły Kamińskiego na stanowisko proboszcza w Koblencji, następnie w Stühlingen w Badenii-Wirtenbergii, a w końcu w Tiengen w Górnej Nadrenii. W 1879 roku Kamiński ożenił się z niemiecką aktorką z którą miał pięcioro dzieci. Wychował je w duchu niemieckim. Zmarł 6 listopada 1907.

Bibliografia

Z. Surman, Ksiądz Paweł Kamiński. Powstanie i upadek ruchu starokatolickiego na Górnym Śląsku, Wrocław 1971, s. 5-34. Acta Universitatis Wratislaviensis, Historia 20; M. Pater, Kamiński (Kamienski) Paweł (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 161-164; J. Wycisło, Ks. Paweł Steinmann-Kamiński-górnośląski Lawrance, "Z tej ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1997", Katowice 1996, s. 203-212.

Cd.

czytaj: Kulturkampf | Powrót do spisu treści

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-===Ks. Paweł Kamiński===
+==Kamiński Paweł (1834-1907), duchowny starokatolicki, twórca gminy starokatolickiej w Katowicach==
-[[Grafika:Katowice pierwszy kosciol.jpg|300px|right|thumb|Pierwszy kościół w Katowicach]]
+[[Plik:Katowice pierwszy kosciol.jpg|right|thumb|Pierwszy kościół w Katowicach]]
-[[Grafika:Grundmann Fryderyk Wilhelm.jpg|150px|thumb|Fryderyk Grundmann]]
+[[Plik:Grundmann Fryderyk Wilhelm.jpg|thumb|Fryderyk Grundmann]]
-Na Górnym Śląsku prof. Reinkens zdobył zwolenników dzięki działalności ks. Pawła Kamińskiego. Ks. Kamiński to barwna, trochę marionetkowa, z pewnością bardzo kontrowersyjna postać; pomieszanie neofickiej gorliwości z dużą dozą ambicji i pychy. Urodził się w Częstochowie w 1834 roku jako nieślubne dziecko Bernarda Steinnmanna- Kamińskiego katolika i Róży Wartenberger – Żydówki z Górnego Śląska, która następnie wyszła za mąż za Barucha Schaffera — karczmarza w Józefowcu pod Katowicami. Kamiński został ochrzczony przez proboszcza piekarskiego [[Ficek Alojzy|ks. Alojzego Ficka]] w Piekarach Śląskich w 17. roku życia.
+[[Plik:Kat Holze.jpg|right|thumb|Richard Holtze, popiersie, Katowice ul. Mickiewicza]]
+Urodził się 16 sierpnia 1834 w Częstochowie jako nieślubne dziecko Bernarda Steinnmanna -  Kamińskiego katolika i Róży Wartenberger - Żydówki z Górnego Śląska, która następnie wyszła za mąż za Barucha Schaffera - karczmarza w Józefowcu k. Katowic. W 1851 roku został ochrzczony przez proboszcza piekarskiego [[Ficek Alojzy|ks. Alojzego Ficka]] w Piekarach Śląskich.
-Ks. [[Ficek Alojzy|Jan Alojzy Ficek]] roztoczył nad nim opiekę. Widział w nim drzemiące wielkie możliwości, ale i święty neoficki zapał, który czasem może więcej przynieść szkody niż pożytku. Wszystko wskazuje na to, młody Paweł Kamiński był w kontakcie z [[Brzeska Tomasz|ks. Tomaszem Brzeską]] – zmartwychwstańcem, który być może zachęcił go do realizacji powołania kapłańskiego w nowo powstałym zgromadzeniu, a niewykluczone, że chciał pójść śladami kilku innych młodzieńców z Piekar i okolic, którzy wstąpili do zmartwychwstańców. Udał się więc do Rzymu zaopatrzony w listy polecające napisane przez proboszcza piekarskiego. Został przyjęty przez [[Kajsiewicz Hieronim|ks. Hieronima Kajsiewicza]] do nowicjatu zmartwychwstańców (1852), gdzie otrzymał średnie wykształcenie. W 1858 roku z nieznanych bliżej powodów został wydalony ze zgromadzenia. W tym samym roku dotarł do Paryża, gdzie znalazł schronienie w zgromadzeniu Księży Misjonarzy (lazaryści). Po rocznym studium teologii otrzymał święcenia diakonatu, a na początku 1860 roku – święcenia kapłańskie. W 1861 roku był kaznodzieją i jednocześnie nauczycielem filozofii i matematyki w seminarium przy kościele św. Krzyża w Warszawie. Następne dziesięć lat, to w życiu Kamińskiego gorączkowy okres, w którym na własną rękę szukał swego miejsca w życiu osobistym i kapłańskim.
+Ks. Jan Alojzy Ficek roztoczył nad nim opiekę. Widział w nim drzemiące wielkie możliwości, ale i święty neoficki zapał, który czasem może więcej przynieść szkody niż pożytku.
-[[Kamiński Paweł|Ks. Paweł Kamiński]] dołączył do przeciwników dogmatu po tajnym spotkaniu w połowie 1870 roku z F.W.Grundmannem — zarządca dóbr magnackiej rodziny [[Thiele-Winckler]] w Katowicach liberałem i ewangelikiem i [[Holtze Richard|Richard Holtze]] (1824-1891)  — spokrewnionym z Grundmannem przez małżeństwo z jego córką, jednym z najbardziej wpływowych działaczy katowickiego samorządu miejskiego, założycielem i długoletnim mistrzem loży masońskiej w Katowicach. Na tej naradzie Kamiński przedstawił plan przeciwstawienia się ultramontańskim wpływom na Śląsku przy pomocy czasopisma, a jego rozmówcy zapewnili środki finansowe dla tego przedsięwzięcia. W połowie 1871 roku Kamiński zaczął wydawać czasopismo [[Prawda - tygodnik|''Prawda''. Tygodnik Kultury Historycznej dla Oświaty Ludu]]. 16 kwietnia 1871 został obłożony suspensą przez biskupa [[Förster Heinrich |Heinricha Förstera]], a w wyniku braku reakcji ze strony Kamińskiego - 27 maja tr. - ekskomunikowany. Po nałożonej suspensie ks. Paweł Kamiński wystąpił publicznie przeciw dogmatowi. We wrześniu 1871 roku w Monachium odgrażał się, iż w parę miesięcy oderwie cały Górny Śląsk od Rzymu.
+Prawdopodobnie, młody Paweł Kamiński był w kontakcie z [[Brzeska Tomasz|ks. Tomaszem Brzeską]] - zmartwychwstańcem, który zachęcił go do realizacji powołania kapłańskiego w nowo powstałym zgromadzeniu. Niewykluczone również, że Paweł Kamiński chciał pójść śladami kilku innych młodzieńców z Piekar i okolic, którzy wstąpili do zmartwychwstańców. W 1852 roku został przyjęty przez [[Kajsiewicz Hieronim|ks. Hieronima Kajsiewicza]] do nowicjatu zmartwychwstańców w Rzymie. Tam otrzymał średnie wykształcenie. W 1858 roku z nieznanych bliżej powodów został wydalony ze zgromadzenia. W tym samym roku dotarł do Paryża, gdzie znalazł schronienie w Zgromadzeniu Księży Misjonarzy (lazaryści). Po rocznym studium teologii otrzymał święcenia diakonatu, a na początku 1860 roku - święcenia kapłańskie. W 1861 roku był kaznodzieją i jednocześnie nauczycielem filozofii i matematyki w seminarium przy kościele św. Krzyża w Warszawie. Kolejne lata Paweł Kamiński poświęcił na poszukiwanie własnej drogi życiowej w kapłaństwie.
+W połowie 1870 roku, po tajnym spotkaniu z F.W.Grundmannem - zarządca dóbr magnackiej rodziny [[Thiele-Winckler]] w Katowicach liberałem i ewangelikiem i [[Holtze Richard|Richard Holtze]] (1824-1891), spokrewnionym z Grundmannem przez małżeństwo z jego córką, jednym z najbardziej wpływowych działaczy katowickiego samorządu miejskiego, założycielem i długoletnim mistrzem loży masońskiej w Katowicach, dołączył do przeciwników dogmatu o nieomylności papieża. Na tej naradzie Kamiński przedstawił plan przeciwstawienia się ultramontańskim wpływom na Śląsku. Celowi temu miało służyć wydawanie czasopisma. W połowie 1871 roku ukazał się pierwszy numer [[Prawda - tygodnik|"Prawdy". Tygodnik Kultury Historycznej dla Oświaty Ludu]]. 16 kwietnia 1871 Paweł Kamiński został obłożony suspensą przez biskupa [[Förster Heinrich |Heinricha Förstera]], a w wyniku braku reakcji ze strony Kamińskiego - 27 maja tr. - ekskomunikowany. Po nałożonej suspensie ks. Paweł Kamiński wystąpił publicznie przeciw dogmatowi. We wrześniu 1871 roku w Monachium odgrażał się, iż w parę miesięcy oderwie cały Górny Śląsk od Rzymu.
-W marcu 1871 roku za pośrednictwem podstawionej osoby zakupił za 500 talarów przeznaczony do rozbiórki drewniany kościół mariacki w Katowicach na skraju dzisiejszego Placu Wolności, który przez jakiś czas pełnił rolę tymczasowego kościoła parafialnego dla Katowic i Brynowa, które 11 listopada 1860 zostały odłączone od parafii w Bogucicach. W 1874 roku kościół ów został przeniesiony na miejsce, gdzie dziś znajduje się kościół pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego (przy ul. Sokolskiej). Kiedy w petycji do Bismarcka z 14 lipca 1871 wyraźnie zdeklarował się jako zwolennik [[starokatolicy|starokatolików]], zezwolono mu na odprawianie nabożeństw w zakupionym kościele. Pierwsze nabożeństwo odprawił 23 lipca przy dużym udziale swych sympatyków, a raczej ciekawskich. Z pomocą władz państwowych Kamiński zorganizował więc swoją gminę i jeszcze przed ogólnym ustawowym zatwierdzeniem starokatolików, jako odrębnej społeczności w ramach Kościoła rzymskokatolickiego, a 3 listopada 1874 uzyskał jej prawne potwierdzenie. Wielokrotnie, jak twierdził ks. Kamiński, gminę katowicką odwiedzał pierwszy biskup starokatolicki Reinkens. Po odejściu Kamińskiego do Koblencji w 1874 roku, w grudniu tegoż roku zastąpił go [[Wolowski Eduard|Eduard Wolowski]], który prowadził gminę starokatolicką aż do swojej śmierci w 1891 roku. Po śmierci  gminą katowicką kierował [[Müller Karl|Karl Müller]]. W 1891 roku starokatolicyzm w tym regionie Śląska już był poważnie osłabiony i dlatego Karlowi Müllerowi powierzono wiernych starokatolickich zarówno w Katowicach, Gliwicach i Królewskiej Hucie.
+W marcu 1871 roku za pośrednictwem podstawionej osoby zakupił za 500 talarów przeznaczony do rozbiórki drewniany kościół mariacki w Katowicach na skraju dzisiejszego Placu Wolności, który przez jakiś czas pełnił rolę tymczasowego kościoła parafialnego dla Katowic i Brynowa (odłączonych  11 listopada 1860 od parafii w Bogucicach). W 1874 roku kościół ten przeniesiono na miejsce, gdzie dziś znajduje się [[Parafia Przemienienia Pańskiego w Katowicach|kościół pw. Przemienienia Pańskiego]] (przy ul. Sokolskiej). Gdy w petycji do Bismarcka z 14 lipca 1871 wyraźnie zdeklarował się jako zwolennik [[starokatolicy|starokatolików]], zezwolono mu na odprawianie nabożeństw w zakupionym kościele. Pierwsze nabożeństwo odprawił 23 lipca przy dużym udziale sympatyków oraz ciekawskich. Z pomocą władz państwowych Paweł Kamiński zorganizował gminę wyznaniową. 3 listopada 1874 uzyskał jej prawne potwierdzenie. Wielokrotnie, jak twierdził ks. Kamiński, odwiedzał go pierwszy biskup starokatolicki Reinkens. We wrześniu 1874 roku władze Kościoła starokatolickiego przeniosły Kamińskiego na stanowisko proboszcza w Koblencji, następnie w Stühlingen w Badenii-Wirtenbergii, a w końcu w Tiengen w Górnej Nadrenii. W 1879 roku Kamiński ożenił się z niemiecką aktorką z którą miał pięcioro dzieci. Wychował je w duchu niemieckim. Zmarł 6 listopada 1907.
-Rząd pruski nie uznawał jednak starokatolików za odrębny związek wyznaniowy i nadal traktował ich jak katolików. Ta sytuacja była wygodna również dla samych starokatolików, gdyż pozwalała im na tej podstawie zgłaszać pretensje do tych samych przywilejów, jakimi cieszyli się katolicy. Zdaniem biskupa [Bieniek Juliusz|Juliusza Bieńka]], który uważnie prześledził stan prawny parafii i kościoła przy (obecnej) ul. Sokolskiej w Katowicach, parafia tzw. starokatolicka zgodnie z brzmieniem dekretu erekcyjnego z 3 listopada 1874 i według prawa pruskiego pozostała faktycznie parafią katolicką aż do czasów współczesnych (to jest do przejęcia tej części Śląska przez Polskę).
+== Bibliografia ==
+Z. Surman, Ksiądz Paweł Kamiński. Powstanie i upadek ruchu starokatolickiego na Górnym Śląsku, Wrocław 1971, s. 5-34. Acta Universitatis Wratislaviensis, Historia 20; M. Pater, Kamiński (Kamienski) Paweł (hasło), [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996, s. 161-164; J. Wycisło, Ks. Paweł Steinmann-Kamiński-górnośląski Lawrance, "Z tej ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1997", Katowice 1996, s. 203-212.
-Pierwsze oznaki stagnacji, a nawet załamania ruchu obserwuje się w pierwszej połowie 1872 roku. Prasa przestała pisać o Kamińskim; zaczęto bagatelizować jego inicjatywy. Również księża przestali uważać Kamińskiego jak i jego działalność za poważne niebezpieczeństwo.  Według sprawozdania biskupa Förstera dla nuncjatury w Monachium, starokatolikom udało się przy pomocy władz państwowych na ternie diecezji wrocławskiej przejąć do 1876 roku 6 kościołów i kaplic, nie licząc zakupionego przez Kamińskiego kościoła w Katowicach. Należy przyjąć, że przy tych kościołach istniały również gminy starokatolickie. Według Seppelta, do wymienionych powyżej miejscowości, gdzie starokatolicy posiadali swoich wyznawców należy doliczyć: Nysę, Boguszów, Żagań, Sobótkę i Jelenią Górę.
+----
-Pierwsze wyliczenia statystyczne ujmujące liczbę zwolenników starokatolicyzmu na Śląsku dokumentują, że w 1872 roku gmina starokatolicka w Katowicach składała się z 233 członków, rekrutujących się z kilkunastu miejscowości skupionych wokół centrum ówczesnego przemysłowego Śląska. W 1874 roku Kościół starokatolicki na Śląsku liczył 950 wyznawców, a przynajmniej zdeklarowanych sympatyków; w 1875 roku do Kościoła starokatolickiego na Śląsku należało już 3415 wiernych i 5 księży. Z tego, w obszarze działalności samego Kamińskiego (Katowice — Królewska Huta, Gliwice — Strzelce Opolskie) - 1137 wiernych.
+Cd. [[Plik:Book.png|30px|left]] czytaj: [[Kulturkampf]] | [[Spis treści|Powrót do spisu treści]]
-Efekty działalności Kamińskiego, podobnie jak starokatolików w innych częściach Śląska i w całych Niemczech, okazały się być słabe. Starokatolicyzm nie był w stanie swoim programem kościelnym i politycznym zagrozić ani Kościołowi katolickiemu, ani państwu. Kwestionowanie nieomylności papieża i paru innych dogmatów, koncepcja synodalno-episkopalnej struktury organizacyjnej Kościoła, a następnie zniesienie spowiedzi, celibatu księży i łaciny w liturgii —nie stanowiło zagrożenia dla Kościoła, który w latach 40-tych skutecznie przeciwstawił się ruchowi neologów. We wrześniu 1876 roku władze Kościoła starokatolickiego przeniosły Kamińskiego na stanowisko proboszcza w Koblencji, następnie w Stühlingen w Badenii-Wirtenbergii, a w końcu w Tiengen w Górnej Nadrenii. W 1879 roku Kamiński ożenił się z niemiecką aktorką i miał z nią pięcioro dzieci, zmarł w 1907 roku. Uległ całkowitemu wynarodowieniu, dzieci wychował na Niemców.
+{{Noty biograficzne}}
+[[Kategoria:Podręcznik|Kamiński]]
-| [[Spis treści|Powrót do spisu treści]]
+[[Kategoria:Biografie - K|Kamiński]]
+[[Kategoria:Diecezja Wrocławska]]
-[[Kategoria:Historia Kościoła na Śląsku|Kamiński]]