Parafia Przemienienia Pańskiego w Katowicach

Z e-ncyklopedia
pierwotny kościół
stan współczesny
stan współczesny
stan współczesny

Pierwszy kościół

Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego należy do dekanatu Katowice – Śródmieście. Od 1874 roku znajduje się przy ul. Sokolskiej 12, gdzie został przeniesiony z okolic Placu Wolności z powodu przebudowy obecnej ul. Opolskiej. Historia kościoła wpisuje się w historię zarówno pobliskich parafii (w tym parafii św.Szczepana w Bogucicach, z której się wywodzi, i parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach, której był przez kilka lat częścią), jak i całych Katowic.

Kościół ten jest pierwszym kościołem katolickim budowanym w Katowicach po macierzystym w Bogucicach. Początki jego istnienia sięgają 1860 roku, kiedy to na terenie niezwykle, jak na dzisiejsze warunki, rozległej parafii w Bogucicach wybudowany został niewielki drewniany kościół. Pracami kierował mistrz budowlany Juliusz Hausse, a w szybkim ukończeniu budowy pomogła ofiarność wiernych, którzy zebrali w niespełna rok prawie dwa i pół tysiąca talarów. I tak już 11 listopada 1860 kościół został poświęcony i oddany pod opiekę ks. Teodorowi Kremskiemu, który przybył z Opola. W krótkim czasie został również oddany do użytku cmentarz, znajdujący się przy obecnej ulicy Gliwickiej. Opiekę nad majątkiem przejął Henryk Knappe z małżonką, który już podczas budowy kościoła dbał o jego dobro od strony finansowej. Do kościoła uczęszczało około 3 tysięcy wiernych z dość rozległego obszaru sięgającego aż po Brynów i Załęże. Pierwotny kościół był niewielkim barakiem wybudowanym w technice muru pruskiego.

Po krótkim czasie rozpoczęła się budowa kościoła mariackiego, który został konsekrowany w 1870 roku. Z uwagi na tymczasowy charakter kościoła Przemienienia Pańskiego i niezbyt okazałe rozmiary, kościół mariacki przejął jego funkcję parafialną. Drewniany kościół zaczął podupadać i został przeznaczony do rozbiórki z powodu braku środków na jego remont i utrzymanie. Do rozbiórki jednak nie doszło, gdyż mocno rozwijająca się wówczas gmina starokatolicka przejęła kościół, nabywając go za sumę 560 talarów. Po remoncie zaczęto odprawiać w nim starokatolickie nabożeństwa. Pierwsze z nich odbyło się 22 lipca 1872. W 1874 roku rozpoczęła się przebudowa okolic Wilhelmsplatz i kościół został przeniesiony na Karlstrasse, czyli na miejsce, w którym znajduje się do dziś. Odremontowany przez gminę starokatolicką pozostał niewielką budowlą drewnianą, utrzymaną w stylu neogotyckim. Posiadał jedną nawę główną, drewniany strop i gonty na dachu, portalowe wejście prowadziło zaś przez wieżę.

Przełomowym był 1925 rok. Katowickiej gminie starokatolickiej odebrano bowiem jej prawo do sprawowania nabożeństw. Kościół trafił w ręce skarbu państwa, a w lipcu 1938 roku stał się z powrotem kościołem katolickim, należącym do parafii Niepokalanego Poczęcia NMP. 7 sierpnia tegoż roku kościół otrzymał wezwanie Przemienienia Pańskiego, a jego rektorem został mianowany ks. Wilhelm Ochman, sprawujący tę funkcję do 1940 roku. 15 marca 1940 z dwóch sąsiednich parafii (mariackiej i istniejącej już wówczas parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła) została wydzielona parafia Przemienienia Pańskiego, a pierwszym proboszczem został ks. Henryk Proksch. Pierwsza odnotowana liczba parafian sięgała 3800 osób, wciąż jednak modlących się w małym, drewnianym kościółku przybywało.

Rozbudowa kościoła

Dlatego już pierwszy proboszcz starał się o zgodę na rozbudowę kościoła, do której doszło jednak dopiero po ponad trzydziestu latach. Kościół mimo braku zgody na rozbudowę wymagał remontu, który przeprowadził w 1960 roku kolejny proboszcz parafii ks. Zygmunt Bauer. Dla celów katechetycznych i liturgicznych wykorzystywał on podczas remontu barak znajdujący się w pobliżu kościoła. W 1973 roku proboszcz, ks. Szyszka, otrzymawszy zgodę na rozbudowę kościoła, zorganizował wśród parafian grupę odpowiedzialną za budowę. Pracą kierował inż. Jan Nowak, projekt przygotowali inż. Tadeusz Łoboz i inż. Jan Głuch. Sama budowa rozpoczęła się jednak dopiero w 1975 roku, co spowodowane było trudnością w uzyskaniu materiałów. Budowa trwała trzy lata, a poświęcenia nowego kościoła dokonał 3 września 1978 bp Herbert Bednorz.

W 1999 roku modernizację wnętrza kościoła rozpoczął kolejny proboszcz ks. Zenon Działach, a jego praca była kontynuowana dalej przez ks. Grzegorza Glenca. Obecny wygląd kościoła bardzo podkreśla jego modernistyczny charakter, a odnawiane wciąż wnętrze emanuje nowoczesnością. W ostatnich latach powstała też kaplica Najświętszego Sakramentu, a w odnowiony i poświęcony 21 czerwca 2007 ołtarz główny został wmurowany kamień z Góry Tabor.

W 2012 roku obowiązki duszpasterskie w parafii przejęli dominikanie.

Proboszczowie

Bibliografia

E. Chlebicka, Monografia kościoła Przemienienia Pańskiego w Katowicach, Katowice 1999; Schematyzm archidiecezji katowickiej 1993, Katowice 1993; (msp), Dominikanie wchodzą, GN 2012, nr 28, (dodatek katowicki), s.I