Szulc Franciszek

Szulc (Schulz) Franciszek (1887-1958)

Urodził się 6 października 1887 w Radzionkowie w rodzinie Piotra i Marii z d. Żurek. Po ukończeniu szkoły ludowej w rodzinnej miejscowości w latach 1901-1904 przygotowywał się do gimnazjum w Niższym Seminarium Duchownym oo. werbistów w Nysie. Gimnazjum ukończył w Bytomiu, studia teologiczne na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego (1909- 1912). Po półrocznym przygotowaniu w alumnacie wrocławskim przyjął święcenia kapłańskie 21 czerwca 1913.

Pierwszymi placówkami były: Orzegów (27 wrzesień 1913), Berlin- parafia św. Sebastiana (30 listopad 1916), Piekary (18 wrzesień 1919). 24 czerwca 1924 mianowany został proboszczem w Kochłowicach. Z jego inicjatywy powstała lokalia w Wirku pw. św. Andrzeja Boboli, którą na początek działalności uposażył w paramenty liturgiczne. Stale borykał się ze szkodami górniczymi, mimo to odnowił kościół i nabył dzwony. Parafia cieszyła się dużą liczbą abonentów "Gościa Niedzielnego". W 1931 roku został mianowany wicedziekanem, a w 1938 roku dziekanem dekanatu kochłowickiego. Za jego kadencji z parafii wyszło ponad 2o powołań kapłańskich.

Będąc proboszczem w Kochłowicach ujawnił swe zdecydowane antysanacjne poglądy polityczne. Wpadł w konflikt z kierownikiem miejscowego oddziału Związku Obrońców Kresów Zachodnich - Z. Kozierowskim, zarządem „Sokoła” i miejscowym Kołem Związku Powstańców Śląskich. Ks. Szulcowi zarzucano, że popiera Niemców. Z kolei on zarzucał Z.O.K.Z i „Sokołowi” tendencje nacjonalistyczne i antyklerykalne. Spór usiłowała, z niewielkim powodzeniem, łagodzić Kuria Diecezjalna. Być może źródeł powojennego konfliktu, w jaki wpadł ks. Szulc, tym razem z władzami komunistycznymi, należy upatrywać w wydarzeniach przedwojennych. Niewątpliwie jednej z głównych przyczyn sporów należy doszukiwać się w jego charakterze. Był szorstki i nie przebierał w słowach.

W dniu 3 maja 1940 w ramach akcji aresztowań inteligencji śląskiej dostał się do obozu koncentracyjnego w Dachau i Gusen. Z obozu został zwolniony 13 listopada 1940 z zakazem powrotu do parafii. Po powrocie do parafii w maju 1945 roku ze zdwojoną energią podjął obowiązki duszpasterskie. Doprowadził do kolejnego podziału parafii. W Kłodnicy, z części wydzielonej z parafii mikołowskiej i kochłowickiej, wpierw powstała lokalia (1 sierpień 1942), a następnie kuracja (25 kwiecień 1946).

Z inicjatywy ks. Szulca w latach 1948-49 w Kłodnicy wybudowano kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. W styczniu 1951 roku stanął przed sądem. Zarzucano mu uprawianie szeptanej propagandy antypolskiej i prześladowanie ruchu robotniczego w latach międzywojennych. Został także oskarżony, że w latach 1948-1950 rozpowszechniał w parafii wiadomości „które mogły wyrządzić szkodę interesom Państwa Polskiego, przez rozpowiadanie o rzekomych prześladowaniach w Polsce Ludowej”. Jako dowód w sprawie przedstawiono artykuł pt. „Żydzi za plecami Stalina” kolportowany przez ks. Szulca. Został skazany wyrokiem Sadu Wojskowego w Katowicach w kwietniu 1951 roku na 8 miesięcy więzienia, które odsiedział. Zmarł 24 sierpnia 1958, pochowany na dziedzińcu kościoła w Kochłowicach.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Franciszka Szulca; Archiwum Delegatury Urzędu Ochrony Państwa w Katowicach, Repertorium Wydziału Śledczego WUBO w Katowicach 1947-1951; Schematyzm (1924-1993); F. Maroń, Nekrolog, WD 1975, nr 5-8, s. 110; EPS, s. 545-546; Grajewski, Wygnanie, s. 102, 113-114; Gwóźdź, Udział duchowieństwa, s. 197; J. Kołodziej, Historia parafii Trójcy Przenajświętszej w Kochłowicach w l. 1925-1990, Katowice 1991, mps w Bibliotece WŚSD w Katowicach 40-49; Korespondencja, s. 126; A. Koziełek, Kochłowice i Kłodnica, Nowa Wieś, Bykowina, Halemba oraz Stara Kuźnia, Kochłowice [1945], mps w Archiwum par. Trójcy Najświętszej w Kochłowicach; Martyrologium, s. 209; L. Musioł, Z dziejów gminy i parafii [Kochłowice] 1964, mps w Archiwum par. Trójcy Najświętszej; Myszor, Historia diecezji, s. 134; Represje wobec duchowieństwa, s. 18, 29, 74, 133; Skworc, Budownictwo kościołów, s. 69; W. Musialik, W kręgu polityki i władzy, s. 60.