Parafia Matki Bożej Bolesnej w Rybniku: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 37: Linia 37:
*ks. Feliks Reisner (1772-1808)
*ks. Feliks Reisner (1772-1808)
*ks. Michał Schneider (1808-1837)
*ks. Michał Schneider (1808-1837)
*ks. Franciszek Ruske (1837-1860)
*[[Ruske Franciszek|ks. Franciszek Ruske]] (1836-1860)
*[[Bolik Edward|ks. Edward Bolik]] (1861-1899)
*[[Bolik Edward|ks. Edward Bolik]] (1861-1899)
*[[Brudniok Franciszek|ks. Franciszek Brudniok]] (1900-1923)
*[[Brudniok Franciszek|ks. Franciszek Brudniok]] (1900-1923)

Wersja z 14:20, 23 paź 2010

Najstarszą świątynią na terenie archiprezbiteratu żorskiego był kościół Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej na tzw. Górce Kościelnej (Cerekwickiej) w Rybniku. Został konsekrowany przez bp wrocławskiego Żyrosława II (1170-1198), a więc jeszcze przez 1198 roku. Tym samym był to też najstarszy w tej części Śląska kościół parafialny. Świątynia ta – podobnie jak pełniący funkcję kaplicy grodowej przy konwencie norbertanek kościół św. Zbawiciela - została wymieniona w dokumencie 25 maja 1223 r. wystawionym przez bp Wawrzyńca (1207-1232). W dyplomie tym hierarcha na prośbę księcia opolskiego Kazimierza zatwierdził dochody świątyni. Najwcześniejszy okręg dziesięcinny rybnickiego kościoła stanowiły wsie: Niedobczyce, Książenice, Radoszowy, Szczejkowice, Gołkowice, Chwałowice.

W latach 1211-1288 parafia rybnicka pozostawała pod opieką rudzkich cystersów. Po tym okresie, pierwszym znanym z nazwiska proboszczem był ks. Jeśko wzmiankowany w 1299 roku. W pierszej połowie XV wieku drewnianą świątynię rozebrano stawiając ok. 1450 roku w tym samym miejscu kościół murowany. Jego budowniczym został ks. Marcin Strzała. Według spisu świętopietrza z 1447 roku parafia rybnicka została oszacowana na 17 skojców. W tym czasie istniała tutaj już szkoła parafialna. Kolejny z proboszczów rybnickich, ks. Bernard Durcius pełnił równocześnie funkcję dziekana archiprezbiteratu żorskiego. Jego następca zaś, ks. Jan Karzeł przyjmował w Rybniku Jana Sarkandra.

W protokole wizytacyjnym z 1719 roku znalazł się opis świątyni, w której oprócz ołtarza głównego poświęconego Najświętszej Marii Pannie Wniebowziętej, znajdowały się jeszcze cztery ołtarze boczne – Najświętszej Marii Panny Bolesnej, św. Antoniego, św. Michała Archanioła, św. Anny. Dokument wymieniał również wszystkie osady tworzące parafię. Zamieszkiwało je ponad 10 tys. ludzi. Stąd też coraz pilniejszą stawała się budowa nowego kościoła. Najpierw jednak należało ustalić jego lokalizację. O ile bowiem proboszcz Reisner oraz burmistrz Belling uważali, że kościół powinien stanąć jak najbliżej rynku, to Antoni Węgierski – właściciel rybnickiego państwa stanowego – twierdził, że nową świątynię należy wybudować w pobliżu starej. Ostatecznie proboszczowi i burmistrzowi udało się przekonać hrabiego do własnej koncepcji i w 1796 roku rozpoczęto wznoszenie kościoła w centrum miasta. W kosztach jego budowy uczestniczyli przede wszystkim mieszkańcy miejscowości tworzących parafię. Powstająca świątynia miała jednak również prywatnych darczyńców. Król pruski Fryderyk Wilhelm III przekazał na ten cel 3 tys., zaś Antoni Węgierski 2 tys. talarów. Kościół w stanie surowym oddano do użytku już w 1799 roku. W latach 1800-1801 dobudowano do niego jeszcze wieżę. Świątynię zaprojektował Fryderyk Ilgner, a pracami murarskimi przy jej budowie kierował Karol Tietze w Raciborza. Za ciesielkę odpowiedzialny był Jakub Włodarz z Żor. Konsekracji świątyni 15 listopada 1801 dokonał o.Bernard Galbierz, prepozyt zakonu cystersów w Rudach. On też miesiąc wcześniej poświęcił dzwon św. Antoniego, zakupiony ze składek parafian. Nowej świątyni nadano wezwanie Matki Boskiej Bolesnej, której poświęcony był jeden z bocznych ołtarzy w starym kościele. Wystrój wnętrza został utrzymany w stylu barokowo-klasycystycznym. W środku umieszczono skrzydła późnogotyckiego tryptyku, przeniesionego z dawnego kościoła na Górce.

Parafia rybnicka w średniowieczu była największą w tej części Śląska. Jeszcze w II połowie XIX wieku swoim zasięgiem obejmowała ponad 20 miejscowości. Znajdowały się wśród nich: Rybnik, Paruszowiec, Smolna, Jankowice, Chwałowice, Chwałęcice, Ligota Rybnicka, Golejów, Jejkowice, Książenice, Niedobczyce, Niewiadom, Ochojec, Orzepowice, Popielów, Radziejów, Przegędza, Radoszowy, Kamień, Rybnicka Kuźnia, Wielopole, Zamysłów, Zebrzydowice.

Proboszczowie

  • ks. Ścibor (ok. 1180)
  • ks. Stefan (do 1211 r.)

[1211-1288] okres opieki klasztornej cystersów z Rud

  • ks. Jeśko (ok. 1299 r.)
  • ks. Piotr Bieńkowski (ok. 1334 r.)
  • ks. Wawrzyniec (ok. 1343-1357)
  • ks. Piotr (ok. 1385 r.)
  • ks. Marcin Strzała (1432-1472)
  • ks. Maciej Senis (do 1491 r.)

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Raciborzu, zespół Landratsamt in Rybnik, sygn. 725 i 726; L. Musioł, Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku. Monografia historyczna, mps. 1963; H. Lutsch, Die Kunstdenkmäler des Reg.-Bezirks Oppeln, t.IV, Breslau 1894; Visitationberichte der Diözese Breslau. Archidiakonat Oppeln, 4 Teil, wyd. J. Jungnitz, Breslau 1904; F. Maroń, Rozwój sieci parafialnej w diecezji katowickiej aż do końca XV wieku, SSHT 2 (1969) ; B. Kloch, Najstarsze parafie Górnego Śląska. Średniowieczna organizacja parafialna Górnego Śląska w diecezji wrocławskiej, Racibórz 2009; A.Trunghardt, Dzieje Rybnika i dawniejszego państwa rybnickiego na Górnym Śląsku, Rybnik 1925 (reprint Rybnik 2000); M.Szołtysek, Rybnik nasze gniazdo, Rybnik 1997; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 Województwo Śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 255-256; A. Burda-Szostek, W starym kościele. Parafia pw. Matki Boskiej Bolesnej w Rybniku, GN 2004, nr 51 (dodatek katowicki), s. 8.

p • d • e
Organizacja Kościoła na Górnym Śląsku
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Parafia_Matki_Bożej_Bolesnej_w_Rybniku&oldid=38248”