Il fermo proposito

Pap. Pius X - encyklika Il fermo proposito

Dokument o Akcji Katolickiej we Włoszech z 11 czerwca 1905.

Przełom wieku XIX i XX przyniósł ze sobą wiele zmian. Świat a szczególnie Europa Zachodnia zaczął wchodzić w nową fazę rozwoju. Coraz większy postęp przyczynił się do wiary w naukę, która da odpowiedź na każde pytanie i rozwiąże wszystkie problemy. Również w tym czasie pojawiło się pojęcie walki klas (utworzone przez François Guizota zaadaptowane przez Karola Marksa), które odcisnęło głębokie piętno na tej epoce. Na scenie politycznej powstawały partie wyznaczające nowe kierunki i prądy. Na tle tych wydarzeń można było zauważyć postępującą dechrystianizację społeczeństw. To wszystko zmusiło Kościół do przemyślenia na nowo formy duszpasterstwa i znalezienia metody, która przeciwstawi się zmarginalizowaniu chrześcijaństwa.

Papież Pius X (1903-1914) wraz z objęciem swego urzędu postanowił wyjść naprzeciw tym problemom. Już na początku dał temu wyraz przyjmując za hasło pontyfikatu słowa Instaurare omnia in Christo (Odnowić wszystko w Chrystusie). Przede wszystkim papież głęboko wierzył, że potrzeba zaktywizować ludzi świeckich, którzy będą nieśli słowo Chrystusa do swych rodzin i do całego społeczeństwa. Pius X był świadomy, że samo duchowieństwo nie sprosta wymaganiom epoki i już w swej pierwszej encyklice E supremi Apostolatus z 4 października 1903 pisał: Nie tylko ci, którzy poświęcili się sprawom duchowym, lecz wszyscy wierni powinni współpracować dla sprawy Boga i dusz, jednakowoż nie każdy na własną rękę i wedle swego zapatrywania, lecz zawsze według wskazówek i poleceń Biskupów. To zdanie oprócz wezwania do działania zwykłych ludzi podkreśla i podtrzymuje prymat duchowieństwa jako "kierowników" w każdym przedsięwzięciu.

Pojęcia "Akcja Katolicka" Pius X użył po raz pierwszy w motu proprio z 18 grudnia 1903, zaś w encyklice "Il fermo proposito" z 11 czerwca 1905 r. nakreślił program i formy tego ruchu. O powodach wydania tej encykliki papież napisał tak: Mocne postanowienie, któreśmy powzięli od pierwszych początków Naszego Pontyfikatu, aby poświęcić wszystkie siły, jakie z dobroci Pańskiej posiadamy, odnowieniu wszystkich rzeczy w Chrystusie, budzi w Naszym sercu wielką ufność w potężną łaskę Bożą, bez której nie możemy tu, na tym padole ani pojąć, ani przedsięwziąć nic wielkiego, co by skuteczne było dla zbawienia dusz. W dalszej części papież wyznacza pole działania Akcji Katolickiej podkreślając, że Kościół jest "stróżem cywilizacji" oraz wzywa do chrześcijańskiego odnowienia.

Wśród zadań, które Pius X nakreślił dla Akcji Katolickiej, szczególne miejsce zajmowała kwestia społeczna. W tej sprawie papież pisał tak: Konieczną jest rzeczą, by Akcja Katolicka skorzystała ze stosownej chwili, by szła odważnie naprzód, by podała również swój sposób rozwiązania, by go obwieściła również przez wytrwałą, czynną, rozumną i karną propagandę, zdolną przeciwstawić się propagandzie przeciwnej (…). Akcja Katolicka stanowi w swej najgłębszej istocie rozwiązanie kwestii społecznej (AAS, 1904, vol. 37 s. 747-748).

Tekst encykliki: Papież Pius X - encyklika Il fermo proposito z 11 VI 1905

Bibliografia

Opracowanie własne.