Cmentarz parafialny - Bieruń Stary, ul. Krakowska

Cmentarz parafialny - Bieruń Stary, ul. Krakowska

cmentarz, Bieruń Stary

cmentarz, Bieruń Stary

cmentarz, Bieruń Stary

cmentarz, Bieruń Stary

Przy nadaniu miejscowości praw miejskich prawo magdeburskie nakazywało, aby odmierzyć miejsce na kościół wraz z cmentarzem. Cmentarze zwykle zakładano poza obrębem miejscowości w otwartym polu, blisko kościoła, lub w samym kościele.

Pierwszy cmentarz parafii w Bieruniu Starym został założony blisko kościoła. Najprawdopodobniej powstał wraz z kościołem św. Bartłomieja, a więc w latach 1410-1420. Była to dogodność dla mieszkańców Bierunia, którzy dotąd wszystkie pogrzeby musieli załatwiać w Lędzinach. Także wraz z powstaniem kościółka św. Walentego, XVI/XVII wiek, założono drugi cmentarz.

W bieruńskim kościele nie było żadnych krypt. Jednak kopano groby pod drewnianą posadzką w kościele. Ks. Jerzy Odrobiński, ówczesny proboszcz bieruński za życia życzył sobie pochówku w kościele przed wielkim ołtarzem. Przy kopaniu grobu odkryto grób jego poprzednika, ks. Jana Szczepankiewicza albo ks. Jerzego Frankowicza. Wraz z ks. Odrobińskim w kościele 7 maja 1722 spoczęła jego siostra Zuzanna, a także osoby bardzo pomocne ks. prob.: Jan Latocha, Marcin Piszczek oraz Marcin Drost z Urbanowic. Również w chórze kościoła parafialnego pod amboną w grudniu 1789 roku został pochowany ks. prob. Karol Posadowski.

W kościele św. Walentego 13 lutego 1679 został pochowany Piotr Zarzyna - jest to jedyny taki przypadek. Ze względu na położenie cmentarza przy Walencinku, które znajdowało się poza miastem, chowano tutaj ludzi niechętnie. Byli to ludzie z chorobami psychicznymi, epilepsją, zabójcy, samobójcy, innowiercy, niezaopatrzeni w sakramenty święte, nieznani lub zmarli na zaraźliwą chorobę. Czyli chowano tutaj ludzi, którzy niegodni byli pochówku na cmentarzu przy kościele parafialnym. 12 marca 1732 pochowano tutaj młodego mężczyznę z Wygorzela, który tylko raz przystąpił do sakramentów świętych, czy też 7 czerwca 1749 pogrzebano znanego w Bieruniu alkoholika.

W latach 1736-1737 wskutek jakiejś zaraźliwej choroby nastąpiły w Bieruniu liczne zgony - 209. Cmentarz parafialny w rynku powoli się zapełniał, więc przenoszono pochówki na cmentarz przy Walencinku. Od tego czasu pogrzeby coraz częściej się odbywały na cmentarzu poza miastem. Również rozbudowa kościoła parafialnego, a także wzrastająca liczba parafian spowodowały, że wszystkie pogrzeby przeniesiono na cmentarz przy kościele św. Walentego. Cmentarz był rozbudowywany. Natomiast dawny cmentarz przy kościele parafialnym skasowano.

Dziś otoczony jest kamiennym murem. Obok kościółka znajduje się także kaplica cmentarna. Na cmentarzu spoczywają ofiary II wojny światowej, w tym mogiła 10 uczestników marszu śmierci - więźniów obozu koncentracyjnego w Auschwitz - Birkenau, powstańcy śląscy, siostry zakonne z pobliskiego klasztoru, a także proboszczowie kościoła św. Bartłomieja.

Groby

1. ks. Jan Hawlitzki
2. ks. Jan Kanty Żychoń
3. ks. Jan Trocha
4. ks. Marian Wilk
5. o. Stefan Żołneczko
6. ks. Jerzy Nyga
7. ks. Walerian Ogierman
8. Grobowiec rodziny Lonczig - dzierżawców książęcych dworskich Bijasowic
9. Mogiła wojenna powstańców śląskich: Stanisław Habuda, Karol Łukaszek, Józef Kruppa, Jan Pilszczek, Klemens Latocha-poległych w latach 1919-1920.

Bibliografia

Bieruń. Monografia historyczna, red. R. Kaczmarek, J. Myszor, Bieruń 2007, s. 258; J. Kudera, Historia kościoła parafialnego w Bieruniu, Bieruń 1996, s. 75-78; R. Kubiciel, Kościół pod wezwaniem Świętego Bartłomieja Apostoła w Bieruniu, Bieruń 1996; R. Kubiciel, Kościół pod wezwaniem św. Walentego w Bieruniu, Bieruń 1998.