Sylwester II

Sylwester II (ok. 945-1003), papież

Gerbert d’Aurillac przyszedł na świat około 945 roku w Owernii niedaleko Aurillac we Francji. Gerbert od najmłodszych lat przejawiał duże zainteresowanie nauką, uczył się u benedyktynów w Aurillac i w Vichy w Katalonii. Studiował w Reims, a następnie ukończył studia w Hiszpanii, gdzie zetknął się z arabskimi uczonymi. Gerbert był niezwykle wykształconym człowiekiem, zajmował się astronomią, filozofią, naukami przyrodniczymi, matematyką, a także poezją. To właśnie dzięki swojemu zamiłowaniu do nauki Gerbert, mimo pochodzenia z gminu, mógł dojść do tak wysokich godności. Nie bez znaczenia było również poparcia udzielane mu przez dwóch cesarzy Ottona II (973-983) i Ottona III (983-1002).

Swoją drogę do Rzymu rozpoczął od pełnienia funkcji sekretarza arcybiskupa Adalberona. Kolejnym zadaniem, jakie zostało mu powierzone, na osobistą prośbę cesarza Ottona II, było pełnienie funkcji opata w Bobbio. Następnie został mianowany arcybiskupem Rawenny. Po śmierci papieża Grzegorza V (zm. 999) Gerbert d’Aurillac, wielki francuski uczony, 2 kwietnia 999 został wybrany na papieża. Nowy papież przyjął imię Sylwestra II. Nawiązywał w ten sposób do czasów papieża Sylwestra I i cesarza Konstantyna Wielkiego. Sylwester II podobnie jak cesarz Otton III marzył o utworzeniu uniwersalistycznego cesarstwa chrześcijańskiego, którego świeckim zwierzchnikiem miał być cesarz a papież miał pełnić rolę duchowego przewodnika. Z pragnieniem utworzenia jednego cesarstwa chrześcijańskiego, należy łączyć szczególne zainteresowanie Sylwestra II młodym Kościołem na terenach środkowej Europy, głównie chodziło o Polskę i Węgry, o te tereny zabiegał również Kościół Wschodu. Papież Sylwester II chcąc potwierdzić przynależność tych terenów do Kościoła rzymskiego, podjął w porozumieniu z cesarzem Ottonem III decyzję o utworzeniu organizacji kościelnej na wyżej wymienionych terenach. W tym celu w 1000 roku ustanowił arcybiskupstwo na Węgrzech w Ostrzyhomiu Esztergon. Również Kościołowi w Polsce papież Sylwester II nadał formy organizacyjne. W czasie zjazdu gnieźnieńskiego, na którym spotkali się cesarz niemiecki Otton III i władca polski Bolesław Chrobry, zostało utworzone arcybiskupstwo gnieźnieńskie, którego arcybiskupem mianowano Radzimina Gaudentego, brata przyrodniego św. Wojciecha. Wraz z nowo utworzonym arcybiskupstwem gnieźnieńskim, utworzono trzy podległe mu biskupstwa w: Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Utworzenie administracji kościelnej na terenie Węgier i Polski niejako potwierdziło przynależność tych terenów do zachodniego kręgu cywilizacyjnego.

Papież Sylwester II dbał również o wewnętrzne sprawy Kościoła, dążył do uniezależnienie władzy papieża od władzy świeckiej. Zwalczał symonię i nepotyzm, wymagał od księży życia w celibacie. Zwiększył zakres władzy kościołów lokalnych, zezwalając synodom prowincjonalnym na rozstrzyganie spraw kościelnych. Od tej pory synody papieskie miały tylko opiniować w poważnych przypadkach.

W 1001 roku w wyniku rozruchów społecznych w Rzymie, papież został zmuszony do opuszczenia na krótko Wiecznego Miasta, do którego później powrócił za zgodą rodu Kresencjuszów sprawujących władzę w Rzymie.

Papież Sylwester II zmarł w Rzymie 12 maja 1003. Został pochowany na Lateranie w Bazylice Świętego Jana.

Bibliografia

F.K. Seppelt, K. Löffler, Dzieje papieży, Poznań 1936, s. 184-185; M. i A. Gutowscy, Papieże w dziejach Kościoła, Kraków 2002, s. CLVI; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 2000, s. 46.