Stowarzyszenie Świętej Rodziny
Kult Świętej Rodziny, a co za tym idzie, zawiązywanie bractw jej poświęconych sięga XVII wieku, a kolejni papieże zatwierdzali stowarzyszenia mające jednak charakter lokalny. Taka praktyka trwała do drugiej połowy XIX wieku. Powstanie ogólnokościelnego stowarzyszenia związane było z pojawieniem się w świecie idei liberalnych, które podważały sakralność i nierozerwalność związku małżeńskiego. Dlatego papież Pius IX zatwierdził 5 stycznia 1870 lyońskie Stowarzyszenie Rodzin poświęconych Świętej Rodzinie z wymienionych powodów, chociaż nadal miało ono charakter lokalny.
Wielkim propagatorem tego stowarzyszenia był papież Leon XIII, który lansował w swych encyklikach model tradycyjnej rodziny, z której rozwija się cały organizm społeczny. W encyklice Arcanum divinae sapientiae (10 lutego 1880) podał katolicką doktrynę dotyczącą małżeństwa i społeczeństwa zaznaczając, iż dobro tego drugiego zależy od dobrych obyczajów wewnątrz rodziny. Zarówno w tym dokumencie jak i kolejnych zawsze podawał za wzór do naśladowania Świętą Rodzinę z Nazaretu. 18 lutego 1892 Leon XIII zatwierdził dekret Kongregacji Kultu Bożego aprobując statut dla jednego stowarzyszenia. Po opublikowaniu statutu 14 czerwca 1892 na mocy papieskiego brewe Neminem fugit powstało Stowarzyszenie Świętej Rodziny. W dokumencie tym obok statutu zamieszczono formułę poświęcenia rodzin chrześcijańskich oraz modlitwę do odmawiania przed obrazem Świętej Rodziny. Kilka dni później, 20 czerwca, dekretem Quum nuper przedstawiono odpusty i przywileje dla członków oraz dni świąteczne, którymi miały być wszystkie uroczystości Pańskie, maryjne i św. Józefa.
Potwierdził te poglądy w wielkopostnym liście pasterskim kard. Georg Kopp z 1894 roku, który przypomniał w nim teologiczną prawdę, że rodzina chrześcijańska ma stanowić mały Kościół domowy, jako doskonałe odwzorowanie miłości Chrystusa do Kościoła. Biskup wrocławski zalecił w liście pasterskim z 27 stycznia 1895, aby Stowarzyszenia Św. Rodziny zostało zaprowadzone we wszystkich parafiach diecezji. Dyrektorem Diecezjalnego Związku Św. Rodziny z parafialnymi stowarzyszeniami wchodzącymi w jego skład został mianowany ks. A. Schäde. Organem prasowym stowarzyszenia był „Posłaniec Niedzielny”, ukazujący się od 1895 roku. 13 grudnia 1905 ukazał się kolejny list pasterski poświęcony rodzinie katolickiej i stowarzyszeniu, w efekcie którego bp Kopp przeprowadził zmiany na stanowiskach kierowniczych. Nowym dyrektorem został ks. Nowak z Wrocławia rozporządzeniem z 15 lutego 1906. Stowarzyszenie przed I wojną światową należało do najliczniejszych i najbardziej popularnych na Śląsku. W tym czasie prowadziło swoją działalność w 66 parafiach.
W diecezji wrocławskiej stowarzyszenie założono w 291 parafiach, a w jego szeregach doliczono się ponad 40 tys. rodzin z 188 tys. członków. Jednymi z pierwszych parafii na Górnym Śląsku, w których powstały bractwa były Wola, Łąka oraz Łaziska. Stowarzyszenia utworzono tutaj w 1889 roku. Kolejne bractwa w odpowiedzi na listy pasterskie bpa Koppa powstały w 1894 roku w: Bojszowach, Bogucicach, Bytomiu (parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny) , Bytomiu (parafia Świętej Trójcy), Ćwiklicach, Goczałkowicach, Miedźnej, Katowicach (parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny), Kochłowicach, Królewskiej Hucie (parafia św. Barbary), Reptach, Radzionkowie, Miasteczku, Wirku, Żyglinie, Lędzinach. W 1895 roku powstało 13 nowych stowarzyszeń, a w 1896 roku - 15. Zostały również również założone w Boronowie, Pogrzebieniu i Brennej.
Bibliografia
J. Myszor, Duszpasterstwo parafialne na Górnym Śląsku w latach 1821-1914, Katowice 1991; Podręczna Encyklopedya Kościelna, red. Z. Chełmicki, t. 39, Warszawa 1914; A.J. Sobczyk, Z historii kultu Świętej Rodziny w Kościele, „Studia Włocławskie” 2009, t. 11 ; H. Olszar, Duchowieństwo katolickie diecezji śląskiej (katowickiej) w Drugiej Rzeczypospolitej, Katowice 2000.