Reginek Tomasz

Reginek Tomasz (1887-1974)

Urodził się 7 marca 1887 w Dobrzeniu Wielkim jako syn rolnika Jakuba i Magdaleny z d. Gabriel. Ukończył szkołę ludową w rodzinnej miejscowości i gimnazjum w Prudniku i Bytomiu. W latach 1909 – 1913 studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1912 roku przedłożył pracę doktorską pt. Życiowe elementy ewolucji kultury europejskiej. Praca ta spotkała się z ostrym atakiem środowiska naukowego uczelni i za radą swojego profesora teologii Laemmera wycofał ją z obrony. 18 czerwca 1914 przyjął święcenia kapłańskie.

Jako wikary krótko pracował w Dobrzeniu Wielkim, Opolu, Byczynie. W czasie I wojny światowej swą posługę kapłańską sprawował w Szczecinie jako kapelan wojskowy i sanitariusz, Jełowej k. Opola, Chociebużu (Cottbus - Łużyce), Zabrzu - Mikulczycach, Chorzowie. Pod koniec wojny zaangażował się czynnie w ruchu społecznym na rzecz autonomii społeczno-gospodarczej Górnego Śląska. Wraz z bratem dr Janem Reginkiem był zwolennikiem, autonomii Śląska w postaci wolnego państwo górnośląskiego kontrolowanego przez Ligę Narodów. 27 listopada 1918 bracia Reginkowie powołali Komitet Górnośląski, który zaczął przewodzić ruchowi niepodległościowemu. W styczniu 1919 roku Komitet przekształcono w organizację pod nazwą Związek Górnoślązaków (Bund der Oberschlesien). Pierwszym sekretarzem generalnym Związku został ks. T. Reginek.

Jego działalność znalazła odbicie w licznych publikacjach jak "Die oberschlesische Frage", "Kwestia górnośląska", Moralność a dobroczynność ludu górnośląskiego". Od 22 lipca 1923 był proboszczem parafii MB Bolesnej w Rybniku, gdzie dał się poznać jako sprawny reformator i organizator życia parafialnego i społecznego, będąc m.in. członkiem rady miasta i rady powiatu. Następnie, 24 lutego 1931, objął funkcję dziekana dekanatu rybnickiego. Widząc zbliżające się zagrożenie wojenne, bp S. Adamski mianował go 29 sierpnia 1939 okręgowym wikariuszem dla Ziemi Rybnickiej. Funkcja ta niosła z sobą odpowiedzialność za Kościół w wyznaczonym sobie rejonie na wypadek zerwania kontaktów z Kurią w wyniku działań wojennych. Za zgodą bpa Adamskiego opuścił 4 grudnia 1939 okupowaną Polskę wyjeżdżając do USA.

W czasie II wojny światowej był wikariuszem generalnym bpa polowego ks. J. Gawliny Polskich Sił Zbrojnych na Bliskim Wschodzie i Afryce. Po wojnie nie wrócił na Śląsk, lecz zaangażował się w opiekę nad polskimi uchodźcami poza Europą. Zamieszkał w USA. Dopiero 9 czerwca 1957 formalnie zrezygnował z probostwa w Rybniku. W 1963 roku został uhonorowany tytułem protonotariusza apostolskiego z prawem noszenia infuły. Do kraju powrócił w 1973 roku i zamieszkał w Oleśnie. Zmarł 27 stycznia 1974. Pochowany został na cmentarzu w Dobrzeniu Wielkim.

Jego dorobek pisarski to liczne prace dotyczące spraw społecznych i religijnych, np. Potęga Polonii Amerykańskiej, Nowe życie w Chrystusie, Naśladowanie Świętych Pańskich z krótkim rozważaniem na każdy dzień. Najważniejszy dla historii Kościoła na Śląsku był jednak jego pamiętnik pt. Proboszcz śląski - Wspomnienie.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Tomasza Reginka; Schematyzm 1923; T. Dobrzyński [ks. T. Reginek], Proboszcz śląski. Wspomnienia, Londyn 1952; EPS, s.107, 474; Falęcki, O narodowe oblicze, s. ; Gwóźdź, Udział duchowieństwa, s. 207; Myszor, Historia kościoła, s. 53 i nn; Tenże, Stosunki Kościół, s. 36, 67; Olszar, Duchowieństwo, s. 32; Proboszcz rybnicki – ks. Tomasz Reginek, pr. zb. pod red. D. Jądro, Czerwionka-Leszczyny 2005; Represje wobec duchowieństwa, s. 80; WD 1931, nr 3, s. 34; 1931, nr 9, s. 110; Wojskowa służba, s. 88; Żaryn, Kościół w Polsce, s. 209; Krzyżanowski, Kościół katolicki wobec mniejszości niemieckiej, s. 15 i nn; Macała, Duszpasterstwo a narodowość wiernych, s. 100; B. Cimała, Reginek Tomasz (hasło), Chorzowski Słownik, s. 333-336; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s.216.

• Fotografia: ks. Tomasz Reginek (z lewej) w czasie wojny, fotografia wykonana w Jerozolimie.