Prus Konstanty

Prus Konstanty (1872-1961), historyk, regionalista

Pochodził z Wielopola koło Rybnika z rodziny o tradycjach polskich. Studiował teologię w Turynie. W 1900 roku przerwał studia, powrócił na Górny Śląsk i poświęcił się pracy dla sprawy narodowej na Śląsku. Najpierw pracował w „Katoliku” u Adama Napieralskiego, a następnie przez krótki czas redagował „Gazetę Opolską”. Zastępował wtedy uwięzionego Bronisława Koraszewskiego. Za artykuł, potępiający akcję germanizacyjną odbył karę trzech tygodni wiezienia. Redagował także „Kuriera” w Sosnowcu i „Nowiny Raciborskie”, po czym powrócił do redakcji „Katolika”. W czasie plebiscytu należał do najbardziej aktywnych dziennikarzy. Opublikował szereg artykułów, w których wykazywał polskość Górnego Śląska. Brał udział w polskiej akcji propagandowej i agitacyjnej, przemawiając na wiecach plebiscytowych. W latach poprzedzających przyłączenie Górnego Śląska do Polski miał 30 procesów karnych, wytoczonych mu w związku z działalnością pisarską. K. Prus organizował Bibliotekę Urzędu Wojewódzkiego i Archiwum Wojewódzkie. W czasie wojny za odmowę podpisania volkslisty trafił do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, z którego został zwolniony. Ostatnie lata życia spędził w domu starców w Mikołowie.

Jako naukowiec zajmował się badaniem historii Śląska i historii jego kultury. Do najważniejszych jego prac naukowych należą: „Józef Lompa, jego życie i praca” (Bytom 1913), „Z przeszłości Mikołowa i okolicy” (Mikołów 1932), „Piotr Kołodziej pisarz sztuk teatralnych” (Mikołów 1936), „Spis nazw miejscowości Śląska Opolskiego” (Katowice 1939). Dużą wartość miały w swoim czasie broszury: „O walce z pijaństwem na Śląsku za czasów księdza Ficka” (Bytom 1914) oraz „O pierwszych polskich drukarzach na Śląsku to i owo” (Mikołów 1920). Wśród prac popularnonaukowych wyróżniają się dwie: „Krótki zarys dziejów Górnego Śląska” (Opole 1920) i „War Oberschlesien deutsch oder polnisch” (Kluczbork 1920). Stanowiły one cenne materiały pomocnicze dla działaczy na Górnym Śląsku w czasie plebiscytu. K. Prus wydał także swoje najcenniejsze artykuły o tematyce historycznej w osobnej publikacji pt.: „Silesiana” (Mikołów 1923).

Bibliografia

Leonard Nowara, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku” 1929-1938, redakcja, autorzy, profil wydawniczy, Katowice 2003, mps, pr. mgr, Biblioteka WTL UŚ; K. Szaraniec, Konstanty Prus. 1872-1961. Sylwetka dziennikarza i historyka, Katowice 1982.