Parafia św. Mikołaja w Reptach Śląskich

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 16:39, 17 lis 2011 autorstwa Karina (dyskusja | edycje) (Utworzył nową stronę „Miejscowość Repty Śląskie stanowi jedną z dzielnic miasta Tarnowskie Góry. Historia Rept Śląskich sięga czasów pogańskich. Poganie oddawali cześć Bożkowi …”)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Miejscowość Repty Śląskie stanowi jedną z dzielnic miasta Tarnowskie Góry. Historia Rept Śląskich sięga czasów pogańskich. Poganie oddawali cześć Bożkowi Światowidowi. Jemu składali ofiary na pagórku wśród gaju dębowego gdzie dzisiaj nieopodal stoi kościół. Pierwszą historyczną informację o Rptach uzyskujemy z bulli papieża Innocentego III (1198 – 1216) z dnia 12.08.1201 który został wystawiony w Senji. We wspomnianym dokumencie papież zatwierdził ziemie należące do zakonu Premonstratensów klasztoru św. Wincentego we Wrocławiu. Książę Mieczysław Opolski syn króla Bolesława Kędzierzawego podarował część swoich posiadłości z ziemi bytomskiej zakonowi. Wybudowali oni na miejscu pogańskim kościół katolicki. Dokument z 1201 roku który zawiera treść darowizny znajduje się w archiwum prowincjonalnym zakonu we Wrocławiu. Rozwój sadownictwa spowodował że kościół w Reptach stał się parafią na bardzo rozległym obszarze. Na początku należały do niej Stare Tarnowice, Bobrowniki, Ptakowice, Stolarzowice, Lasowice, Sowice, Opatowice, Rybna, Pniowice a także powstające później Tarnowskie Góry. Parafia uległa kilkakrotnemu podziałowi terytorialnemu. W 1415 zostały przy niej tylko Ptakowice, Bobrowniki i Stolarzowice, na których to polach w XVII wieku powstała wieś Górniki. W 1911 roku od Rept odłączyły się Bobrowniki, które stały się samodzielną parafią. Z nastaniem II Rzeczpospolitej i podziałem Górnego Śląska Ptakowice weszły w skład parafii w Zbrosławicach a w roku 1926 Stolarzowice z Górnikami stały się osobną jednostką parafialną z kościołem pod wezwaniem Chrystusa Króla Wszechświata w Stolarzowicach.

Kościół i jego wyposażenie

Przed 1323 rokiem erygowana została parafia pod wezwaniem świętego Mikołaja – do tej pory Repty podlegały parafii bytomskiej. Parafia wspomniana była w spisach świętopietrza dopiero w 1325 roku. W drugiej połowie XVI wieku i pierwszej połowie XVII wieku kościół był własnością ewangelików. Pierwszy kościół a raczej kaplica była drewniana. Z fundacji krakowskiego kanonika Henryka z Rept powstaje nowy budynek kościoła ale dokładna data powstania nie jest znana. Był on otoczony cmentarzem. Ten kościół był czynny do 1871 roku kiedy to ze względu na swój stan zaczął zagrażać bezpieczeństwu. Dzięki staraniom księdza proboszcza Antoniego Soboty na miejscu poprzedniego z XIV wieku zbudowano nowy kościół z kamienia i cegły w stylu neogotyckim wykorzystując przy jego budowie elementy starego kościoła (schody kamienne na wieże, fundamenty kamienne, ołtarze boczne obecnie obudowane drewnem). Budowę obecnego kościoła ukończono w 1872 roku. Fundatorem tej świątyni był hrabia Guido von Donnersmark. Kościół był murowany, trójnawowy, z transeptem. Od zachodu czworoboczna, uskokowa, trójkondygnacyjna wieża, zwieńczona tarasem widokowym i wysmukłym hełmem ostrosłupowym. W narożnikach tarasu koliste sterczyny z pinaklami. Kościół pod wezwaniem Świętego Mikołaja w Reptach poświęcono i konsekrowano 21.09.1871r. Aktu tego dokonał Ksiądz Dziekan Bursig. Budowniczym kościoła był ksiądz proboszcz Antoni Sobota urodzony w 1836 roku w Zbrosławicach. Zgodnie ze swoja wolą został pochowany na cmentarzu w Reptach przy kościele który wybudował. Kościół ma charakterystyczny wygląd ponieważ został wybudowany z białego ciosanego kamienia i czerwonej cegły. Kościół jest trójnawowy. W kościele są duże okna z witrażami, na jednym z nich widnieje herb rodziny fundatorów. Projektantem kościoła był architekt Heinze, zachowały się również projekty wnętrza wykonane przez Karla Johanna Lüdeckego. W czasie II wojny światowej na rzecz armii hitlerowskiej zabrano dwa dzwony pozostawiając parafii największy gotycki z 1487 roku. Ksiądz Leon Roter zakupił dla parafii dwa dzwony. Od tego czasu parafia posiada trzy dzwony (o imieniach: Jezus, Maryja i Józef) i sygnaturkę. Pod koniec działań wojennych została spalona szkoła parafialna i organistówka. Na cmentarzu parafialnym pochowano kilkadziesiąt ciał poległych żołnierzy niemieckich i radzieckich (bezimiennych). W 1951 roku władze komunistyczne zabrały parafii grunty kościelne – 25 hektarów – przekazały je PGR-owi w Ptakowicach. W 1993 roku Parafialna Rada Duszpasterska przystąpiła do starań o odzyskanie gruntów kościelnych od Skarbu Państwa. W 1995 roku przystąpiono do remontu wieży głównej i galeryjki ponieważ po przeszło 120 latach stan techniczny groził nieobliczalnymi następstwami. 22.10.1995 na sumie poświęcono ponownie krzyż z wieży a do kuli włożono historię repeckiego kościoła. Niestety nigdzie nie znaleziono aktu erekcyjnego kościoła. 22.09.1996 wykonano tron liturgiczny dla celebransa. Parafia w marcu 2001 roku otrzymała z Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach potwierdzenie o wpisie do Ksiąg Wieczystych zwrotu gruntów parafialnych które w roku 1950 na podstawie ustawy Państwowej zostały upaństwowione. Kościół otoczony jest cmentarzem – jedna część pochodzi z pierwszego kościoła a druga została ofiarowana przez Guido von Donnersmarka. 25.03.1992 papież Jan Paweł II bullą „Totus Tuus Poloniae Populus” zreorganizował administrację Kościelną w Polsce w wyniku tego dekanat wszedł w skład nowo utworzonej diecezji gliwickiej. W lipcu 1999 roku jedna parafianka ofiarowała anonimowo parafii pozłacane cyborium. Na rok jubileuszowy w parafii zakupiono nowe ornaty (złoty z napisem „Jezu ufam Tobie”, zielony i różowy), ofiarowano parafii trzy alby, dzieci pierwszo komunijne ofiarowały paschał, ufundowano trzy antepedia na ołtarze, uszyto nowe obrusy ołtarzowe, odnowiono dwa nowe cyboria. Z 2 na 3.05.2003 roku włamano się do kościoła. Skradziono: 2 puszki na hostie, kielich mszalny, gong, kadzidło historyczne w stylu gotyckim, łódkę na mirrę, naczynie na wodę święconą, dwa lichtarze. W październiku 2010r. zaprzestano używania dzwonów ponieważ niszczą wieżę i mogą doprowadzić do uszkodzenia i zawalenia. Około 1300 roku powstały dwie rzeźby pochodzące ze starego już nieistniejącego kościoła w Reptach gdzie ustawione były na belce tęczowej. Przedstawiają one Matkę Bożą Bolesną i Świętego Jana (krzyż nie zachował się). Figura Matki Bożej Bolesnej ma późnobarokową polichromię zaś figura Świętego Jana Ewangelisty została przemalowana współcześnie. Obie rzeźby po raz pierwszy od czasu ich powstania można oglądać razem. W bocznym ołtarzu znajduje się również figura Jezusa Chrystusa. W starym kościele który został zburzony w 1871 roku używany był rokokowy pozłacany i zdobiony kolorowymi szkiełkami pacyfikał z relikwiami świętego Mikołaja. Z tego kościoła też pochodzi kielich ze złoconego 14 lutowego srebra z 1688 roku. Na jego podstawie znajduje się monogram złotnika GH (Georg Hedelhofer) oraz wyryta informacja o fundatorze którym był repecki proboszcz Ks. Joachim Karl. Kielich jest pieknie zdobiony. Ten kielich prawdopodobnie został skradziony w 2003 roku. Z nowego neogotyckiego kościoła zbudowanego w 1872r. pochodzą dwa obrazy przedstawiające Matkę Bożą Bolesną i Serce Pana Jezusa. Nieco wcześniejszy jest obraz świętego Mikołaja z klęczącymi u jego stóp trzema dziewicami oraz młodzieńcami. Namalował go w 1848 roku krakowski twórca obrazów religijnych – Wojciech Eliasz. Interesujący jest obraz z 1860 roku który nawiązuje do malarstwa włoskiego renesansu: Madonna z Dzieciątkiem, świętym Antonim opatem i świętą Barbarą. Na uwagę zasługują tu atrybuty postaci pozwalające je zidentyfikować. U stóp św. Antoniego opata i pustelnika przedstawiono głowę świni jako symbol szatana, nieczystości i zła z którymi święty Antoni walczył na pustkowiu. Pastorał z dzwonkiem przypomina o lasce pasterskiej jaką otrzymał opat. Święta Barbara oprócz kielicha i palmy – symbolu męczeństwa ma umieszczony przy dekolcie medalion z wizerunkiem wieży z trzema oknami – symbol Trójcy Świętej. Droga Krzyżowa która znajduje się na ścianach kościoła została ofiarowana przez Donnersmarka.

Proboszczowie Nie ma informacji na temat pierwszych proboszczów z zachowanych dokumentów dowiadujemy się że w 1326 roku proboszczem był Ks. Witoslaus który złożył ofiarę świętopietrza. Więcej informacji o proboszczach parafii pod wezwaniem świętego Mikołaja w Reptach zachowało się od początków XVII stulecia, kiedy to edyktem z 6.03.1629 roku i rozporządzeniem wykonawczym z 8.08.1629 roku cesarz Austrii zwrócił kościół w Reptach na nowo katolikom z rąk protestantów.

Bibliografia

Ks. Herbert Jeziorski, Kościoły i parafie rzymskokatolickie na ziemi tarnogórskiej, Tarnowskie Góry 2006, s. 48 – 52; kronika parafii Repty Śląskie; ttp://www.kuria.gliwice.pl/ [1.05.2011]; http://www.parafia-repty.pl/index.php?q=25&id_q=24 [1.05.2011]; Chrześcijaństwo w Tarnowskich Górach. Wystawa w Roku Jubileuszowym. Muzeum w Tarnowskich Górach 2000;

Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Parafia_św._Mikołaja_w_Reptach_Śląskich&oldid=41557”