Parafia św. Michała Archanioła w Krzyżowicach: Różnice pomiędzy wersjami

Z e-ncyklopedia
Nie podano opisu zmian
(przed korektą)
Linia 1: Linia 1:
== Proboszczowie ==
W średniowieczu, około roku 1300, Krzyżowice nosiły nazwę Gryżowice („Grisowitz”). Wieś  w 1179 roku przynależała do ziemi pszczyńskiej wraz z kasztelanią oświęcimską i ziemią siewiersko-bytomską, a te były we władaniu księcia krakowskiego – Mieszka Starego, brata Kazimierza Sprawiedliwego. Nazwa „Grisowitz” wskazuje na osadę opartą na prawie niemieckim, na której powstała osada o prawie polskim. Krzyżowice były największą osadą koło Żor .
 
Pierwszym dokumentem mówiącym o istnieniu Krzyżowic jest zapis w „Liber fundationis episcopatus vratislawiensis”. To księga biskupstwa wrocławskiego, która zestawia w latach 1290 – 1305 daniny należące do stolicy biskupiej we Wrocławiu. Tam znajdujemy zapis w języku łacińskim, gdzie Krzyżowice są zobowiązane do płacenia daniny . W dokumencie biskupim z 1318 roku wymieniono Ks. Quiriniusa, rektora kościoła w Krzyżowicach , z kolei rachunek świętopietrza z 1447 roku wymienia 24 parafie, wśród nich Krzyżowice, gdzie pierwszym proboszczem parafii miał być Quiriniusz . Te dwa dokumenty pozwalają przypuszczać, że pierwszym proboszczem parafii był właśnie Ks. Quiriniusz.
 
Opis pierwszego kościoła można znaleźć w zapiskach jakie posiadamy z 1628 roku , które mówią o tym, że kościół był zbudowany z drewna pod koniec XIII wieku. W okresie reformacji kościół i wioska były w rękach protestantów . Okres ten trwał około stu lat .  Wojna Trzydziestoletnia mocno naruszyła stan techniczny kościoła. Dopiero w niecałe dwadzieścia lat później, gdy pojawił się nowy Proboszcz, kościół parafialny został odbudowany przez Księdza Proboszcza – Krystiana Juroviusa w 1663 roku. Przy drewnianym kościele stanęła również skromna dzwonnica, której wcześniej nie było . Współczesny murowany kościół jest fundacją Księdza Ignacego Skrzyszowskiego. Kościół został poświęcony przez rybnickiego Proboszcza, Księdza Dziekana Feliksa Reisnera, dnia 20 października 1799 roku . Natomiast staraniem Księdza Stanisława Kosmola dwadzieścia pięć lat później do kościoła dobudowano wieżę . Tym samym kościół uzyskał łączne wymiary: 29.66 m długości, 13 m szerokości, 16,66 m wysokości, z wieżą 50 m . W 1881 roku na wieżę wciągnięto nowe dzwony przetopione ze starych: Regina coeli (dawny z roku 1552), Ave Maria (dawny z roku 1562). Trzeci dzwon, św. Barbara, którego zakupu już dokonano osobno . Jeśli chodzi o wnętrze kościoła, to w prezbiterium na belce poprzecznej widniał zawieszony krzyż, a obok niego stały figury Matki Boskiej i św. Jana. W kościele była także kamienna chrzcielnica. Ściany były wymalowane różnymi wizerunkami świętych . Augustyn Rogier – Proboszcz, w 1862 roku podjął się budowy zakrystii. W 1884 roku Ks. Proboszcz Albin Żołondek ufundował w kościele balaski oraz żelazne kraty w przedsionku kościoła. W osiem lat później czeski malarz Jan Bocheczek namalował obraz św. Michała Archanioła. Tego samego roku zbudowano dwa boczne ołtarze: Matki Boskiej i św. Jana Nepomucena .
W okresie, gdy proboszczem był Ks. Konstanty Kubica (1907 – 1938) kościół doznał kapitalnego remontu . Jednakże śmierć Proboszcza oraz działania wojenne uniemożliwiły kościołowi kontynuację prac remontowych. W czasie II wojny światowej wojska niemieckie podminowały kościół, jednakże Ks. Ludwik Griman zażegnał wybuch. Zaś po wojnie podjął dalsze prace rozpoczęte już wcześniej przez Księdza Kubicę . Natomiast po wojnie nowy Proboszcz parafii Michała Archanioła, Ks. Kanonik Franciszek Kuboszek kontynuował remont kościoła zainicjowany przez swoich poprzedników.
„Prorok krzyżowicki” jak nazywali Ks. Kanonika Kuboszka parafianie , odznaczył się w dziejach historii Kościoła lokalnego wielkim oddaniem dla swej parafii. W jubileusz 150-lecia parafii zamontowano w głównym ołtarzu pancerne tabernakulum; w 1951 roku w parafii pojawiły się figury świętych: Barbary, Izydora i Anny, które były fundacją parafian (w tym też roku dokonano naprawy organ);  14 kwietnia 1958 Ksiądz Proboszcz ufundował nowe witraże w prezbiterium, zaprojektowane przez prof. Adama Bunscha z Krakowa. Przedstawiają one Archaniołów Rafała i Gabriela .
 
Charakterystyczną formą duszpasterstwa w parafii jest wspólnota Cenacolo (Wieczernik), która ma swoją siedzibę w dawnym klasztorze sióstr Służebniczek w Boryni. Wspólnota działa na rzecz młodych ludzi uzależnionych od narkotyków i alkoholu, ludzi zbuntowanych i rozczarowanych życiem, chcących jednocześnie odnaleźć swoją tożsamość, radość i sens życia. Wspólnota powstała w 1983 roku, przy czym dom wspólnoty w Boryni został otwarty w 2002 roku .
 
Kolejnym ważnym elementem nierozerwalnie związanym z parafią jest obraz Matki Boskiej Krzyżowickiej. Obraz ten przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem, która trzyma w prawej ręce owoc gruszki – symbol owocu rajskiego . To nawiązanie do Starego Testamentu, może być chęcią ukazania Maryi jako nowej Ewy, która jest drogą do pojednania nas z Bogiem. Przypuszcza się, iż obraz ten powstał przed rokiem 1679, gdyż w tym roku odbył się inwentarz podczas wizytacji biskupiej, w którym wspomina się o obrazie Matki Boskiej w kościele krzyżowickim . Domniemanym fundatorem obrazu Matki Boskiej Krzyżowickiej był Mikołaj Brodecki .
 
Wśród licznych krzyży i kapliczek przydrożnych wymienić można najstarsze. Krzyż przydrożny z 1842 roku – fundacja Józefa i Anny Fox, znajdujący się przy ulicy Ligonia . Natomiast najstarsza przydrożna kaplica pochodzi z 1887 roku, która powstała z inicjatywy Ks. Fuscha .




== Proboszczowie ==
*[[Jurovius Krystian Franciszek|ks. Krystian Franciszek Jurovius]]
*[[Jurovius Krystian Franciszek|ks. Krystian Franciszek Jurovius]]
*[[Boscius Jerzy Augustyn|ks. Jerzy Augustyn Boscius]]
*[[Boscius Jerzy Augustyn|ks. Jerzy Augustyn Boscius]]

Wersja z 13:16, 1 maj 2010

W średniowieczu, około roku 1300, Krzyżowice nosiły nazwę Gryżowice („Grisowitz”). Wieś w 1179 roku przynależała do ziemi pszczyńskiej wraz z kasztelanią oświęcimską i ziemią siewiersko-bytomską, a te były we władaniu księcia krakowskiego – Mieszka Starego, brata Kazimierza Sprawiedliwego. Nazwa „Grisowitz” wskazuje na osadę opartą na prawie niemieckim, na której powstała osada o prawie polskim. Krzyżowice były największą osadą koło Żor .

Pierwszym dokumentem mówiącym o istnieniu Krzyżowic jest zapis w „Liber fundationis episcopatus vratislawiensis”. To księga biskupstwa wrocławskiego, która zestawia w latach 1290 – 1305 daniny należące do stolicy biskupiej we Wrocławiu. Tam znajdujemy zapis w języku łacińskim, gdzie Krzyżowice są zobowiązane do płacenia daniny . W dokumencie biskupim z 1318 roku wymieniono Ks. Quiriniusa, rektora kościoła w Krzyżowicach , z kolei rachunek świętopietrza z 1447 roku wymienia 24 parafie, wśród nich Krzyżowice, gdzie pierwszym proboszczem parafii miał być Quiriniusz . Te dwa dokumenty pozwalają przypuszczać, że pierwszym proboszczem parafii był właśnie Ks. Quiriniusz.

Opis pierwszego kościoła można znaleźć w zapiskach jakie posiadamy z 1628 roku , które mówią o tym, że kościół był zbudowany z drewna pod koniec XIII wieku. W okresie reformacji kościół i wioska były w rękach protestantów . Okres ten trwał około stu lat . Wojna Trzydziestoletnia mocno naruszyła stan techniczny kościoła. Dopiero w niecałe dwadzieścia lat później, gdy pojawił się nowy Proboszcz, kościół parafialny został odbudowany przez Księdza Proboszcza – Krystiana Juroviusa w 1663 roku. Przy drewnianym kościele stanęła również skromna dzwonnica, której wcześniej nie było . Współczesny murowany kościół jest fundacją Księdza Ignacego Skrzyszowskiego. Kościół został poświęcony przez rybnickiego Proboszcza, Księdza Dziekana Feliksa Reisnera, dnia 20 października 1799 roku . Natomiast staraniem Księdza Stanisława Kosmola dwadzieścia pięć lat później do kościoła dobudowano wieżę . Tym samym kościół uzyskał łączne wymiary: 29.66 m długości, 13 m szerokości, 16,66 m wysokości, z wieżą 50 m . W 1881 roku na wieżę wciągnięto nowe dzwony przetopione ze starych: Regina coeli (dawny z roku 1552), Ave Maria (dawny z roku 1562). Trzeci dzwon, św. Barbara, którego zakupu już dokonano osobno . Jeśli chodzi o wnętrze kościoła, to w prezbiterium na belce poprzecznej widniał zawieszony krzyż, a obok niego stały figury Matki Boskiej i św. Jana. W kościele była także kamienna chrzcielnica. Ściany były wymalowane różnymi wizerunkami świętych . Augustyn Rogier – Proboszcz, w 1862 roku podjął się budowy zakrystii. W 1884 roku Ks. Proboszcz Albin Żołondek ufundował w kościele balaski oraz żelazne kraty w przedsionku kościoła. W osiem lat później czeski malarz Jan Bocheczek namalował obraz św. Michała Archanioła. Tego samego roku zbudowano dwa boczne ołtarze: Matki Boskiej i św. Jana Nepomucena . W okresie, gdy proboszczem był Ks. Konstanty Kubica (1907 – 1938) kościół doznał kapitalnego remontu . Jednakże śmierć Proboszcza oraz działania wojenne uniemożliwiły kościołowi kontynuację prac remontowych. W czasie II wojny światowej wojska niemieckie podminowały kościół, jednakże Ks. Ludwik Griman zażegnał wybuch. Zaś po wojnie podjął dalsze prace rozpoczęte już wcześniej przez Księdza Kubicę . Natomiast po wojnie nowy Proboszcz parafii Michała Archanioła, Ks. Kanonik Franciszek Kuboszek kontynuował remont kościoła zainicjowany przez swoich poprzedników. „Prorok krzyżowicki” jak nazywali Ks. Kanonika Kuboszka parafianie , odznaczył się w dziejach historii Kościoła lokalnego wielkim oddaniem dla swej parafii. W jubileusz 150-lecia parafii zamontowano w głównym ołtarzu pancerne tabernakulum; w 1951 roku w parafii pojawiły się figury świętych: Barbary, Izydora i Anny, które były fundacją parafian (w tym też roku dokonano naprawy organ); 14 kwietnia 1958 Ksiądz Proboszcz ufundował nowe witraże w prezbiterium, zaprojektowane przez prof. Adama Bunscha z Krakowa. Przedstawiają one Archaniołów Rafała i Gabriela .

Charakterystyczną formą duszpasterstwa w parafii jest wspólnota Cenacolo (Wieczernik), która ma swoją siedzibę w dawnym klasztorze sióstr Służebniczek w Boryni. Wspólnota działa na rzecz młodych ludzi uzależnionych od narkotyków i alkoholu, ludzi zbuntowanych i rozczarowanych życiem, chcących jednocześnie odnaleźć swoją tożsamość, radość i sens życia. Wspólnota powstała w 1983 roku, przy czym dom wspólnoty w Boryni został otwarty w 2002 roku .

Kolejnym ważnym elementem nierozerwalnie związanym z parafią jest obraz Matki Boskiej Krzyżowickiej. Obraz ten przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem, która trzyma w prawej ręce owoc gruszki – symbol owocu rajskiego . To nawiązanie do Starego Testamentu, może być chęcią ukazania Maryi jako nowej Ewy, która jest drogą do pojednania nas z Bogiem. Przypuszcza się, iż obraz ten powstał przed rokiem 1679, gdyż w tym roku odbył się inwentarz podczas wizytacji biskupiej, w którym wspomina się o obrazie Matki Boskiej w kościele krzyżowickim . Domniemanym fundatorem obrazu Matki Boskiej Krzyżowickiej był Mikołaj Brodecki .

Wśród licznych krzyży i kapliczek przydrożnych wymienić można najstarsze. Krzyż przydrożny z 1842 roku – fundacja Józefa i Anny Fox, znajdujący się przy ulicy Ligonia . Natomiast najstarsza przydrożna kaplica pochodzi z 1887 roku, która powstała z inicjatywy Ks. Fuscha .


Proboszczowie

1878-1884 wakat na probostwie w Krzyżowicach

Bibliografia

Dekret dot. zmiany granic parafii, WD 1934, nr 4, s. 114; A. Nowack, Geschichte der Landpfarreien des Archipresbyterates Sohrau O. -S. Oppeln 1912; J. Grzegorzek, Z kart historii wsi i parafii Krzyżowice. Zapiski z okazji 700-lecia, Krzyżowice 2006; J. Grzegorzek, Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w Krzyżowicach, Krzyżowice 2008; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, T. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 179.

p • d • e
Organizacja Kościoła na Górnym Śląsku
Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Parafia_św._Michała_Archanioła_w_Krzyżowicach&oldid=33080”