Parafia św. Anny w Janowie

tzw. Opfergang

Historia

Osiedle Nikiszowiec (Janów, obecnie dzielnica Katowic) powstało w latach 1908-1924. Zostało zbudowane według projektu architektów Emila i Georga Zillmannów, wywodzących się z podberlińskiego Charlottenburga, gdzie też ukończyli szkołę architektury. Do osiedla wjeżdża się przez bramy, które nawiązują do bram średniowiecznych miast – warowni. Wszystkie uliczki i przejścia zbiegają się w miejscu centralnym - placu (rynku). Przy placu, jak na tradycyjnym rynku, znajduje się również kościół. Od rynku odchodzi gęsta sieć ulic. Neobarokowy kościół św. Anny z 1927 roku - również dzieło Zillmannów - jest najokazalszą budowlą Nikiszowca.

Parafia - erygowana 1 sierpnia 1912 - została wyłączona z parafii NSPJ w Mysłowicach. Jej proboszczem został ks. Paweł Dudek. Wspólnota powstała przy tymczasowym kościele, na miejscu starej kotłowni w 1910 roku przebudowanej na koszt kopalni "Giesche". 6 maja 1914 rozpoczęto budowę kościoła, a 5 lipca tego samego roku położono kamień węgielny. Budowę przerwał wybuch I wojny światowej. Prace zostały wznowione w latach 20. XX wieku. W 1921 roku powstały obydwie wieże, w cztery lata później nakryto budowlę dachem i przystąpiono do wykończenia wnętrza. Do grona fundatorów należeli: kopalnia "Giesche" (w 5/7), parafia Janów (w 2/7). Kościół został poświęcony 23 października 1927.

Kościół parafialny

Kościół został zbudowany na planie krzyża w stylu neobarokowym. Na skrzyżowaniu naw głównej z poprzeczną znajduje się bazylikowa kopuła z namalowanymi postaciami świętych i błogosławionych. W bocznych nawach zostały umieszczone ołtarze Matki Bożej i św. Barbary. Uwagę zwracają: szerokie obejście - jakby dodatkowa nawa wokół prezbiterium dla procesji ofiarnej, chrzcielnica typu kielichowego, nadwieszana ambona, Droga Krzyżowa namalowana według wzoru Fugla. Witraże wykonała firma Georga Schneidera z Regensburga. Chlubą parafii są 75-głosowe organy o barwie romantycznej zbudowane w 1927 roku przez firmę braci Rieger z Karniowa (Czechy). Od 1918 roku na terenie parafii pracują siostry jadwiżanki. W tym samym roku został założony chór kościelny św. Cecylii. 5 listopada 1992 został poświęcony dom katechetyczny.

Posłuchaj

<flashmp3>Nikiszowiec.mp3</flashmp3>

Proboszczowie

ks. Paweł Dudek (1912-1945)
ks. Alfons Tomaszewski (1945-1946)
ks. Lucjan Pitlok administrator (1946-1966), proboszcz (1966-1974)
ks. Jan Klemens (1974-2003)
ks. Zygmunt Klim (2003-nadal)

Bibliografia

E. Płonka, Pamiętnik jubileuszowy parafii Janów-Giszowiec 1910-1935, Katowice 1935; Katalog Archidiecezji Katowickiej 2001, s. 222; 75-lecie kościoła św. Anny w Katowicach Janowie, red. J. Klemens, Katowice 2002; Straty wojenne. Zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945, t. 3 województwo śląskie, cz. 1 diecezja katowicka wraz z częścią diecezji częstochowskiej, opr. P. Nadolski, Katowice 2008, s. 145; J. Tofilska, Katowice Nikiszowiec. Miejsca, ludzie, historia, Katowice 2007; H. Olszar, "To nie prowincjonalny ksiądz". Ks. Paweł Dudek i jego dzieło, Katowice 2010, s. 11-22; J. Tchórz, Parafia św. Anny w Janowie, Chorzów 1951, mps w Bibliotece WTL UŚ w Katowicach; K. Banaś, U świętej Anny w Janowie, GN 1997, nr 31, s. 15.