Metropolia Gnieźnieńska: Różnice pomiędzy wersjami
(dr) |
(dr) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Metropolia Gnieźnieńska powstała dzięki staraniom księcia Bolesława Chrobrego w 999 roku. W rok później, podczas kongresu politycznego i synodu kościelnego zwanego Zjazdem Gnieźnieńskim, cesarz Otton III promulgował bulle [[Sylwester II|papieża Sylwestra II]]. Mocą tych dokumentów nowo utworzona metropolia ze stolicą w Gnieźnie, obejmowała tereny ówczesnej Polski tj. archidiecezję gnieźnieńską oraz diecezje: krakowską, [[Diecezja wrocławska|wrocławską]] i kołobrzeską. | |||
Metropolia Gnieźnieńska powstała dzięki staraniom księcia Bolesława Chrobrego w 999 roku. W rok później, podczas kongresu politycznego i synodu kościelnego zwanego Zjazdem Gnieźnieńskim, cesarz Otton III promulgował bulle [[Sylwester II|papieża Sylwestra II]]. Mocą tych dokumentów nowo utworzona metropolia ze stolicą w Gnieźnie, obejmowała tereny ówczesnej Polski tj. archidiecezję gnieźnieńską oraz diecezje: krakowską, wrocławską i kołobrzeską. | |||
Pod koniec średniowiecza metropolia gnieźnieńska swoimi granicami obejmowała wszystkie ziemie etnicznie polskie wraz z Litwą i Żmudzią oraz diecezje: wrocławską i lubuską, tzn. tereny, które w międzyczasie odpadły od państwa polskiego do Czech i Marchii Brandenburskiej. Metropolici gnieźnieńscy uważani byli za zwierzchników całego Kościoła polskiego (tzw. „arcybiskupi papiescy”). Posiadali władzę wizytowania podległych im diecezji, zwoływania synodów prowincjonalnych (po uzyskaniu tytułu prymasa Polski dla siebie i swoich następców przez abp Jakuba Świnkę na Soborze w Konstancji w 1418 roku również synodów prymacjalnych) oraz sądownictwa kościelnego; spraw beatyfikacji i kanonizacji polskich świętych oraz wyznaczenie ich świąt, a w czasach nowożytnych wprowadzenie ksiąg liturgicznych. | Pod koniec średniowiecza metropolia gnieźnieńska swoimi granicami obejmowała wszystkie ziemie etnicznie polskie wraz z Litwą i Żmudzią oraz diecezje: wrocławską i lubuską, tzn. tereny, które w międzyczasie odpadły od państwa polskiego do Czech i Marchii Brandenburskiej. Metropolici gnieźnieńscy uważani byli za zwierzchników całego Kościoła polskiego (tzw. „arcybiskupi papiescy”). Posiadali władzę wizytowania podległych im diecezji, zwoływania synodów prowincjonalnych (po uzyskaniu tytułu prymasa Polski dla siebie i swoich następców przez abp Jakuba Świnkę na Soborze w Konstancji w 1418 roku również synodów prymacjalnych) oraz sądownictwa kościelnego; spraw beatyfikacji i kanonizacji polskich świętych oraz wyznaczenie ich świąt, a w czasach nowożytnych wprowadzenie ksiąg liturgicznych. | ||
| Linia 6: | Linia 5: | ||
W połowie XVII wieku metropolia gnieźnieńska obejmowała archidiecezję gnieźnieńską, nadto diecezje: chełmińską, krakowską, łucką, płocką, poznańską, smoleńską, wileńską, włocławską, wrocławską, wendeńską oraz iure synodi provincialis – warmińską. | W połowie XVII wieku metropolia gnieźnieńska obejmowała archidiecezję gnieźnieńską, nadto diecezje: chełmińską, krakowską, łucką, płocką, poznańską, smoleńską, wileńską, włocławską, wrocławską, wendeńską oraz iure synodi provincialis – warmińską. | ||
28 października 1925 [[Pius XI|papież Pius XI]] na mocy bulli [[Okoliczności powstania, organizacja diecezji|Vixdum Poloniae Unitas]] prowincja Gniezno – Poznań (na mocy unii principaliter Gniezna i Poznania zawiązanej w 1821 roku) objęła również | 28 października 1925 [[Pius XI|papież Pius XI]] na mocy bulli [[Okoliczności powstania, organizacja diecezji|Vixdum Poloniae Unitas]] prowincja Gniezno – Poznań (na mocy unii principaliter Gniezna i Poznania zawiązanej w 1821 roku) objęła również dwie diecezje: Chełmno i Włocławek. Nowy kształt nadał jej [[Jan Paweł II|papież Jan Paweł II]] bullą [[Totus Tuus Poloniae Populus]] z 25 marca 1992, rozwiązując unię personalną Gniezno-Warszawa oraz okrajając i redukując do jednej sufraganii – Włocławskiej. Ostatecznie do metropolii gnieźnieńskiej została dołączona 24 lutego 2004 diecezja bydgoska przez papieża Jana Pawła II [[Bulla|bullą]], wchodząca w życie 25 marca 2004. | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
Wersja z 23:15, 15 wrz 2018
Metropolia Gnieźnieńska powstała dzięki staraniom księcia Bolesława Chrobrego w 999 roku. W rok później, podczas kongresu politycznego i synodu kościelnego zwanego Zjazdem Gnieźnieńskim, cesarz Otton III promulgował bulle papieża Sylwestra II. Mocą tych dokumentów nowo utworzona metropolia ze stolicą w Gnieźnie, obejmowała tereny ówczesnej Polski tj. archidiecezję gnieźnieńską oraz diecezje: krakowską, wrocławską i kołobrzeską.
Pod koniec średniowiecza metropolia gnieźnieńska swoimi granicami obejmowała wszystkie ziemie etnicznie polskie wraz z Litwą i Żmudzią oraz diecezje: wrocławską i lubuską, tzn. tereny, które w międzyczasie odpadły od państwa polskiego do Czech i Marchii Brandenburskiej. Metropolici gnieźnieńscy uważani byli za zwierzchników całego Kościoła polskiego (tzw. „arcybiskupi papiescy”). Posiadali władzę wizytowania podległych im diecezji, zwoływania synodów prowincjonalnych (po uzyskaniu tytułu prymasa Polski dla siebie i swoich następców przez abp Jakuba Świnkę na Soborze w Konstancji w 1418 roku również synodów prymacjalnych) oraz sądownictwa kościelnego; spraw beatyfikacji i kanonizacji polskich świętych oraz wyznaczenie ich świąt, a w czasach nowożytnych wprowadzenie ksiąg liturgicznych.
W połowie XVII wieku metropolia gnieźnieńska obejmowała archidiecezję gnieźnieńską, nadto diecezje: chełmińską, krakowską, łucką, płocką, poznańską, smoleńską, wileńską, włocławską, wrocławską, wendeńską oraz iure synodi provincialis – warmińską.
28 października 1925 papież Pius XI na mocy bulli Vixdum Poloniae Unitas prowincja Gniezno – Poznań (na mocy unii principaliter Gniezna i Poznania zawiązanej w 1821 roku) objęła również dwie diecezje: Chełmno i Włocławek. Nowy kształt nadał jej papież Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus z 25 marca 1992, rozwiązując unię personalną Gniezno-Warszawa oraz okrajając i redukując do jednej sufraganii – Włocławskiej. Ostatecznie do metropolii gnieźnieńskiej została dołączona 24 lutego 2004 diecezja bydgoska przez papieża Jana Pawła II bullą, wchodząca w życie 25 marca 2004.
Bibliografia
B. Kumor, Historia Kościoła w Polsce, t. 1-2, Poznań-Warszawa 1974; B. Kumor, Historia Kościoła, t. 8, Lublin 1995.