Lizura Wilhelm

Lizura (Lisura) Wilhelm (1910-1974)

Urodził się 31 sierpnia 1910 w Raciborzu. Był synem Ludwiny Grofs, adoptowanym przez Wawrzyńca, pielęgniarza, i Marię z d. Grofs. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczył się w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Katowicach. W maju 1929 roku zdał egzamin dojrzałości. Po maturze wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie przyjął 24 czerwca 1934 w katedrze Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach z rąk sufragana katowickiego bpa T. Bromboszcza.

Po święceniach był na zastępstwie wakacyjnym w parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach. Następnie jako wikariusz pracował w parafiach: św. Marii Magdaleny w Bielszowicach i św. Jacka w Radoszowach. W tym czasie należał do PCK, był kapelanem harcerskim oraz członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku. Od 13 września 1940 pełnił obowiązki substytuta w parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Chwałowicach. W latach 1941-1945 był substytutem przy kościele pw. Chrystusa Króla w Katowicach.

Po zakończeniu II wojny światowej pełnił krótko funkcję administratora w parafii św. Katarzyny w Czechowicach. W lipcu 1946 roku został przez polskie władze wysiedlony do Niemiec. Decyzję uzasadniono „wygłaszaniem kazań w języku niemieckim" i podaniem w czasie akcji wydawania niemieckich dokumentów tożsamości (tzw. palcówka) narodowości niemieckiej. Zdaniem bpa S. Adamskiego, ks. Lizura zaczął już utożsamiać się z polskością, w czasie zaś okupacji pomagał polskiej ludności, a jego postawa moralna była bez zarzutu. Mimo wysiedlenia nadal czuł się Polakiem. W grudniu 1946 roku wystosował w tej sprawie oficjalne pismo do Wydziału Konsularnego Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie. Napisał wtedy m.in.: Jako Polak nie mogę pogodzić się z myślą, aby Polaka wysiedlono wbrew jego woli [...]. Jestem Polakiem i na Boga żywego sprzeciwiam się memu wysiedleniu do Rzeszy Niemieckiej.

Jego protest nie przyniósł jednak spodziewanego rezultatu i ks. Lizura już do końca życia pracował na terenie Niemiec, w diecezji Meissen. W latach 1946-1969 pracował jako duszpasterz w parafiach: Annaberg-Bucholtz, Erzgebirge (5 lat), Oelsnitz k. Zwickau (13 lat) i Neustadt, w Saksonii (5 lat). W 1969 roku ze względu na pogarszający się stan zdrowia przeszedł na emeryturę i zamieszkał na probostwie w Konigstein n. Łabą. Do końca życia pozostał kapłanem diecezji katowickiej. Zmarł 8 listopada 1974 w Konigstein. Został pochowany w Dreźnie. W uroczystościach pogrzebowych, wraz z grupą kapłanów diecezji katowickiej, uczestniczył bp Józef Kurpas.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Wilhelma Lizury, sygn. PL (1934-1974); Schematyzm 1936-1970; „Amtsblatt fur das Bistum Kattowitz" 1943, nr 13, poz. 146, kol. 48 a; H. Olszar, Lizura (Lisura) Wilhelm Bernard (hasło), [w:] Leksykon duchowieństwa represjonowanego, t. 1, s. 152-153; J. Dziwoki, Słownik duchowieństwa diecezjalnego, zakonnego i sióstr zakonnych represjonowanych w Polsce w okresie rządów komunistycznych w latach 1944-1989 (diecezja katowicka), [w:] Słownik biograficzny duchowieństwa represjonowanego w Polsce w latach 1945-1989 - problemy metodologiczne. Materiały z sesji historycznej zorganizowanej w Warszawie 25 X 2000, opr. A. Dziurok, Warszawa 2000, s. 30; GN 1975, nr 6, s. 46; Myszor, Historia diecezji, s. 307 i nn.; P. Raina, Kościół w PRL: Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, t. 1: Lata 1945-1959, Poznań 1994, s. 75; Represje wobec duchowieństwa, s. 30, 137.