Tekst źródłowy strony Konkordat zawarty między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, 10 luty 1925

[[Plik:Lauri lorenzo.jpg|Wawrzyniec Lauri|thumb|right]]
W powojennej, powoli odradzającej się Polsce pojawił się problem braku umowy regulującej stosunki na linii państwo - Kościół. Już od 1918 roku istniała silna świadomość potrzeby stabilizacji tej sytuacji. Zależało na tym tak rządowi Polski, jak i Watykanowi. Najważniejszymi kwestiami jakimi należało się zająć były reorganizacja diecezji (państwo odrodziło się z ziemi długo należącej do 3 różnych krajów) i uposażenie duchowieństwa. W 1921 roku nuncjusz arcybiskup [[Lauri Wawrzyniec|Lorenzo Lauri]] rozpoczął pracę nad formułowaniem konkordatu. Pertraktacje ruszyły z chwilą ustanowienia rządu Władysława Grabskiego (19 grudnia 1923). Przemianowano poselstwo Watykanu na Ambasadę, a nuncjatura została podniesiona do rangi I klasy. W negocjacjach rząd Polski był reprezentowany przez Stanisława Grabskiego, a Watykan przez kard. Pietro Gasparri. Pomimo ostrych sprzeciwów lewicy [[Konkordat Polski z 10 II 1925|konkordat]] został ratyfikowany i 2 sierpnia 1925 wszedł w życie.

Do najważniejszych punktów konkordatu należały:
*Kościół otrzymał swobodę w wykonywaniu jurysdykcji zarządzaniu majątkiem i administracją; 
*w Polsce miał rezydować Nuncjusz Watykanu, a w Watykanie polski Ambasador;
*rząd miał pomagać w wykonywaniu dekretów kościelnych;
*duchowni zwolnieni z obowiązku wojskowego - zaciąg mógł mieć jedynie charakter służby jako kapelan, lub sanitariusz;
*nienaruszalność obiektów sakralnych;
*żadna część Polski nie może zależeć od zagranicznego biskupa;
*ustanowiono pięć prowincji kościelnych;
*biskupi mieli być mianowani przez papieża, ale za aprobatą prezydenta;
*biskup ordynariusz składa przysięgę wierności państwu;
*obowiązkowa nauka religii z wyjątkiem szkół wyższych;
*duchowni byli opodatkowani, ale nie budynki i organizacje kościelne;
*duchowny skazany wyrokiem sądu był odseparowany od innych skazanych;
*usankcjonowane prawa dotyczące beneficjów - przekazywanie i otrzymywanie;
*uregulowano kwestię uposażeń biskupstw, probostw, klasztorów i seminariów.

Niezadowolenie z podpisanego konkordatu okazywały przede wszystkim lewica i niektóre mniejszości narodowe.
Sam konkordat był dobrą umową i zapewnił dobre stosunki na linii państwo - Kościół aż do 1939 roku. Konkordat ten został zerwany (uznany za wygasły) przez komunistów w 1945 roku.

==Bibliografia==
S. Gąsior, Regulacja stosunków pomiędzy kościołem i państwem w konkordatach polskich z 1925 i 1993 r. Studium porównawcze, Kraków 2000.

[[Kategoria:Polityka]]
[[Kategoria:Organizacja kościelna]]