Grzegorz VI (zm. 1047), papież
Giovanni Graziano był benedyktynem. Dzierżył godność archiprezbitera kościoła św. Jana przy Bramie Łacińskiej. Istnieje prawdopodobieństwo, że był spokrewniony z bankierską i zarazem konwertycką rodziną żydowską Benedykta Chrześcijanina oraz z Hildebrandem (św. Grzegorz VII). Szanowany był przez środowisko rzymskich reformatorów. Przedstawia się go jako człowieka mocnego charakteru, który bardzo przejmował się nieudanym pontyfikatem Benedykta IX, dla którego był ojcem chrzestnym. W końcu doszło do tego, że Giovanni Graziano zaproponował Benedyktowi IX zrzeczenie się papiestwa. Mówi się w tym przypadku o sumie około 2000 denarów padewskich w srebrze. Powoływał się na troskę o dobro Kościoła i prestiż papiestwa. Pięć dni później Giovanni został wybrany na Stolicę Piotrową i przybrał imię Grzegorz VI. Wybór ten został uznany przez wspomniane wyżej stronnictwo reformatorów i zaakceptowany przez ówczesnego opata Cluny, Odilona. Sytuacja była na tyle trudna dla Grzegorza VI, że stronnictwo proniemieckie oskarżyło go o symonię. Dodatkowo pretensje do tronu papieskiego rościł sobie w tym czasie Sylwester III oraz - mimo zrzeczenia się tej godności - Benedykt IX. Świadom niestabilnej sytuacji w Rzymie, król niemiecki Henryk III postanowił osadzić na tronie własnego kandydata. Miał on na celu odcięcie urzędu papieża od zwalczających się ugrupowań rzymskich i przez to dać papiestwu bardziej powszechny charakter. Drugim jednak celem było również uzyskanie przez Henryka III godności cesarskiej. Wiedziony swoimi racjami król niemiecki wkroczył ze swoimi wojskami do Rzymu w 1046 roku. Zwołał synod w Pawii, gdzie zakazano symonii oraz przywrócono prawo Ottona I co do wyboru papieża, gdzie to cesarz przedstawiał ludowi rzymskiemu kandydatów i zatwierdzał jego wybór. Grzegorz VI pragnął potwierdzić swój papieski tytuł u Henryka III na spotkaniu w Piacenzie. Za namową Odilona, opata Cluny, zwołano synod w Sutri, gdzie prawdopodobnie (źródła nie są zgodne co do tego) ogłoszono depozycję Grzegorza VI i Sylwestra III. Bierze się także pod uwagę wersję, gdzie ten pierwszy sam zrzekł się urzędu. Wiadomo jednak, że od tego czasu przetrzymywano go w więzieniu. Sam król niemiecki dopiął swego osadzając na Stolicy Piotrowej swego kandydata - Klemensa II - który nadał mu godność cesarską. Cesarz odesłał Grzegorza VI do Kolonii wraz z towarzyszącym mu sekretarzem – Hildebrandem. Po niespodziewanej śmierci Klemensa II w listopadzie 1047 roku rozważano powtórny wybór Giovanniego Graziano, lecz zmarł on niedługo później, nie poznając woli Henryka III w tej sprawie.
Bibliografia
K. Dopierała, Księga papieży, Poznań 1996, s. 136-137; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1997, s. 48; Encyklopedia katolicka, red. J. Walkusz (i inn.), t. VI, Lublin 1993, kol. 335-336.