Czerna

Klasztor i Kościół OO. Karmelitów Bosych w Czernej

Zakon Karmelitów Bosych swoimi korzeniami sięga Palestyny, Góry Karmel, gdzie osiedlili się pierwsi pustelnicy. Po zdobyciu przez Turków twierdzy Akki, karmelici przenieśli się do Europy. Pierwszy klasztor w Polsce został ufundowany w Krakowie.

Drugi klasztor powstał w Czernej. Czerna to niewielka wieś na terenie gminy Krzeszowice oddalona 30 km na północny zachód od Krakowa. Jest położona na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W niej, ufundowała w 1629 roku Agnieszka z Tęczeńskich Firlejowa, żona wojewody krakowskiego ufundowała kościół i klasztor. Dwa lata później zamieszkali w nim pierwsi karmelici. Klasztor był niedostępny dla nikogo spoza klauzury, dopiero w 1805 roku został spod niej wyłączony, a kościół udostępniono wiernym. Klasztor pomyślany był jako erem - pustelnia dla zakonników z polskiej, a potem także z litewskiej i ruskiej Prowincji Karmelitów Bosych.

Budowę kościoła ukończono w 1640 roku. W latach następnych trwała budowa muru klasztornego otaczającego 80 ha terenu. W lesie wokół eremu można oglądać jego pozostałości, a także ruiny przerzuconego nad jarem mostu łączącego zakonną furtę z klasztorem. Most nosi nazwę diabelskiego, ponieważ - jak głosi legenda - raz w roku spotykają się tu diabły z Lucyferem na czele. Według innej przypowieści pod murem ukryty jest skarb. Pilnuje go diabeł, który w Wielki Piątek idzie kusić Jezusa.

Kościół św. Eliasza Proroka został wybudowany zgodnie z zaleceniami reguły karmelitańskiej w centrum okalającego go czworoboku zabudowań klasztornych. W ołtarzu głównym znajduje się obraz z 1640 roku przedstawiający proroka Eliasza na pustyni autorstwa Tomasza Dolabelli, nadwornego malarza króla Władysława IV.

W korytarzu wiodącym do kościoła znajduje się Kaplica św. Rafała Kalinowskiego oraz kaplica św. Jana od Krzyża. W tej samej kaplicy, w jednej z nisz, znajdują się relikwie bł. O. Alfonsa Marii Mazurka, karmelity bosego, przeora czernieckiego klasztoru rozstrzelanego przez hitlerowców i wyniesionego na ołtarze w gronie 108 męczenników II wojny. W głębi korytarza znajduje się kaplica pojednania oraz muzeum misyjne i muzeum św. Rafała Kalinowskiego. Zgromadzono tu istniejące pamiątki po św. Rafale lub też przedmioty związane z jego życiem i posługą. Natomiast muzeum misyjne dokumentuje pracę misyjną polskich Karmelitów Bosych w Burundi i Rwandzie.

Z odnową życia zakonnego 1880 roku rozpoczęła się intensywna działalność apostolska karmelitów, a Czerna stała się silnym ogniskiem życia religijnego i kultu Matki Bożej nie tylko dla najbliższych okolic, ale i dla Śląska. Uroczysta koronacja obrazu koronami papieskimi odbyła się 17 lipca 1988 roku

W otoczeniu klasztoru położony jest cmentarz założony 1843 roku. Tutaj w latach 1907-1937 spoczywał św. Rafał Kalinowski, a także bł. Alfons Maria Mazurek 1944-1999. W centrum cmentarza znajduje się wspólna mogiła ok. 60 pustelników, a wokół groby współcześnie zmarłych zakonników.

Na wzgórzu okalającym klasztor została zbudowana kamienna Droga Krzyżowa. W pobliżu klasztoru znajdują się pozostałości po pustelniach, w których mieszkali eremici. Do ciekawszych obiektów należy również, wykuta w litej skale przez zakonników, zabytkowa studnia o głębokości 21 metrów.

Rocznie do Czernej przybywa około 500 zorganizowanych pielgrzymek.

Bibliografia

Patrz: [1]. Miejsca święte. Leksykon, red. Z. Paska, Kraków 1998; J. B. Wanat, Maryjne sanktuarium Karmelitów Bosych w Czernej, Kraków 1998.