Chorąży Mieczysław

Mieczysław Chorąży (1925-2021), profesor medycyny, onkolog

Urodził się w 1925 r. w Janówce k. Białej Podlaskiej w rodzinie chłopskiej. W 1938 roku rozpoczął naukę w gimnazjum im. Ignacego Józefa Kraszewskiego, w Białej Podlaskiej. W czasie wojny kontynuował naukę prywatnie, u nauczyciela gimnazjalnego, którego ojciec ściągnął na wieś, następnie dzięki bratowej uczył się w Łowiczu na tajnych kompletach w IV Gimnazjum Państwowym im. A. Mickiewicza. Rodzice Ch. zmarli w 1941 roku. Wziął udział w powstaniu warszawskim na Mokotowie, ps. Grom, był dwukrotnie ranny. Po upadku powstania był więźniem w Altengrabow pod Magdeburgiem, w Stalagu XI A.

Po wojnie ukończył studia medyczne w Warszawie. Krótko pracował w stolicy, po czym w 1951 roku dostał nakaz pracy w szpitalu w Gliwicach - mieście, z którym związał swoje życie zawodowe. W l. 1963-1995 kierował tam Zakładem Biologii Nowotworów. Był autorem ponad 140 publikacji naukowych, promotorem wielu doktoratów, doktorem honoris causa uczelni medycznych w Katowicach i w Białymstoku.

Prof. Chorąży był jednym z pionierów badań nad mutagenezą środowiskową oraz epidemiologią molekularną i autorem wydanej w 1973 r., napisanej wspólnie z Kazimierzem Duxem, książki „Wstęp do biologii nowotworów”. Wniósł znaczący wkład w badania nad uszkodzeniami DNA i chromosomów u mieszkańców skupisk przemysłowych i komunalnych na Śląsku. Rozwinął współpracę z ośrodkami badawczymi w Europie i w Stanach Zjednoczonych, gdzie na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku odbył staże naukowe. Miał w dorobku bardzo wiele anglojęzycznych publikacji - artykułów i monografii. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk. Należał do wielu organizacji i towarzystw naukowych.

Otrzymał wiele nagród i odznaczeń państwowych. W 1944 r. został odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, w 1976 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a 11 lat później Krzyżem Oficerskim tego orderu. W 1997 r. otrzymał Warszawski Krzyż Powstańczy, a w 2002 r. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W 2017 r. odebrał z rąk prezydenta Andrzeja Dudy Order Orła Białego. W 2018 r. otrzymał nagrodę Lux ex Silesia – Światło ze Śląska, a w 2019 r. znalazł się wśród odznaczonych medalami z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Zmarł 20 lutego 2021.

Bibliografia

Archiwum Historii Mówionej [1], [biogram naukowy] patrz: [2]