Chorąży Mieczysław

Z e-ncyklopedia

Chorąży Mieczysław (1925-2021), profesor medycyny, onkolog

Chorazy Mieczyslaw.jpg

Urodził się w 1925 roku w Janówce k. Białej Podlaskiej w rodzinie chłopskiej. Jego rodzice zmarli w 1941 roku. W 1938 roku rozpoczął naukę w gimnazjum im. Ignacego Józefa Kraszewskiego w Białej Podlaskiej. W czasie wojny kontynuował naukę prywatnie u nauczyciela gimnazjalnego, którego ojciec sprowadził na wieś. Następnie, dzięki bratowej, uczył się w Łowiczu na tajnych kompletach w IV Gimnazjum Państwowym im. A. Mickiewicza. Wziął udział w powstaniu warszawskim na Mokotowie, ps. Grom, był dwukrotnie ranny. Po upadku powstania był więźniem w Altengrabow pod Magdeburgiem, w Stalagu XI A.

Po wojnie ukończył studia medyczne w Warszawie. Krótko pracował w stolicy, po czym w 1951 roku dostał nakaz pracy w szpitalu w Gliwicach - mieście, z którym związał swoje życie zawodowe. W latach 1963-1995 kierował tam Zakładem Biologii Nowotworów. Był autorem ponad 140 publikacji naukowych, promotorem wielu doktoratów, doktorem honoris causa uczelni medycznych w Katowicach i w Białymstoku.

Prof. Chorąży był jednym z pionierów badań nad mutagenezą środowiskową oraz epidemiologią molekularną i autorem wydanej w 1973 roku, napisanej wspólnie z Kazimierzem Duxem, książki „Wstęp do biologii nowotworów”. Wniósł znaczący wkład w badania nad uszkodzeniami DNA i chromosomów u mieszkańców skupisk przemysłowych i komunalnych na Śląsku. Rozwinął współpracę z ośrodkami badawczymi w Europie i w Stanach Zjednoczonych, gdzie na przełomie lat 50. i 60. XX wieku odbył staże naukowe. W jego dorobku znalazły się anglojęzyczne publikacje artykułów i monografii. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk oraz należał do kilkunastu organizacji i towarzystw naukowych.

Otrzymał wiele nagród i odznaczeń państwowych. W 1944 roku został odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, w 1976 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a 11 lat później Krzyżem Oficerskim tego orderu. W 1997 roku otrzymał Warszawski Krzyż Powstańczy, a w 2002 roku Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W 2017 roku odebrał z rąk prezydenta Andrzeja Dudy Order Orła Białego. W 2018 roku otrzymał nagrodę Lux ex Silesia – Światło ze Śląska, a w 2019 roku znalazł się wśród odznaczonych medalami z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Zmarł 20 lutego 2021.

Bibliografia

Archiwum Historii Mówionej [1], [biogram naukowy] patrz: [2]