Blachnicki Franciszek

Blachnicki Franciszek (1921-1987), twórca ruchu oazowego

Urodził się 24 marca 1921 w Rybniku w wielodzietnej rodzinie Józefa i Marii z d. Müller. Ojciec był pielęgniarzem. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Orzeszu, a potem w Tarnowskich Górach, gdzie przeprowadziła się rodzina Blachnickich. Tam uczęszczał do Gimnazjum im. Staszica i w tym czasie aktywnie uczestniczył w harcerstwie. W 1938 roku zdał maturę i uzyskał świadectwo dojrzałości. Chciał pracować w dyplomacji i dlatego we wrześniu rozpoczął służbę wojskową na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy w Katowicach.

W kampanii wrześniowej 1939 roku uczestniczył aż do kapitulacji. Dostał się do niewoli, z której zbiegł. Po powrocie do Tarnowskich Gór rozpoczął działalność konspiracyjną jako komendant oddziału w tym mieście. 27 kwietnia 1940 został ujęty przez gestapo w Zawichoście i aresztowany, a następnie wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Przebywał tam, z nr 1201, przez czternaście miesięcy, z tego przez dziewięć miesięcy w karnej kompanii, w bloku 13 oraz przez prawie miesiąc w bunkrze. We wrześniu 1941 roku przewieziony do więzienia śledczego w Zabrzu, potem w Katowicach. 30 marca 1942 zapadł wyrok skazujący go na karę śmierci przez zgilotynowanie za działalność konspiracyjną przeciw III Rzeszy. Oczekując w katowickim więzieniu na wykonanie wyroku 17 czerwca przeżył swoje nawrócenie. 14 sierpnia 1942, po prawie pięciu miesiącach, które spędził w celi śmierci, został ułaskawiony, a karę śmierci zamieniono mu na dziesięć lat ciężkiego więzienia po zakończeniu wojny. Do czasu zakończenia wojny miał przebywać w obozach pracy. Przez następne lata, aż do uwolnienia - 17 kwietnia 1945 przebywał w obozach i więzieniach w Raciborzu, Rawiczu, Börgermoor, Zwickau i Lengenfeld (KL Flössenburg).

Po zakończeniu II wojny światowej, 20 lipca 1945 wrócił do Tarnowskich Gór i 6 czerwca wstąpił do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. 25 czerwca 1950 otrzymał święcenia kapłańskie. Jako wikary pracował w parafiach w Tychach, a następnie w Łaziskach Górnych, Rydułtowach, Cieszynie i Bieruniu Starym. Po raz pierwszy w 1954 roku odbyły się rekolekcje Oazy Dzieci Bożych metodą rekolekcji zamkniętych. Odważnie występował przeciw posunięciom ówczesnego wikariusza kapitulnego ks. J. Piskorza. We wrześniu 1954 roku krytycznie wystąpił przeciw ingerowaniu władz w zawartość "Gościa Niedzielnego". Na jego wniosek księża dekanatu cieszyńskiego odrzucili dyskusję nad materiałami dotyczącymi tematów I Synodu Diecezji Katowickiej, który chciał zwołać ks. Piskorz. Jego jawna opozycja stawiała go w gronie księży, których wikariusz kapitulny oskarżał przed władzami o kontakty z usuniętymi biskupami. W październiku 1956 roku uczestniczył w organizowaniu ich powrotu do diecezji, a potem działał w Referacie Duszpasterskim Kurii diecezjalnej w Katowicach oraz w redakcji tygodnika "Gość Niedzielny".

W 1957 roku zorganizował i prowadził społeczną inicjatywę przeciwalkoholową pod nazwą Krucjata Wstrzemięźliwości. Ówczesne władze nie chciały tolerować tego typu działalności i 29 sierpnia 1960 centrum w Katowicach zostało zlikwidowane. W odpowiedzi ks. Blachnicki napisał Memoriał w sprawie likwidacji Krucjaty Wstrzemięźliwości rozesłany do centralnych władz państwowych i kościelnych oraz mediów. W memoriale krytykował prześladowanie Kościoła katolickiego w Polsce. W marcu 1961 został aresztowany pod zarzutem wydawania nielegalnych druków i "rozpowszechniania fałszywych wiadomości o rzekomym prześladowaniu Kościoła w Polsce" spędzając w areszcie w Katowicach ponad cztery miesiące. Został skazany na trzynaście miesięcy więzienia z zawieszeniem na trzy lata.

W październiku 1961 roku rozpoczął studia na KUL. W latach 1964-72 kontynuował na KUL-u pracę dydaktyczno-naukową publikując ok. stu prac naukowych i popularnych. Z uczelni odszedł po niezatwierdzeniu przez władze jego rozprawy habilitacyjnej. Należał też do organizatorów Instytutu Teologii Pastoralnej. W 1967 roku został Krajowym Duszpasterzem Służby Liturgicznej i w tym czasie stworzył własną koncepcję służby liturgicznej. Od 1963 roku zaczął działać tzw. ruch oazowy, z którego z czasem rozwinął się Ruch Światło-Życie. Była to metoda piętnastodniowych rekolekcji dla różnych grup młodzieży, dorosłych i całych rodzin. Innymi inicjatywy ks. Blachnickiego była Krucjata Wyzwolenia Człowieka – Ruch Trzeźwościowy, Plan Wielkiej Ewangelizacji - Ad Christum Redemptorem (1979), Niezależna Chrześcijańska Służba Społeczna (1980-1981).

Ogłoszenie stanu wojennego w Polsce zastało go w Rzymie. Od 1982 roku mieszkał w ośrodku polskim Marianum w Carlsbergu w RFN. Powstało Międzynarodowe Centrum Ewangelizacji Światło-Życie, w którym działał. W czerwcu 1982 roku założył Chrześcijańską Służbę Wyzwolenia Narodów – dla narodów Europy Wschodniej walczących o wyzwolenie z totalitaryzmu. Zmarł nagle w Carlsbergu 27 lutego 1987. Dnia 9 grudnia 1995 rozpoczął się proces beatyfikacyjny Sługi Bożego ks. Franciszka Blachnickiego, a 1 kwietnia 2000 jego szczątki zostały przeniesione do Krościenka i złożone w kościele pw. Dobrego Pasterza w jego dolnej kaplicy. Wyniki śledztwa prowadzonego przez IPN w latach 2001-2005 pokazały, że ks. Blachnicki był inwigilowany przez SB za pośrednictwem jego najbliższych współpracowników (małżeństwo tajnych współpracowników wywiadu PRL Gontarczyków). Wysuwa się także sugestie o tym, że został otruty. W tej sprawie katowicki oddział IPN wszczął dochodzenie w 2005 roku (sygnatura akt S 23/05/Zk). Pośmiertnie został odznaczony, 17 lutego 1994, Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta, a 5 maja 1995 Krzyżem Oświęcimskim.

Bibliografia

AAKat, Akta personalne ks. Franciszka Blachnickiego; Schematyzm (1953-1993); F. Blachnicki, Rekolekcje Więzienne, Krościenko 2001; F. Blachnicki, Wyroki Bożej Opatrzności. Listy z czasu wojny, Kraków 2003; Człowiek wiary konsekwentnej: ks. Franciszek Blachnicki 24 III 1921-27 II 1987, opr. G. Wilczyńska, Lublin 1997; A. Grajewski, Blachnicki Franciszek (hasło), Leksykon duchowieństwa, t. 1, s. 17, 18, 20; Grajewski, Wygnanie, s. 173-174, 184, 195, 197, 211-212, 214, 228; Kiedos, Ci którzy pracowali, s. 81-120; Myszor, Historia diecezji, s. 5 i nn; Represje wobec duchowieństwa, s. 41, 43; Wodarczyk A., Prorok żywego Kościoła, Katowice 2008; J. Żurek, Ruch "księży patriotów" w województwie katowickim w latach 1949-1956, Warszawa-Katowice 2009, s.171, 172.