Alwernia

Konwent franciszkański od 1616 roku znajdujący się w prowincji polskiej, od 1637 roku - małopolskiej, od 1852 roku - galicyjskiej, od 1918 roku - polskiej. Fundatorem klasztoru był Krzysztof Koryciński, kasztelan wojnicki i starosta gniewkowski, właściciel pobliskiej Poręby Żegoty oraz kilku innych wsi. Konwent został zbudowany na wzór włoskiej pustelni La Verna w Toskanii, gdzie w 1224 roku św. Franciszek otrzymał dar stygmatów. W 1616 roku Koryciński podarował bernardynom zalesioną górę Podskale - powszechnie nazywaną Alwernią - i na jej południowo-zachodnim zboczu zbudował drewniany klasztor. Obok postawiono niewielki kościół pw. Stygmatów Św. Franciszka.

W latach 1625-1656 na miejscu drewnianego postawiono kościół murowany, utrzymany w stylu barokowym. Jego architektura i wyposażenie były dosyć skromne. W ołtarzu głównym został umieszczony duży krucyfiks. Ponadto w kościele znajdowało się 6 ołtarzy bocznych. Po ostatniej restauracji dokonanej w latach 1949-1957 pozostały tylko dwa.

W latach 1703-1708 do kościoła dobudowano niedużą kaplicę. Umieszczono w niej słynący łaskami obraz Ecce Homo, w 1686 roku podarowany przez ks. Franciszka Michlajskiego, plebana z sąsiednich Babic i Lubowli na Spiszu. W 1897 roku ówczesny gwardian, Stefan Podworski, wykorzystując ofiary złożone przez Górnoślązaków pielgrzymujących do Alwerni dobudował do kościoła wieżę o wysokości 55 m.

Klasztor w Alwerni uważano zawsze za ubogi. Zakonnicy bowiem utrzymywali się z uprawy kilkunastu mórg ziemi u podnóża góry oraz dzięki ofiarności dobrodziejów. W 1939 roku do Alwerni przeniesiono ze Lwowa - na okres jednego roku - studium filozofii. W latach 1948-1954 urządzono tutaj nowicjat dla braci. W 1941 roku Niemcy wysiedlili zakonników i w klasztorze umieścili Feldgericht i więzienie. W latach 1954-1957 znalazły tu schronienie benedyktynki ze Staniątek. Po wschodniej stronie klasztoru powstało osiedle - od 1796 roku miasto, od 1918 roku wieś - nazywane od początku Alwernią. Dla ludności tego miasteczka oraz pobliskiego Grójca i przysiółków bernardyni prowadzili duszpasterstwo w swoim kościele. Istniały tutaj: Trzeci Zakon św. Franciszka oraz bractwa Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Anny. Propagowano także kult obrazu Ecce Homo . Pod koniec XIX wieku rozwinął się również ruch pielgrzymkowy, głównie z Górnego Śląska.

Bibliografia

H.E. Wyczawski, Alwernia (hasło), [w:] Klasztory bernardyńskie w Polsce, Kalwaria Zebrzydowska, 1985, s. 17-18; S. Podworski, Krótka historia kościoła i klasztoru OO. Bernardynów na górze Alwerni w Galicji, Bytom 1899. Foto: [1]