Św. Brygida Szwedzka

Św. Brygida Szwedzka (1302-1373)

Święta Brygida przyszła na świat w Szwecji w znakomitej rodzinie. Urodziła się ok. 1302 roku koło Uppsali na zamku Finstad. Rodzina była bardzo religijna. Ojciec Birghero co tydzień przystępował do Sakramentów – Pokuty i Ołtarza. Odbył także podróż do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela.

Według żywotów Brygida miała od dziecka cieszyć się wybraniem Bożym. Gdy miała 7 lat ukazała się jej Najświętsza Maryja Panna i złożyła na jej głowie tajemniczą koronę. W 10. roku życia objawił się jej Chrystus na krzyżu. Na widok męki Pana Jezusa Brygida miała zawołać: O, mój kochany Panie! Kto Ci to zrobił? Nie chcę niczego, jak tylko miłować Ciebie! Gdy miała 12 lat, zmarła jej matka. Po śmierci żony, ojciec wziął rodzeństwo Brygidy – Katarzynę i Izraela – do swojego zamku, a Brygidę oddał na wychowanie do wujenki, do zamku w Aspanas. Surowy tryb życia wprowadzony przez wujenkę bardzo odpowiadał Brygidzie, która chciała cała należeć do Chrystusa.

Wbrew swojej woli, w 14. roku życia poślubiła syna gubernatora, 19-letniego Ulfa Gotmarssona. Po ślubie przeniosła się do zamku męża do Ulfa (1316). Utratę swojego dziewictwa opłakiwała rzewnymi łzami, ale umiała w swoim małżeństwie dostrzec wolę Bożą oraz starała się być dla męża najlepszą żoną. Trafiła też na dobrego człowieka. Dlatego razem żyli szczęśliwie 28 lat. Pałac Brygidy należał do najświetniejszych w kraju. Od gości tłoczno. Brygida dbała o to, by wszyscy wchodzący w jej progi czuli się dobrze. Wzorowo kierowała domem i gospodarstwem, dbała o służbę, z którą codziennie odmawiała pacierze. Nie pozwalała wszakże na żadne hulanki i zachowanie zbyt swobodne. Była jednak szczególnie oddana mężowi, okazując mu przywiązanie i matczyną opiekę. W 1327 roku zmarł jej ojciec. Został pochowany obok małżonki w Uppsali, w katedrze. Dała swojemu mężowi 4 synów i 4 córki: Martę (1319), Karola (1321), Birgera (1323), Benedykta (1326), Gutmara (1327), św. Katarzynę (1330), Ingeborgę (1332) i Cecylię (1334). Do wychowywania dzieci dobierała wybitnych pedagogów, o odpowiednim wykształceniu i głębokiej wierze. Każde dziecko miało inny charakter. Trzeba było wiele subtelności ze strony matki, by uszanować ich osobowość, a nie dopuścić do zniekształcenia ich charakterów, bowiem mąż był często poza domem, zajęty sprawami publicznymi.

Brygida pomimo tak licznych rodzinnych zajęć, nie zaniedbała troski o własną duszę. Jej kierownikiem duchowym był uczony wiceprzeor cystersów, Piotr Olafsson. Na prośbę Brygidy, jeden z kanoników katedry przetłumaczył Pismo Święte na język szwedzki. Również na jej życzenie kanonik ułożył komentarze do tego Pisma Świętego.

W 1332 roku Brygida została powołana na dwór króla Magnusa II w charakterze ochmistrzyni. Korzystając z osobistego majątku, jak i majątku króla, hojnie wspierała kościoły, klasztory i ubogich. W 1339 roku utraciła nieletniego syna. Dla uproszenia sobie i swojej rodzinie błogosławieństwa Bożego, udała się na grób św. Olafa. Tradycją w domu były pielgrzymki do Santiago de Compostela. Udała się tam wraz z mężem, a pielgrzymka trwała rok. Towarzyszył im spowiednik, cysters Svenung, który później opisał całą podróż. Od niego także otrzymała manuskrypt pt.: Nauka św. Bernarda do siostry. Była to odtąd jej ulubiona lektura. Po powrocie jej mąż wstąpił do cystersów w Alvastra i tam zmarł w 1344 roku.

Gdy mąż zamknął się w klasztorze, dzieci opuściły zamek i założyły własne rodziny, św. Brygida była wolna. Postanowiła oddać się wyłącznie służbie Bożej i pełnieniu dobrych uczynków. Modlitwie poświęcała dużo czasu. Mnożyła akty umartwienia i pokuty. Naglona objawieniami, pisała listy do możnych tego świata, napominając ich w imię Pana Boga. Królowi szwedzkiemu i zakonowi krzyżackiemu przepowiedziała kary Boże, które niebawem na nich spadły. Była hojna dla fundacji kościelnych i charytatywnych. Dom jej zawsze był otwarty dla potrzebujących.

Za poparciem króla, który na ten cel ofiarował posiadłość w Vadstena oraz za zezwoleniem Stolicy Świętej, Brygida założyła nową rodzinę zakonną pod nazwą Najświętszego Zbawiciela, pospolicie zwaną „brygidkami”. Jej córka, św. Katarzyna, w 1374 roku została jego pierwszą opatką. W roku 1349 św. Brygida wyruszyła przez Pomorze, Niemcy, Austrię i Szwajcarię do Rzymu, by uzyskać odpust z okazji Roku Jubileuszowego 1350. Chodziło jej również o zatwierdzenie reguł swojego zakonu. Postanowiła skorzystać z okazji i wraz z córką przewędrowała Włochy. Do Rzymu powróciła dopiero w 1363 roku. W 1372 roku udała się na z pielgrzymką do Ziemi Świętej. Miała wówczas 70 lat. Po powrocie do Rzymu, wyczerpana z sił, zasnęła w Panu 23 lipca 1373. Brygida Szwedzka została kanonizowana przez papieża Bonifacego IX już w 1391 roku. 1 października 1999 papież Jan Paweł II listem motu proprio ogłosił św. Brygidę Szwedzką współpatronką Europy (razem ze św. Katarzyną ze Sieny i św. Edytą Stein).

W Polsce kult św. Brygidy był kiedyś żywszy. Polacy pamiętali Świętej, że miała odwagę napominać Krzyżaków za ich krwawe wyprawy i za „nawracanie” pogan mieczem, tak że po dawnych Prusakach dziś nie ma ani śladu. Król Władysław Jagiełło wystawił w Lublinie kościół pw. Matki Bożej Zwycięskiej jako wotum dziękczynne za zwycięstwo pod Grunwaldem nad Krzyżakami, zapowiedziane przez św. Brygidę. Kościół ten oddał siostrom brygidkom. Św. Brygida była w wieku XVII drugorzędną patronką katedry w Płocku. Nadal można oglądać w tejże katedrze hermę, która zawierała kiedyś jej relikwie. W Gdańsku był i jest do dziś piękny kościół gotycki pw. św. Brygidy. Przy nim znajduje się klasztor sióstr brygidek.

• Wspomnienie liturgiczne przypada 23 lipca.

Bibliografia

Zaleski W., Święci na każdy dzień, Warszawa 2002, s. 413-416.