Radziejewska Ludwika

Ludwika Radziejewska (Radziejowska) (1843-1912)

Urodziła się 15 sierpnia 1843 w Wilczynie (powiat szamotulski) w rodzinie Piotra i Matyldy z Kurzów. Była młodszą siostrą ks. Stanisława Radziejewskiego. Działalność publiczną rozpoczęła dopiero po przybyciu na Górny Śląsk w 1886 roku. O jej wcześniejszych losach brak informacji. Ks. Radziejewski w 1881 roku przejął od Karola Miarki polską gazetę “Katolik”, stając się jej właścicielem. Kłopoty z jurysdykcją duchowną (podlegał archidiecezji gnieźnieńskiej) spowodowały, że w 1886 roku przekazał przedsiębiorstwo swojej siostrze.

Ludwika Radziejewska, jak na ówczesne czasy, była kobietą przedsiębiorczą i pod jej kierownictwem w ciągu kilku lat firma rozwinęła w liczące się przedsiębiorstwo wydawnicze. Firma przeniosła się do własnej, dużej drukarni przy Paralellstrasse (dziś Powstańców Warszawskich), otwarto księgarnię firmową przy ulicy Piekarskiej naprzeciw kościoła pw. Świętej Trójcy. Produkcję wydawniczą “Katolika” stanowiły przede wszystkim kalendarze, poradniki, książki religijne, śpiewniki, podręczniki do nauki języka polskiego itp. W 1892 roku “Katolik” przekształcił się w spółkę akcyjną, w której Radziejewska zachowała pakiet kontrolny.

Radziejewska nie była dziennikarką, ale miała znaczący wpływ na kształt czasopisma i prezentowane przez “Katolika” poglądy narodowe i społeczne. Od 1889 roku redaktorem naczelnym został Adam Napieralski. “Katolik” pod kierownictwem Radziejowskiej i Napieralskiego identyfikował się silnie z katolicyzmem społecznym, a propagowanie polskości szło w parze z lojalnym stanowiskiem wobec państwa.

Ludwika Radziejewska zaangażowała się w działalność społeczną i troszczyła się o rozwój życia polskiego na Górnym Śląsku. Organizowała i finansowała polskie organizacje, kampanie wyborcze, kursy polskiego czytania i pisania dla dzieci. W roku 1892 Radziejewska utworzyła Śląską Pomoc Naukową - instytucję, która miała fundować stypendia dla polskojęzycznych uczniów i studentów górnośląskich. W 1900 roku z inicjatywy Radziejewskiej powstało w Rozbarku Towarzystwo Kobiet Polskich. W 1894 roku należała do współzałożycielek szkoły gospodarstwa domowego w Śremie, w poznańskiem, gdzie śląskie dziewczęta uczyły się umiejętności praktycznych i wychowania w duchu narodowym. Gdy po 10 latach rząd pruski uniemożliwił istnienie szkoły, żądając wykładów w języku niemieckim, Radziejewska dopomogła przenieść szkołę do Orłowej na Śląsk Cieszyński. Szkołę otwarto w dniu śmierci Radziejewskiej.

W 1911 roku wydawnictwo przeniosło się do nowej siedziby przy Kurfürstenstrasse (obecnie Aleja Legionów). Radziejewska była już schorowana i mniej angażowała się w zarządzanie firmą, przekazując ją powoli Napieralskiemu. Ludwika Radziejewska zmarła w Bytomiu 15 października 1912, a jej pogrzeb przerodził się w polską manifestację narodową z udziałem polskich przywódców i organizacji. Grób Ludwiki Radziejewskiej istnieje do dzisiaj na cmentarzu “Mater Dolorosa” w Bytomiu przy ul. Piekarskiej.

Bibliografia

za: [1]; [2]