Pałac w Jedłowniku

Największą architektoniczną atrakcję Jedłownika stanowi dwór - nazywany też pałacem lub zamkiem - przy ul. Wolności 35. Znajdujący się w tym miejscu folwark w 1899 roku bracia Bruno i Alfred Hirsch sprzedali podporucznikowi rezerwy 2 pułku ułanów Gotfrydowi Hesse. Nowy właściciel w 1901 roku postawił na swoich ziemiach pałacyk, który otoczył 2 ha parkiem. W 1908 roku sprzedał budynek żydowskiemu przedsiębiorcy i tajnemu radcy handlowemu z Berlina - m.in. właścicielowi kopalń w rejonie rybnickim - Fritzowi von Friedlaender Fuld. W latach 1922-1930 majątkiem gospodarowało Rybnickie Gwarectwo Węglowe. Następnie przez 1,5 roku pałac znajdował się pod zarządem Spółki Osadniczej "Ślązak" z Katowic. Ta rozparcelowała przyległy do zamku teren i planowała na nim postawić osiedle mieszkaniowe. W 1931 roku zarząd budynkiem przejęło Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej. Obecnie znajduje się tutaj Dom Pomocy Społecznej.

Eklektyczny pałac w Jedłowniku reprezentuje niderlandzki neorenesans. Jest ceglaną, piętrową budowlą o niesymetrycznej pięcioosiowej fasadzie. Posiada trzyosiowy ryzalit zwieńczony szczytem z wolutami i naczółkiem. Bardziej elegancką budowlę czyni boniowanie narożników. Od strony wschodniej, na planie kwadratu posiada czworoboczną wieżę u dołu przeprutą arkadami i zwieńczoną hełmem piramidalnym z lukarnami.

Bibliografia

A. Żukowski, D. Jakubczyk, Szlakami Zielonego Śląska 3, Czerwionka-Leszczyny 2014, s. 127; www.zabytkigornegoslaska.com.pl