Św. Jan od Krzyża

Św. Jan od Krzyża (1542-1591), doktor Kościoła

Św. Jan od Krzyża (Juan de Yepes y Alvarez) urodził się w 1542 roku w miejscowości Fontiveros koło Avila (Hiszpania). Był trzecim z kolei dzieckiem szlachcica Gonzalesa de Yepes i wieśniaczki Katarzyny Alvarez. Po śmierci ojca trafił do przytułku, a od wczesnej młodości musiał zarabiać na życie. Pracował jako tkacz, krawiec, snycerz, malarz pokojowy, jako zakrystianin i pielęgniarz. Dzięki oszczędnościom mógł przez cztery lata (1559-1563) uczyć się w kolegium jezuitów w Medinie. W wieku 21 lat wstąpił do zakonu karmelitów w Medinie i rozpoczął studia seminaryjne.

W 1567 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Ważnym faktem w Jego życiu było spotkanie ze św. Teresą z Avila. Św. Jan od Krzyża postanowił przeprowadzić reformę zakonu karmelitów. Z jednej strony miał poparcie wielu zakonników dostrzegających potrzebę odnowienia życia zakonu karmelitańskiego, z drugiej zaś strony napotykał wiele trudności i przeciwności (w grudniu 1557 roku dostał się do klasztornego lochu, gdzie był głodzony i chłostany). Po ośmiu miesiącach udało mu się zbiec z zakonnego więzienia i wrócić do braci sprzyjających reformie. Po utworzeniu przez papieża Grzegorza XIII osobnej prowincji karmelitów reformowanych (czyli karmelitów bosych) św. Jan pełnił ważne urzędy zakonne, ale chętnie z nich rezygnował, przewodząc dalszej reformie przede wszystkim własną postawą i świadectwem umartwionego życia zakonnego.

Zmarł 14 grudnia 1591 w klasztorze karmelitów w Ubedzie. Św. Jan od Krzyża pozostawił po sobie wiele pism mistycznych, ale zachowały się tylko nieliczne (dosłownie 22), gdyż większość jego uczniowie spalili zaraz po śmierci. Najważniejsze dzieła św. Jana od Krzyża to: Noc ciemna, Pieśń duchowa, Droga na Karmel oraz Żywy płomień. Św. Jan od Krzyża jest duchowym mistrzem św. Teresy od Dzieciątka Jezus, św. Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein) i wielu osób spośród laikatu.

Mistyka św. Jana koncentrowała się na takim zjednoczeniu woli człowieka z wolą Bożą, które by wykluczało wszystko, co by z tą wolą Boga było sprzeczne. By to osiągnąć człowiek musi przejść przez noc zmysłów - aby dokonać całkowitego oczyszczenia z niepożądanych pragnień i uczuć zmysłowych, a następnie przez noc ducha by ogołocić się z samego siebie. Jan od Krzyża został ogłoszony błogosławionym przez papieża Klemensa X (1675), a jego kanonizacji dokonał papież Benedykt XIII (1724-1730). Z kolei w 1926 roku został ogłoszony doktorem Kościoła (Doctor Misticus) przez papieża Piusa XI . Relikwie św. Jana od Krzyża znajdowały się przez wiele lat w Ubedzie, obecnie są przechowywane w kaplicy kościoła karmelitów w Segowii.

• Wspomnienie liturgiczne przypada 14 grudnia.

Bibliografia

T. Dzidek, Mistrzowie teologii. Prezentacja, antologia tekstów, dyskusja, Kraków 1998; C. Tonnelier, Święty Jan od Krzyża, Kraków 1995; P. Ogórek, Mistrz Jan Eckhart a św. Jan od Krzyża, Warszawa 1999; Teresa Benedykta od Krzyża, Wiedza krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża, Kraków 1999; W. Zaleski, Święci na każdy dzień, Warszawa 1998.