Zwiastun Górnośląski

Ks. Bernard Purkop, wzorem ks. Jana Alojzego Ficka podjął się odnowienia katolickiego tygodnika, wychodzącego w Piekarach w 1848 roku – Tygodnika Mariańskiego. Pomysłem zainteresował wydawcę Teodora Heneczka, który miał wziąć na siebie obowiązek znalezienia współpracowników i redaktorów. Ks. Purkop zastrzegł sobie nadzór nad redagowaniem czasopisma, który został nazwany Zwiastunem Górnośląskim.

Zwiastun zaczął się ukazywać na początku 1868 roku. Współpracę z nim podjęli liczni księża śląscy: ks. Norbert Bonczyk, (ks. Kuehn z Gliwic), ks. Antoni Stabik, ks. Józef Michalski z Lipin, ks. Henryk Ring, ks. Augustyn Weltzel z Tworkowa, ks. Jędrzej Kubiczek z Ostroga pod Raciborzem, ks. Antoni Sobota, ks. Józef Szafranek, ks. Rudolf Lubecki, ks. Łukaszczyk z Królewskiej Huty, ks. Adrian Włodarski. Juliusz Ligoń umieszczał w Zwiastunie wiersze oraz liczne korespondencje i pogadanki, a nauczyciele nadsyłali wiadomości i drobne utwory poetyckie. Również wielu księży ze Śląska Cieszyńskiego, z Galicji i poznańskiego ogłaszało w Zwiastunie artykuły, opisy i wiersze.

Zwiastun był tygodnikiem, wychodził od końca października 1868 roku. Od początku 1870 roku wychodził tygodniowy Dodatek do Zwiastuna . Objętość Zwiastuna - 8 stron. Od trzeciego kwartału 1870 roku, Zwiastun ukazywał się dwa razy w tygodniu. Pod koniec drugiego kwartału 1871 roku przestał się ukazywać Dodatek.

Redaktorzy

Jako redaktor był podpisywany w Zwiastunie przez pierwsze dwa i pół roku - ks. Bernard Purkop, a po nim aż do końca trwania czasopisma - Teodor Heneczek, ale w istocie rzeczy cały czas reagowaniem zajmował się Teodor Heneczek. W pierwszym kwartale 1868 roku ze Zwiastunem był związany Karol Miarka, ale po konflikcie, do jakiego doszło między nim a T. Heneczkiem, zrezygnował ze współpracy. Krótko Zwiastuna redagował Karol Józef Nachbar z Pyskowic, a ostatecznie Teodor Heneczek przejął pełną odpowiedzialność za redakcję czasopisma. W połowie 1870 roku ze Zwiastuna wycofał się Bernard Purkop.

Program

Program Zwiastuna był nieokreślony. Posiadał stałą rubrykę wiadomości politycznych, a bieżące wydarzenia krytykował z pozycji religijnych. Głównym celem Zwiastuna była obrona i zachowanie religii i moralności, oświecenie i ukrzepienie ludu w tych dziedzinach . W kwestii narodowej reprezentował stanowisko ostrożne; popierał obecność języka polskiego w życiu społecznym. Według Jana Kudery – Zwiastun pod redakcją Heneczka nie sprzyjał otwarcie aspiracjom narodowym Górnoślązaków, ale stał się pismem zasłużonym i obiektywnie – sprzyjającym rozwojowi polskiego poczucia narodowego na Śląsku.

W najlepszym okresie swego istnienia liczył ok. 3000 abonentów. Powodzenie Zwiastuna zaczęło się zmieniać na gorsze z chwilą, gdy Karol Miarka zaczął wydawać Katolika.

Bibliografia

K. Prus, O pierwszych polskich drukarzach i wydawcach na Śląsku Górnem, Mikołów 1920; J. Kudera, Dziennikarstwo polskie na Śląsku, zarys historyczny, Bytom 1912, s. 22-23; W. Bochnak, W służbie Bogu i ludziom. Sylwetki Ślązaków, Warszawa 1989, s. 86-90; M. Gancarczyk, Katolickie poglądy społeczne Teodora Heneczka na łamach "Zwiastuna Górnośląskiego" (1868-1872), Katowice 1991, pr. mgr w Bibliotece WTL UŚ.