Zrzeszenie Religijne Zwolenników Nauki Pierwotnych Chrześcijan

Zrzeszenie Religijne Zwolenników Nauk Pierwotnych Chrześcijan (darbyści)

Pierwotni Chrześcijanie swoje źródło mają w działalności Związku Wolnych Chrześcijan. Podobnie jak wiele denominacji protestanckich, związek ten swój rodowód wywodzi z Wysp Brytyjskich w latach 30-tych XIX wieku. W roku 1845 doszło w nim do rozłamu i powstania dwóch głównych nurtów: „braci otwartych” z G. Millerem na czele (dopuszczali możliwość wspólnego praktykowania Wieczerzy Pańskiej z wszystkimi odrodzonymi i żyjącymi w różnych społecznościach ewangelikalnych wspólnotami) oraz „braci zamkniętych” z J. Darbym na czele, którzy taką możliwość odrzucali. Na Śląsku obecność darbystów odnotowano już na początku XX wieku. Na zaolziańskiej części Śląska Cieszyńskiego działalność tego ruchu zapoczątkował Józef Mrózek. Jego aktywność ewangelizacyjna doprowadziła do utworzenia tam pierwszych niezależnych zborów. Pierwszy z nich powstał w 1910 roku we wsi Trzanowice pod Cieszynem. Po roku 1922 darbyści występowali w województwie śląskim pod nazwą Zrzeszenia Religijnego Zwolenników Nauk Pierwotnych Chrześcijan. W latach trzydziestych XX wieku największą gminą pierwotnych chrześcijan był zbór w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów). Skupiał on ok. 40 członków pochodzących z Królewskiej Huty, Wielkich Hajduk, Świętochłowic, Lipin i Zgody. Tam nabożeństwa odbywały się w Sali Hotelu Dworcowego, później zaś przy Rynku. W ostatnich latach przed II wojną światową odprawiano tu cztery nabożeństwa w tygodniu. Poza Królewską Hutą gminy chrześcijan pierwotnych istniały w tym czasie jeszcze w Orzeszu (około 15 osób z Orzesza, Ornontowic i Łazisk Górnych), Gliwicach (zameldowanych 21 darbystów), Katowicach i Świętochłowicach (po około 30 osób). Zrzeszenie Religijne Zwolenników Nauki Pierwotnych Chrześcijan jeszcze w 1945 roku nie posiadał statusu prawnie uznanego związku wyznaniowego. Wydział Informacji i Propagandy Zarządu Miasta Chorzowa decyzją z dnia 28 kwietnia 1945 zabronił im urządzania nabożeństw do czasu przedłożenia dowodu rejestracji i uzyskania formalnego zezwolenia. Zrzeszenie 6 maja 1945 wniosło odwołanie od tej decyzji.