Zet

Z e-ncyklopedia
Wersja z dnia 10:41, 16 maj 2020 autorstwa Mira (dyskusja | edycje) (dr)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Około 1885 roku, w okresie rozwoju haseł ugodowych i kapitulanckich wobec władz zaborczych w Polsce, powstała trójstopniowa, ściśle zakonspirowana, niepodległościowa organizacja pod nazwą „Związek Młodzieży Polskiej", w skrócie – „Zet”. Inicjatorem jej powstania był powstaniec styczniowy pułkownik Zygmunt Miłkowski.

Dzieje powstania tej organizacji nie są dokładnie znane. Pierwszą, dokładną datą jest dzień 28 listopada 1886, w którym odbyło się zebranie Koła Warszawskiego „Zetu”. Wziął w nim udział, między innymi współzałożyciel Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej - Stanisław Bukowiecki.

Zadania organizacji zostały ujęte w statucie: 1. Związek jest szkołą wychowania obywatelskiego, zarzewiem, narodowego postępu, 2. Celem Związku jest odbudowanie Polski Niepodległej, 3. Związek stoi na gruncie sprawiedliwości politycznej, społecznej i narodowej.

Losy młodzieży wychowywanej w Zecie obrazują losy kierownictwa warszawskiego "Zetu" z przełomu 1887/1888 roku. Do kierownictwa tego należeli trzej ludzie, których następnie drogi radykalnie rozeszły się: Stefan Żeromski, Roman Dmowski i Wacław Machajski, późniejszy działacz skrajnej lewicy. W okresie poprzedzającym odrodzenie państwa polskiego Związek przygotowywał kadry radykalnych, zdecydowanych zwolenników odrodzenia państwa polskiego, którzy przyczynili się do odrodzenia myśli społecznej i politycznej w podzielonej zaborami Polsce. Działalność młodzieży gimnazjalnej i uniwersyteckiej zrzeszonej w Zecie polegała na zakładaniu tajnych bibliotek, czytelni, tworzeniu tajnych kółek oświatowych, manifestacjach i obchodach rocznic patriotycznych.

Zasługi Zet-u mimo różnic, które później podzieliły szeregi jego członków, jest niepodważalna. Do nich należy przede wszystkim walka o szkołę polską, przejawiająca się w strajkach szkolnych oraz w bojkocie obcej szkoły. Polem walki były wszystkie zabory, przede wszystkim jednak zabór rosyjski i pruski.

Bibliografia

Opracowanie własne, JM