Tekst źródłowy strony Zawisza Oskar

==Zawisza Oskar (1878-1933), historyk i kompozytor==

Urodził się 23 listopada 1878 w Jabłonce, jako syn nauczyciela. Absolwent szkoły ludowej oraz niemieckiego gimnazjum w Bielsku, gdzie był zaangażowany w polskiej tajnej organizacji Jedność. W 1898 roku rozpoczął studia teologiczne w [[Seminarium Duchowne w Ołomuńcu|Seminarium Duchownym w Ołomuńcu]]. W tym samym czasie pobierał także nauki u czeskiego kompozytora Józefa Nestafy. Już wtedy zaczęły powstawać jego pierwsze utwory kompozytorskie. Ponadto we własnym zakresie studiował historię powszechną i historię Polski. 

Święcenia kapłańskie przyjął w 1902 roku, po czym podjął pracę jako administrator w Piotrowicach koło Karwiny. Następnie pełnił posługę jako wikary w Błędowicach, Niemieckiej Lutyni i Strumieniu. W tym czasie napisał monografię historyczną z dziejów Strumienia. Rozwijał także swoje zainteresowania w dziedzinie baśni, legend, nowel, anegdot i opowieści oraz rozpoczął pogłębianie wiedzy z zakresu etnografii. 
W 1909 roku został przeniesiony do parafii w Cieszynie, gdzie w latach 1910-1932 współpracował z redakcją czasopisma "Zaranie Śląskie". Pisał do niego artykuły historyczne z dziejów regionu, m.in.: '' Kolonizacja w Księstwie Cieszyńskim'', '' O najstarszych mieszkańcach Księstwa Cieszyńskiego''. Podjął również angaż jako korespondent [[Gwiazdka Cieszyńska|Gwiazdki Cieszyńskiej]]. 

W 1911 roku został mianowany proboszczem w Cierlicku. W zakresie polityki opowiadał się za Związkiem Śląskich Katolików. W roku objęcia urzędu proboszczowskiego, przed wyborami do Rady Państwa powiedział, że "Każdy wyborca z obozu katolickiego występować powinien w trojakim charakterze: jako obywatel, Polak i katolik”. 

W Cierlicku zaczęły powstawać jego scenariusze do przedstawień scenicznych, np.: 3-aktowe Jasełka oraz kolejne prace historyczne poświęcone dziejom kościoła lokalnego, m.in.: Kościół świętego Wawrzyńca w Kościelcu w 1920 roku wydany nakładem Dziedzictwa Błogosławionego Jana Sarkandra w Cieszynie, Kościół parafii Świętej Trójcy w Cierlicku, Kaplica Opatrzności Bożej w Koniakowie. Jego sztuki były wystawiane przez zespoły dramatyczne Macierzy Szkolnej, [[Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"|Sokoła]] i [[Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży|Stowarzyszenie Młodzieży Katolickiej]]. Zawisza był zarówno autorem jak i reżyserem przedstawień. Udzielał się również jako dyrygent orkiestry, którą finansował z własnych pieniędzy. Kontynuacją badań historycznych były publikacje do gazety "Nasz Kraj" - cykl artykułów na 150-lecie odkrycia węgla w Karwinie (1920-1930) oraz artykuł do czasopisma "Zaranie Śląskie" na temat przemarszu wojsk [[Jan III Sobieski|Jana III Sobieskiego]] przez Śląsk na odsiecz Wiednia (1932). Był także autorem pracy '' Z przeszłości Cierlicka''. 

Zajmował się również komponowaniem. W 1922 roku z myślą o górnikach Zagłębia Karwińskiego, wydał '' Śpiewnik górniczy'', zadedykowany dr. Leonowi Wolfowi, działaczowi politycznemu Związku Polaków w Czechosłowacji. Był on podzielony na pięć części: pieśni religijne, patriotyczne, zawodowe, żałobne oraz pozdrowienia górnicze. Napisał również dwa melodramaty o tematyce górniczej: '' Święta Barbara'', '' Czarne diamenty'' oraz operę '' Czarna Księżna''. W opinii specjalistów utwory Zawiszy nie były oceniane jako doskonałe, mimo to wyróżniały się swoistym pięknem. Z tematyką górniczą rozstał się w 1929 roku. Po tym czasie powstał poemat symfoniczny '' Znad brzegów Olzy '' i symfonia '' Z niwy śląskiej''.

W czasie swej kapłańskiej pracy najdłużej związany był z Cierlickiem. W 1920 roku po najeździe czeskim założył ochronkę dla osieroconych i pozostających bez opieki dzieci polskiego pochodzenia. W 1932 roku wygłosił mowę pożegnalną na pogrzebie tragicznie zmarłych w katastrofie lotników polskich: Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury.

Oskar Zawisza zmarł nagle 18 stycznia 1933 w Cierlicku, gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Po jego śmierci zaczęły zaogniać się stosunki polsko-czeskie. Po ogłoszeniu nominacji czeskiego księdza na stanowisko proboszcza, Polacy wystąpili z polsko-czeskiego komitetu budowy pomnika upamiętniającego tragedię Cierlicką.

==Bibliografia==
Golec J., Bojda S. Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t.1, Cieszyn 1993, s. 267; Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Patera, Katowice 1996, s. 480-481; J. Kocych-Imielska, Zapomniany historyk i ludoznawca, "Kalendarz Cieszyński 1990", Cieszyn 1989, s. 128-130; L. Miękina, Znów minie wiek... Antologia literatury nadolzańskiej, Cieszyn 2001, s. 162.

{{Noty biograficzne}}
[[Kategoria:Biografie - Z]]
[[Kategoria:Muzyka]]
[[Kategoria:Kompozytorzy]]