Wawrzyniec II

Wawrzyniec II (zm. 1233)

Cysters z Lubiąża, biskup lubuski, kapelan Henryka Brodatego. Pochodził ze Śląska. Prawdopodobnie był żonaty i stan kapłański przyjął po owdowieniu. Od 1202 roku pełnił obowiązki kapelana księcia Henryka I Brodatego i kierownika jego kancelarii. Pełniąc funkcję książęcego dyplomaty, często przebywał poza swoją diecezją.

Jako kanonik kapituły wrocławskiej wystąpił 28 czerwca 1203, a w następnym roku objął stolicę lubuską po nieznanym bliżej Wawrzyńcu I (istnieje możliwość istnienia dwóch kolejnych biskupów lubuskich o imieniu Wawrzyniec - w latach 1201-1233, Wawrzyńca I od 1201 do 1203/1204 mnicha z Lubiąża i Wawrzyńca II od 1204 do 1233, chociaż, ten pierwszy nie jest uznawany na ogół przez historyków). Ciągle utrzymywał bliskie kontakty z dworem książęcym, chrzcząc w 1208 roku w Głogowie ostatnie dziecko pary książęcej Henryka i Jadwigi.

Wawrzyniec stworzył kancelarię, z jego czasów zachowały się pierwsze dokumenty, stworzył także organizacyjne podwaliny całej kurii biskupiej. Większość jego spuścizny kancelaryjnej (57 proc.) dotyczyła cystersów lubiąskich i częściowo cysterek trzebnickich. Ten dowód, a także ewidentnie lubiąska proweniencja pism oraz jego dokumenty zachowane w oryginale, typowo lubiąski dyktat jego dyplomów, w tym również i tych, które jako biskup lubuski wystawił dla niecysterskich odbiorców, świadczą o tym, że to właśnie cystersi lubiąscy sporządzali jego dokumenty i byli organizatorami jego kancelarii biskupiej. Taki charakter dokumentów wystawianych przez biskupa lubuskiego Wawrzyńca, pozwala przyjąć tradycję, obecną jeszcze w XVII wieku w Lubiążu, o przynależności biskupa lubuskiego Wawrzyńca do lubiąskiego klasztoru.

Był też uczestnikiem wielkich uroczystości konsekracyjnych kościoła trzebnickiego w 1219 roku oraz brał udział w wyprawie krzyżowej do Prus w latach 1222-1223. Wziął udział w wiecu książąt i biskupów w Gąsawie w listopadzie 1227 roku. O aktywności biskupa Wawrzyńca świadczą także: udział w synodach w Borzykowie (1210 r.) i Mostowie (1212 r.), kontakty ze śląskimi cystersami w Lubiążu, Henrykowie (w fundacji której był czynnym uczestnikiem) i w Trzebnicy. Za jego pontyfikatu założono w Lubuszu szkołę katedralną i rozpoczęto budowę nowej katedry. Należał również do hojnych dobrodziejów cysterek trzebnickich oraz był protektorem zakonu templariuszy.

Bibliografia

Józef Mandziuk, Biskupi pochodzący ze Śląska, „Saeculum Christianum : pismo historyczno-społeczne” 15/1, s. 29-55, 2008 ; Andrzej Wałkówski, Czy w latach 1201-1233 diecezją lubuską rządziło dwóch biskupów o imieniu Wawrzyniec, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 2, s. 31-40, 1995; Andrzej Wałkówski, Wawrzyniec biskup lubuski. Szkic biograficzny, „Studia Paradyskie”, t. XIV, s. 203-229, 2009.